Instytucja finansowa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Aktualizacja artykułu do zmian w prawie bankowym + uzupełnienia |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 1:
'''Instytucja finansowa''' – [[podmiot gospodarczy]], którego głównym celem jest świadczenie na rzecz klientów (niekiedy: członków samej instytucji) usług finansowych, w tym w szczególności operowanie zasobami finansowymi, czyli gromadzenie i wydatkowanie [[środki pieniężne|środków pieniężnych]], jak również świadczenie usług pośrednictwa finansowego.
W większości krajów funkcjonowanie instytucji finansowych podlega mniej lub bardziej ścisłej kontroli państwa.
== Rodzaje instytucji finansowych ==
Istnieje wiele możliwości klasyfikacji instytucji finansowych – ze względu na formę prawną (bankowe, niebankowe, parabankowe), zasięg (lokalne, krajowe, międzynarodowe), cel działalności (zarobkowe, non-profit), charakter prowadzonej działalności (depozytowe, ubezpieczeniowe
Najpowszechniej spotykana jest klasyfikacja funkcjonalna instytucji finansowych i ich podział na:
* instytucje depozytowe – przyjmujące depozyty pieniężne od przedsiębiorstw i ludności w celu udzielania kredytów, pożyczek lub obciążania tych środków pieniężnych ryzykiem w inny sposób – do instytucji takich zaliczamy
* instytucje rozpraszania ryzyka – tj. przede wszystkim zakłady ubezpieczeń, które przejmują [[ryzyko ubezpieczeniowe]] jednostek w zamian za niewielką (względem tego ryzyka) składkę ubezpieczeniową, rozpraszając ryzyko ubezpieczeniowe na większą zbiorowość<ref name="Ryzyko ubezpieczeniowe, Polska Izba Ubezpieczeń">{{Cytuj stronę |url=http://http://www.piu.org.pl/ryzyko-ubezpieczeniowe |tytuł=Ryzyko ubezpieczeniowe, Polska Izba Ubezpieczeń |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>, zakłady reasekuracji, które przejmują część ryzyka od pojedynczych zakładów ubezpieczeń i rozpraszają je pomiędzy wiele zakładów ubezpieczeń, a także zakłady ubezpieczeń na życie oraz podobne instytucje zapewniające zabezpieczenie finansowe na starość,
* instytucje inwestycyjne – pośredniczące przy inwestowaniu środków finansowych w dochodowe przedsięwzięcia o różnym poziomie ryzyka; w tym: fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, banki inwestycyjne itp.<ref name="Financial Intermediaries, The Saylor Foundation">{{Cytuj stronę |url=http://www.saylor.org/site/wp-content/uploads/2012/06/ECON302-1.2-1st.pdf |tytuł=Financial Intermediaries, The Saylor Foundation |język=en |data dostępu=2016-04-25}}</ref>
Niezależnie od powyższych, „ekonomicznych” definicji i klasyfikacji instytucji finansowych, przepisy wielu państw ustalają własne definicje i klasyfikacje instytucji finansowych na potrzeby regulowania ich działalności, w szczególności dla precyzyjnego określania ciążących na nich obowiązków oraz nadzorowania ich aktywności.
== Instytucje finansowe w Polsce ==
Wartość aktywów instytucji finansowych w Polsce w 2013 roku przekroczyła 2 bln zł, z czego większość (ponad 60%) przypadła na banki komercyjne<ref>NBP, ''[http://www.nbp.pl/systemfinansowy/rozwoj2013.pdf Rozwój systemu finansowego w Polsce w 2013 roku]'', Warszawa 2014.</ref>.
W polskim prawie występuje kilka, znacząco różniących się, definicji instytucji finansowej. Zróżnicowanie to wynika z różnych celów i zakresów poszczególnych regulacji. ▼
▲W polskim prawie występuje kilka, znacząco różniących się, definicji instytucji finansowej. Zróżnicowanie to wynika z różnych celów i zakresów poszczególnych regulacji.
