Rewitalizacja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
zaktualizowano hasło w oparciu o nową sytuację prawną powstałą po przyjęciu ustawy o rewitalizacji. dodano informacje o wydarzeniach po roku 2014.
Skarabeusz (dyskusja | edycje)
m linki zewnętrzne, źródła/przypisy, studia
Linia 8:
 
== Definicja pojęcia ==
Rewitalizacja stanowi proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy, poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie, prowadzone przez interesariuszy rewitalizacji na podstawie gminnego programu rewitalizacji.[http:<ref>{{Dziennik Ustaw|2015|1777}}<//isapref>.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150001777]
 
Ustawa o rewitalizacji z dn. 9 października 2015 stanowi, że działaniom rewitalizacyjnym może zostać poddany obszar gminy znajdujący się w stanie kryzysowym z powodu koncentracji negatywnych zjawisk społecznych, w szczególności bezrobocia, ubóstwa, przestępczości, niskiego poziomu edukacji lub kapitału społecznego, a także niewystarczającego poziomu uczestnictwa w życiu publicznym i kulturalnym > w przypadku występowania na nim ponadto negatywnych zjawisk w sferze gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej lub technicznej.[http:<ref>{{Dziennik Ustaw|2015|1777}}<//isapref>.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20150001777]
 
W języku polskim pojęcie rewitalizacji nadużywane bywa jako nazwa wszelkich remontów, adaptacji, modernizacji itd
<ref>Rewitalizacja nazywany bywają np. remonty infrastruktury, które służą celowi publicznemu. Przykład: {{Cytuj stronę | url = http://bip.boniewo.pl/?app=aktualnosci&nid=2780 | tytuł = Rewitalizacja miejscowości Boniewo poprzez remont chodnika przy drodze gminnej przy ulicy Pocztowej | data dostępu = 2013-09-09 | autor = Urząd Gminy Boniewo | opublikowany = bip.boniewo.pl | praca = | data = 01.07.2013 | język =}}. Rewitalizacjami błędnie nazywane są też komercyjne remonty budynków. Przykład: {{Cytuj stronę | url = http://www.zw.com.pl/artykul/583272.html | tytuł = Kamienice na Próżnej odzyskają dawny blask | data dostępu = 2013-09-09 | autor = Aleksandra Pinkas | opublikowany = Życie Warszawy | praca = | data = | język = | cytat = "Ruszyła rewitalizacja dwóch kamienic przy ul. Próżnej. Po remoncie zamienią się w ekskluzywny biurowiec."}}</ref>. Tymczasem pojęcie to odnosi się do działań podejmowanych w dużej skali (dzielnica, część miasta) i w odniesieniu do wielu płaszczyzn funkcjonowania przestrzeni miejskiej (architektonicznej, społecznej, ekonomicznej, kulturowej itp). Dlatego błędem jest określanie mianem rewitalizacji np. przebudowy lub adaptacji pojedynczego budynku, lub remontu części miasta (placu, ulicy) mającej wyłącznie charakter budowlany, nawet jeśli przyjmowane jest założenie, że same działania budowlane mogą przynieść wielopłaszczyznowe skutki<ref>{{Cytuj stronę | url = http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/1,34862,13347822,Jak_rewitalizacja_zabic_zycie__W_Warszawie_to_potrafia.html | tytuł = Jak rewitalizacją zabić życie? W Warszawie to potrafią. | data dostępu = | autor = Dariusz Bartoszewicz | nazwisko = | imię = | autor link = | opublikowany = Gazeta Wyborcza | data = 05.02.2013 -02-05| cytat = Prof. Krzysztof Skalski, UJ: ”rewitalizacja to kompleksowy program remontów, modernizacji zabudowy i przestrzeni publicznych, rewaloryzacji zabytków na wybranym obszarze, najczęściej dawnej dzielnicy miasta, w powiązaniu z rozwojem gospodarczym i społecznym. Rewitalizacja to połączenie działań technicznych - jak np. remonty - z programami ożywienia gospodarczego i działaniem na rzecz rozwiązania problemów społecznych, występujących na tych obszarach: bezrobocie, przestępczość, brak równowagi demograficznej. Niewłaściwym jest więc mówić o »rewitalizacji« jednego budynku, czy »rewitalizacji« placu miejskiego...”.}}</ref>. Rewitalizacja mylona jest z pojęciami takimi jak: [[remont]], [[Modernizacja (technika)|modernizacja]], [[Rewaloryzacja (architektura)|rewaloryzacja]], [[Adaptacja (architektura)|adaptacja]], [[Konserwacja zabytków|konserwacja]], [[Restauracja (architektura)|restauracja]], [[rekultywacja]]. Są to działania, które mogą składać się na rewitalizację, lecz jej nie zastępują.
 
