Wikipedia

Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
drobne merytoryczne
źródła/przypisy, linki zewnętrzne
Linia 1:
[[File:CVP521 3r.jpg|thumb|Początek ksiegi I zawarty w manuskrypcie wiedeńskim (''[[Codex Vindobonensis]]'' 521, fol. 3r).]]
'''''Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum''''' ({{w języku|pl|Czyny biskupów kościoła hamburskiego}}) – [[średniowiecze|historyczny]] [[Traktat (nauka)|traktat]] napisany między 1075 i 1080 rokiem przez [[Adam z Bremy|Adama z Bremy]]. Obejmuje okres od 788 roku do roku 1072. Stanowi jedno z najważniejszych dzieł o średniowiecznej historii ioraz geografii Europy północnej{{odn|Leciejewicz|1972|s=11}}. Jest to także najstarsze pisemne źródło o odkryciu Ameryki przez [[Leif Eriksson|Leifa Erikssona]].
 
==Historia==
Dzieło zostało napisane z inicjatywy arcybiskupa hambursko-bremeńskiego Adalberta pomiędzy 1075, a 1080 rokiem przez [[kanonik]]a oraz mistrza szkoły katedralnej w Bremie [[Adam z Bremy|Adama Bremeńskiego]]{{odn|Leciejewicz|1972|s=11}}. Autor napisał je w oparciu o lokalne zbiory rękopiśmienne [[skryptorium]] katedralnego w Bremie oraz relacje biskupa Adalberta i króla duńskiego [[Swen Estridsen|Swena Estridsena]]{{odn|Leciejewicz|1972|s=11}}.
 
== Budowa dzieła ==
 
Traktat składa się z pięciu części oraz czterech ksiąg:
 
* Wstęp adresowany do biskupa [[Liemar]]a
Linia 18 ⟶ 21:
Dzieło stanowi jedno z najważniejszych zródeł historycznych dotyczących historii oraz geografii północnej Europy. Jest również pierwszym zródłem pisanym dotyczącym [[Nordycka kolonizacja Ameryki Północnej|odkrycia Ameryki Północnej przez Normanów]].
 
W księdze II znajduje się wiele informacji o [[Słowianie połabscy|Słowianach połabskich]] - [[Serbołużyczanie|Serbach łużyckich]], [[Wieleci|Wieletach]] oraz [[Obodrzyci|Obodrzytach]]. Część IV zawiera opis południowego wybrzeża [[Bałtyk|Bałtyku]] w tym Pomorza Zachodniego oraz [[Wolin]]a{{odn|Leciejewicz|1972|s=11}}.
[[Adam z Bremy]] wymienia w nim również plemię [[Polanie|Polan]] , gdzie za strefę graniczną pomiędzy [[Słowianie połabscy|Słowianami połabskimi]] z plemion [[Wieleci|wieleckich]] oraz [[Wieleci|lucickich]] a [[Pomorzanie|Pomorzanami]] i Polanami uznaje rzekę [[Odra|Odrę]]. Według jego relacji ziemia Polan graniczy z ziemiami pomorskimi, pruskimi, czeskimi i rozciąga się aż po granice państwa ruskiego: „''Trans Oddoram fluvium primi habitant Pomerani, deinde Polani, qui a latere habent hinc Pruzzos, inde Behemos, ab oriente Ruzzos''” czyli w języku polskim ''"Wzdłuż rzeki [[Odra|Odry]] pierwsi żyją [[Pomorzanie]], dalej '''Polanie''', którzy graniczą z [[Prusowie|Prusami]], [[Czesi|Czechami]], a na wschodzie z [[Rusowie|Rusami]]"''{{odn|Georgius Heinricus Pertz|1876|s=73}}{{odn|Henryk Łowmiański|1967|s=171-172}}. W treści użyta jest także nazwa ''"Polanos"'' na określenie Polan żyjących wzdłuż rzeki Odry we fragmencie ''„trans Oddaram sunt Polanos”''. Tekst wymienia także kilkukrotnie Polskę w różnych odmianach ''„Polonia”'' oraz wspominając [[Bolesław Chrobry|Bolesława Chrobrego]] ''„rege Polanorum Bolizlao”'' itp.{{odn|Georgius Heinricus Pertz|1876|s=73}} {{odn|Henryk Łowmiański|1967|s=171-172}}.▼
 
▲[[Adam z Bremy]] kilkakrotnie wymienia w nim również plemię [[Polanie|Polan]] , gdzie za strefę graniczną pomiędzy [[Słowianie połabscy|Słowianami połabskimi]] z plemion [[Wieleci|wieleckich]] oraz [[Wieleci|lucickich]] a [[Pomorzanie|Pomorzanami]] i Polanami uznaje rzekę [[Odra|Odrę]]. Według jego relacji ziemia Polan graniczy z ziemiami pomorskimi, pruskimi, czeskimi i rozciąga się aż po granice państwa ruskiego: „''Trans Oddoram fluvium primi habitant Pomerani, deinde Polani, qui a latere habent hinc Pruzzos, inde Behemos, ab oriente Ruzzos''” czyli w języku polskim ''"Wzdłuż rzeki [[Odra|Odry]] pierwsi żyją [[Pomorzanie]], dalej '''Polanie''', którzy graniczą z [[Prusowie|Prusami]], [[Czesi|Czechami]], a na wschodzie z [[Rusowie|Rusami]]"''{{odn|Georgius Heinricus Pertz|1876|s=73}}{{odn|Henryk Łowmiański|1967|s=171-172}}. W treści użyta jest także nazwa ''"Polanos"'' na określenie Polan żyjących wzdłuż rzeki Odry we fragmencie ''„trans Oddaram sunt Polanos”''. Tekst wymienia także kilkukrotnie Polskę w różnych odmianach ''„Polonia”'' oraz wspominając [[Bolesław Chrobry|Bolesława Chrobrego]] ''„rege Polanorum Bolizlao”'' itp.{{odn|Georgius Heinricus Pertz|1876|s=73}} {{odn|Henryk Łowmiański|1967|s=171-172}}.
 
== Wydania ==
Linia 35 ⟶ 40:
==Bibliografia==
* {{cytuj książkę |nazwisko = Pertz | imię = Georgius Heinricus | tytuł = Adami Gesta Hammaburgensis Ecclesiae Pontificum | wydawca = Impensis Bibliopolii Hahniani | miejsce = Hannoverae | rok = 1876 | strony = | isbn = |odn= tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Leciejewicz | imię = Lech | tytuł = Mały słownik kultury dawnych Słowian | wydawca = WP | miejsce = Warszawa | rok = 1972 | strony = 11-12| isbn = |odn= tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Łowmiański | imię = Henryk | tytuł = Początki Polski | wydawca = Polskie Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | rok = 1967 | strony = | isbn = |odn= tak}}
* {{cytuj książkę |nazwisko = Tschan | imię = Francis | tytuł = History of the Archbishops of Hamburg-Bremen | wydawca = Columbia University Press | miejsce = | rok = 2002 | strony = | isbn = 9780231125758|odn= tak}}
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Gesta_Hammaburgensis_ecclesiae_pontificum”