=== Prawo bankowe ===
[[Prawo bankowe]]<ref name="Dz.U. 1997 nr 140, poz. 939">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971400939 |tytuł=Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Definicja instytucji finansowej w rozumieniu rozporządzenia 575 (a więc i Prawa bankowego) obejmuje przedsiębiorstwa, których podstawową działalnością jest wykonywanie co najmniej jednego z następujących rodzajów działalności: udzielanie kredytów, [[leasing]], usługi płatnicze, emisja środków płatności w rodzaju [[czek]]ów, udzielanie gwarancji, obrót niektórymi instrumentami finansowymi (czekami, [[weksel|wekslami]], [[certyfikat depozytowy|certyfikatami depozytowymi]], dewizami, [[opcja
Instytucjami finansowymi w myśl tej definicji są także [[instytucja płatnicza|instytucje płatnicze]] oraz spółki
Instytucjami finansowymi w myśl tej definicji nie są podmioty, których podstawowa działalność polega na przyjmowaniu depozytów, tj. banki (z siedzibą w Polsce lub innym państwie UE) i [[instytucja kredytowa|instytucje kredytowe]] (z siedzibą w innym niż Polska państwie UE).
Instytucjami finansowymi w rozumieniu Prawa bankowego były także tzw. firmy pożyczkowe, jednak od 11 października 2015 włączono je do odrębnej kategorii – [[instytucja pożyczkowa|instytucji pożyczkowych]] (art. 4 ust. 1 pkt 33 Prawa bankowego).
=== Instytucje finansowe w KSH ===
Odrębną definicję instytucji finansowej zawiera [[Kodeks spółek handlowych]]<ref name="Dz.U. 2000 nr 94, poz. 1037">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20000941037 |tytuł=art. 4
* [[bank]]
* [[fundusz inwestycyjny]]
Linia 29 ⟶ 35:
* [[zakład ubezpieczeń]]
* [[zakład reasekuracji]]
* [[fundusz powierniczy]]
* [[towarzystwo emerytalne]]
* [[fundusz emerytalny]]
* [[dom maklerski]].
Pozostałe podmioty, choćby świadczyły usługi finansowe i były instytucjami finansowymi w rozumieniu Prawa bankowego, nie są instytucjami finansowymi w rozumieniu KSH. Nie są więc nimi
=== Autonomiczne definicje instytucji finansowej ===
Niektóre ustawy (np. [[Ordynacja podatkowa]]<ref name="Dz.U. 1997 nr 137, poz. 926">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971370926 |tytuł=Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r.
Całkowicie autonomiczną definicją instytucji finansowej posługuje się Ustawa o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym<ref name="Dz.U. 2009 nr 39, poz. 308">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20090390308 |tytuł=Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>, wedle której pojęcie to obejmuje banki krajowe,
▲Całkowicie autonomiczną definicją instytucji finansowej posługuje się Ustawa o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym<ref name="Dz.U. 2009 nr 39 poz. 308">{{Cytuj stronę|url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20090390308|tytuł=Ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym|język=pl|data dostępu=2016-04-25}}</ref>, wedle której pojęcie to obejmuje banki krajowe, SKOKi, fundusze inwestycyjne, domy maklerskie, krajowe zakłady ubezpieczeń i fundusze emerytalne. Ta wąska definicja jest ściśle powiązana z celem ustawy jakim jest zapewnienie utrzymania przez kluczowe instytucje finansowe płynności płatniczej.
=== Nadzór nad instytucjami finansowymi ===
W Polsce nadzór nad niektórymi instytucjami finansowymi sprawuje [[Komisja Nadzoru Finansowego]]. Nadzorowi KNF podlegają banki ([[nadzór bankowy]]), fundusze emerytalne i instytucje prowadzące konta emerytalne ([[nadzór emerytalny]]), zakłady ubezpieczeń ([[nadzór ubezpieczeniowy]]), podmioty rynku kapitałowego ([[nadzór nad rynkiem kapitałowym]]), instytucje płatnicze (nadzór nad instytucjami płatniczymi), [[Agencja ratingowa|agencje ratingowe]] (nadzór nad agencjami ratingowymi),
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
*
*
* Z. Zbigniew Ofiarski, ''Prawo finansowe'', C.H. Beck, Warszawa 2010, ISBN 83-7483-506-0.
[[Kategoria:Instytucje finansowe| ]]
[[Kategoria:Prawo finansowe]]
|