Koncepcja rewitalizacji powstała w [[Stany Zjednoczone|USA]] w połowie XX wieku. W warunkach amerykańskich od lat 60. pojęcie to odnosiło się głównie do działań podejmowanych przez lokalną administrację ze współpracy z prywatnymi firmami, które na celu miały ekonomiczne ożywienie miejskiej dzielnicy, i powiększenie uzyskiwanego z niej dochodu
<ref>{{Cytuj książkę | autor = Karolin Frank | tytuł = Historic Preservation in the USA | wydawca = Springer | miejsce = New York | rok = 2002 | strony = 41 | isbn =}}</ref>. W ostatnich dziesięcioleciach pojęcie rewitalizacji zaczęto rozumieć szerzej, uwzględniając działania mające na celu ochronę wartości kulturowych i materialnych zabytków. Obecnie działania rewitalizacyjne rozumiane są jako działania prowadzące do poprawy jakości życia mieszkańców obszaru rewitalizowanego, w tym walki z wykluczeniem społecznym i mające na celu odzyskania przez słabsze grupy społeczne zdolności do ich reintegracji na rynku pracy i uczestnictwa w sferze konsumpcji, kultury i rekreacji.[<ref>{{Cytuj stronę | url =http://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/rewitalizacja/#Rewitalizacja%20w%20projekcie%20Krajowej%20Polityki%20Miejskiej] | tytuł = Rewitalizacja w projekcie Krajowej Polityki Miejskiej
| autor = | opublikowany = 2015-12-03| praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
Istotną sprawą w trakcie realizacji programów rewitalizacji jest pozyskanie partnerów społecznych – organizacji pozarządowych realizujących działania należące do sfery społecznej procesu rewitalizacji. Partnerzy tacy poszukiwani są przez podmioty realizujące proces wśród organizacji już istniejących. W przypadku słabości takich na obszarze rewitalizowanym bądź nawet ich braku podejmowane są działania zmierzające do ich kreacji. Działania rewitalizacyjne nie mogą być odseparowane od użytkowników przekształcanego terenu, którzy świadomi zmian zachodzących w ich otoczeniu muszą być włączani w ciąg przemian, których celem jest nie tylko zagospodarowanie obszaru będącego polem działań, ale również aktywizacja społeczności lokalnych, dzięki której następuje poprawa jakości korzystania z przestrzeni<ref>{{cytuj stronę | url = http://skng.wnoz.us.edu.pl/tom_13.pdf | tytuł = Przemiany przestrzeni a społeczny wymiar miasta | nazwisko = Burdzik | imię = Tomasz | data = 2012 | praca = Z badań nad wpływem antropopresji na środowisko | opublikowany = Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego | strony = 18-23 | data dostępu = 2013-01-31}}</ref>.
 
Zgodnie z art. 52 Ustawy o rewitalizacji do 31 grudnia 2023 roku możliwe jest posiadanie przez gminy zarówno lokalnych programów rewitalizacji jak i gminnych programów rewitalizacji, po tej dacie będzie można posługiwać się jedynie gminnymi programami rewitalizacji. Przyjęcie gminnego programu rewitalizacji pozwala korzystać ze specjalnych narzędzi prawnych wskazanych w ustawie, takich jak miejscowy plan rewitalizacji czy specjalna strefa rewitalizacji.[<ref>{{Cytuj stronę | url =http://www.mr.gov.pl/strony/zadania/polityka-rozwoju-kraju/rewitalizacja/#Zestawienie%20najcz%C4%99%C5%9Bciej%20zadawanych%20pyta%C5%84%20i%20odpowiedzi%20do%20ustawy%20o%20rewitalizacji] | tytuł = Zestawienie najczęściej zadawanych pytań i odpowiedzi do ustawy o rewitalizacji| autor = | opublikowany = 2015-12-03| praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
== Praktyka rewitalizacji ==
Linia 34 ⟶ 35:
 
W dużo większej skali projekty rewitalizacyjne finansowane ze środków europejskich zostały uwzględnione w okresie programowania 2007-2013. W [[Regionalny program operacyjny|Regionalnych Programach Operacyjnych]] na zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich, przeznaczono prawie 4,3 mld zł (w 15 z 16 RPO zaplanowano działania ukierunkowane na rewitalizację, wyjątkiem jest RPO województwa podlaskiego). Podstawę programową dla tych projektów stanowiły [[Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia]] 2007-2013, w których szczególnie podkreśla się połączenie działań technicznych z rozwojem gospodarczym i społecznym, w oparciu o kompleksowe plany rozwoju miast<ref>{{cytuj stronę | url = http://bip.mrr.gov.pl/Narodowa%20Strategia%20Spojnosci/Documents/c95568959cc9497ab1a993cb9d80a6f3NSRO_29_XI_2006_v2.pdf | tytuł = Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia | data dostępu = 2013-02-21|archiwum=http://web.archive.org/web/20110428225220/http://bip.mrr.gov.pl/Narodowa%20Strategia%20Spojnosci/Documents/c95568959cc9497ab1a993cb9d80a6f3NSRO_29_XI_2006_v2.pdf|zarchiwizowano=2011-04-28}}</ref>.
 
