Instytucja finansowa: Różnice pomiędzy wersjami

Istnieje wiele możliwości klasyfikacji instytucji finansowych – ze względu na formę prawną (bankowe, niebankowe, parabankowe), zasięg (lokalne, krajowe, międzynarodowe), cel działalności (zarobkowe, non-profit), charakter prowadzonej działalności (depozytowe, ubezpieczeniowe , emerytalne, inwestycyjne)<ref name="Agata Jakubowska, Instytucje Finansowe podmiotami zasilającymi uczestników rynku w kapitał pieniężny">{{Cytuj stronę |url=http://www.mikroekonomia.net/system/publication_files/52/original/13.pdf?1314875678 |tytuł=Agata Jakubowska, Instytucje Finansowe podmiotami zasilającymi uczestników rynku w kapitał pieniężny, [w:] Danuta Kopycińska (red.), Funkcjonowanie gospodarki polskiej po 20 latach transformacji, s. 160 |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>.

* instytucje depozytowe – przyjmujące depozyty pieniężne od przedsiębiorstw i ludności w celu udzielania kredytów, pożyczek lub obciążania tych środków pieniężnych ryzykiem w inny sposób – do instytucji takich zaliczamy banki[[bank]]i i związki kredytowe (w Polsce: [[spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa|SKOK]]); instytucjami depozytowymi nie są [[instytucja pożyczkowa|instytucje pożyczkowe]], albowiem udzielają one pożyczek ze kapitałów własnych lub emisji papierów dłużnych,

* instytucje rozpraszania ryzyka – tj. przede wszystkim zakłady ubezpieczeń, które przejmują [[ryzyko ubezpieczeniowe]] jednostek w zamian za niewielką (względem tego ryzyka) składkę ubezpieczeniową, rozpraszając ryzyko ubezpieczeniowe na większą zbiorowość<ref name="Ryzyko ubezpieczeniowe, Polska Izba Ubezpieczeń">{{Cytuj stronę |url=http://http://www.piu.org.pl/ryzyko-ubezpieczeniowe |tytuł=Ryzyko ubezpieczeniowe, Polska Izba Ubezpieczeń |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>, zakłady reasekuracji, które przejmują część ryzyka od pojedynczych zakładów ubezpieczeń i rozpraszają je pomiędzy wiele zakładów ubezpieczeń, a także zakłady ubezpieczeń na życie oraz podobne instytucje zapewniające zabezpieczenie finansowe na starość,

* instytucje inwestycyjne – pośredniczące przy inwestowaniu środków finansowych w dochodowe przedsięwzięcia o różnym poziomie ryzyka; w tym: fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, banki inwestycyjne itp.<ref name="Financial Intermediaries, The Saylor Foundation">{{Cytuj stronę |url=http://www.saylor.org/site/wp-content/uploads/2012/06/ECON302-1.2-1st.pdf |tytuł=Financial Intermediaries, The Saylor Foundation |język=en |data dostępu=2016-04-25}}</ref>

[[Prawo bankowe]]<ref name="Dz.U. 1997 nr 140, poz. 939">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971400939 |tytuł=Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. -– Prawo bankowe |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref> nie zawiera obecnie odrębnej definicji instytucji finansowej i odsyła w tym zakresie do unijnego rozporządzenia nr 575/2013<ref name="Dz. U. UE L 176/1">{{Cytuj stronę |url=http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:2013:176:0001:0337:pl:PDF |tytuł=Dziennik Urzędowy UE nr L 176/1 |data=2013-06-27 |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>. Definicja instytucji finansowej w rozporządzeniu 575 ma charakter funkcjonalny. Rozmaite definicje instytucji finansowych i zróżnicowane regulacje (np. co do formy prawnej i zakresu dopuszczalnych usług) w poszczególnych państwach UE nie pozwalają na posługiwanie się jednolitą terminologią w całej Wspólnocie.