Do większych projektów zrealizowanych w tym okresie należą:
* rewitalizacja obszaru powojskowego przy Al. Niepodległości w Poznaniu poprzez budowę części dydaktycznej [[Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu|Wydziału Prawa i Administracji]] UAM, etap I inwestycji został wyceniony na ponad 11 mln zł, z czego dofinansowanie z UE wyniosło ok. 5,3 mln zł;
Linia 41 ⟶ 43:
* rewitalizacja Osiedla Północ w [[Staszów|Staszowie]] o całkowitej wartości ok. 2,7 mln zł, w tym 1,6 mln zł z UE,
* rewitalizacja miasta [[Trzebinia]], polegająca w etapie I na przebudowie płyty rynku wraz z budową parkingu oraz renowacji gminnych budynków w centrum miasta, pierwsza część inwestycji oszacowana została na 2,7 mln zł, z czego ponad 1 mln zł pochodził z UE.
* rewitalizacja osiedla [[Księży Młyn]] w Łodzi, pierwszy etap, w skład którego weszły m.in. wymiana infrastruktury podziemnej (sieć wodociągowa, ciepłownicza, kanalizacja, odwodnienie), remont trzech budynków, nasadzenia drzew i krzewów, uporządkowanie przestrzeni publicznej i odtworzenie historycznej nawierzchni; prace kosztowały 5,5 mln [<ref>{{Cytuj stronę | url = http://wyborcza.pl/1,91446,17219911,Lodz__Ponad_64_mln_zl_potrzeba_na_dokonczenie_rewitalizacji.html| tytuł = Łódź. Ponad 64 mln] potrzeba na dokończenie rewitalizacji Księżego Młyna | autor = | opublikowany = 2015-01-07| praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
W obecnym okresie programowania działania rewitalizacyjne realizowane będą przede wszystkim poprzez Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw. Ewentualne źródła finansowania na poziomie krajowym wskaże Narodowy Plan Rewitalizacji, którego założenia zostały opublikowane w lutym 2014 roku.[<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.mr.gov.pl/media/4438/NarodowyPlanRewitalizacji_Zalozenia_062014.pdf]| tytuł = Narodowy Plan Rewitalizacji 2022. Założenia| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
W lipcu 2014 rozpoczął się pilotażowy program rewitalizacji realizowany na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju przez miasto [[Łódź]], którego celem jest przygotowanie miasta do procesu rewitalizacji i wypracowanie modelowych rozwiązań możliwych do zastosowania w innych miastach.[<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.uml.lodz.pl/rewitalizacja/projekt_pilotazowy/]| tytuł = PROJEKT PILOTAŻOWY. Jak zmieniać centrum Łodzi? Pierwsze 4 miliony na rewitalizację.| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>. W marcu 2016 roku rozstrzygnięto konkurs Modelowa Rewitalizacja Miast, w ramach którego 20 miast realizować będzie pilotażowe programy rewitalizacji podobne do łódzkiego.[<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.popt.gov.pl/strony/o-programie/wydarzenia/konkurs-dla-samorzadow-modelowa-rewitalizacja-miast/]| tytuł = Konkurs dla samorządów: Modelowa rewitalizacja miast| autor = | opublikowany = | praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
== Studia na kierunku Rewitalizacja miast==
W obecnym okresie programowania działania rewitalizacyjne realizowane będą przede wszystkim poprzez Regionalne Programy Operacyjne poszczególnych województw. Ewentualne źródła finansowania na poziomie krajowym wskaże Narodowy Plan Rewitalizacji, którego założenia zostały opublikowane w lutym 2014 roku.[https://www.mr.gov.pl/media/4438/NarodowyPlanRewitalizacji_Zalozenia_062014.pdf]
W semestrze letnim 2016/2017 po raz pierwszy w Polsce na dwóch uczelniach łódzkich ([[Uniwersytet Łódzki|Uniwersytecie]] i [[Politechnika Łódzka|Politechnice]]) utworzono nowy kierunek studiów - Rewitalizacja miast<ref>{{Cytuj stronę | url = http://nowyzabytek.pl/rewitalizacja-miast/| tytuł = Rewitalizacja miast – nowy kierunek studiów w Łodzi| autor = | opublikowany = 2016-03-24| praca = | data = | język = PL| data dostępu = 2016-04-10}}</ref>.
 
Przewidziane specjalizacje to profil ekonomiczno-gospodarczy albo społeczno-[[Partycypacja|partycypacyjny]] na Uniwersytecie i specjalizacja architektoniczno-budowlana na Politechnice.
W lipcu 2014 rozpoczął się pilotażowy program rewitalizacji realizowany na zlecenie Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju przez miasto [[Łódź]], którego celem jest przygotowanie miasta do procesu rewitalizacji i wypracowanie modelowych rozwiązań możliwych do zastosowania w innych miastach.[http://www.uml.lodz.pl/rewitalizacja/projekt_pilotazowy/] W marcu 2016 roku rozstrzygnięto konkurs Modelowa Rewitalizacja Miast, w ramach którego 20 miast realizować będzie pilotażowe programy rewitalizacji podobne do łódzkiego.[http://www.popt.gov.pl/strony/o-programie/wydarzenia/konkurs-dla-samorzadow-modelowa-rewitalizacja-miast/]
 
== Forum rewitalizacji ==