Definicja instytucji finansowej w rozumieniu rozporządzenia 575 (a więc i Prawa bankowego) obejmuje przedsiębiorstwa, których podstawową działalnością jest wykonywanie co najmniej jednego z następujących rodzajów działalności: udzielanie kredytów, [[leasing]], usługi płatnicze, emisja środków płatności w rodzaju [[czek]]ów, udzielanie gwarancji, obrót niektórymi instrumentami finansowymi (czekami, [[weksel|wekslami]], [[certyfikat depozytowy|certyfikatami depozytowymi]], dewizami, [[opcja|opcjami]]mi i [[kontrakt terminowy|kontraktami terminowymi]], [[swap]]ami, [[papier wartościowy (finanse)|papierami wartościowymi]]), uczestniczenie w emisji papierów wartościowych, doradztwo w zakresie struktury kapitałowej czy strategii przemysłowej oraz przekształceń własnościowych, pośrednictwo na rynku pieniężnym, [[zarządzanie portfelem inwestycyjnym]] i doradztwo w tym zakresie, przechowywanie i administrowanie papierami wartościowymi oraz emisja [[pieniądz elektroniczny|pieniądza elektronicznego]].

Instytucjami finansowymi w myśl tej definicji są także [[instytucja płatnicza|instytucje płatnicze]] oraz spółki holdingowe[[holding]]owe instytucji finansowych (z wyjątkiem spółek holdingowych instytucji ubezpieczeniowych).

Odrębną definicję instytucji finansowej zawiera [[Kodeks spółek handlowych]]<ref name="Dz.U. 2000 nr 94, poz. 1037">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20000941037 |tytuł=art. 4 § 1 pkt 7 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>. W przeciwieństwie do definicji z Prawa bankowego, która ma charakter funkcjonalny, zaliczenie do instytucji finansowych w rozumieniu ksh jest uzależnione tylko od konkretnej formy prawnej, w której działa podmiot. KSH zalicza do instytucji finansowych następujące kategorie podmiotów (pod warunkiem, że mają siedzibę w Polsce lub innym państwie OECD):

* [[fundusz powierniczy]]

Pozostałe podmioty, choćby świadczyły usługi finansowe i były instytucjami finansowymi w rozumieniu Prawa bankowego, nie są instytucjami finansowymi w rozumieniu KSH. Nie są więc nimi -– w rozumieniu KSH -– np. [[spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa|SKOKiSKOK-i]].

Niektóre ustawy (np. [[Ordynacja podatkowa]]<ref name="Dz.U. 1997 nr 137, poz. 926">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971370926 |tytuł=Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. -– Ordynacja podatkowa |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>) posługują się pojęciem instytucji finansowej nie definiując go w sposób precyzyjny oraz nie precyzując, czy należy je rozumieć zgodnie z definicją z Prawa bankowego czy też z KSH, co może powodować istotne wątpliwości interpretacyjne<ref name="R. Dowgier, Ordynacja podatkowa, s. 118">{{Cytuj stronę |url=http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971370926 |tytuł=Rafał Dowgier (red.), Ordynacja podatkowa. Kontrola realizacji zobowiązań podatkowych, Białystok 2012, s. 118 |język=pl |data dostępu=2016-04-25}}</ref>.

W Polsce nadzór nad niektórymi instytucjami finansowymi sprawuje [[Komisja Nadzoru Finansowego]]. Nadzorowi KNF podlegają banki ([[nadzór bankowy]]), fundusze emerytalne i instytucje prowadzące konta emerytalne ([[nadzór emerytalny]]), zakłady ubezpieczeń ([[nadzór ubezpieczeniowy]]), podmioty rynku kapitałowego ([[nadzór nad rynkiem kapitałowym]]), instytucje płatnicze (nadzór nad instytucjami płatniczymi), [[Agencja ratingowa|agencje ratingowe]] (nadzór nad agencjami ratingowymi), SKOKiSKOK-i (nadzór nad spółdzielczymi kasami oszczędnościowo-kredytowymi i [[Kasa Krajowa|Krajową SKOK]]).

* A.Andrzej Borodo, ''Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny'', Toruń 2005, ISBN 83-7285-253-7.

* A.Andrzej Gomułowicz, J.Jerzy Małecki, ''Polskie prawo finansowe'', LexisNexis, 2006, ISBN 83-7334-585-X.

* Z. Zbigniew Ofiarski, ''Prawo finansowe'', C.H. Beck, Warszawa 2010, ISBN 83-7483-506-0.

[[Kategoria:Instytucje finansowe| ]]