Balista: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 12:
Pierwsze wzmianki o broni pochodzą z [[IV w. p.n.e.]], z miejscowości [[Syrakuzy]] – najprawdopodobniej użyta w [[bitwa pod Himerą|bitwie pod Himerą]] – opisywana jako broń stawiana na "stojaku" o dwóch długich, drewnianych ramionach i linach ze zwierzęcych [[ścięgno|ścięgien]] rozpiętych między nimi (po jednej na ramię), które to można było naciągać z pomocą systemu korbowego i z pomocą spustu gwałtownie rozluźniać powodując wystrzelenie pocisku znajdującego się w suwnym korytku. Prawidłowe funkcjonowanie i celność zależały od dokładnego zestrojenia ze sobą obu wiązek strun, zwanych z greckiego ''tonos'' – sprawdzanie naprężenia odbywało się przez szarpanie każdej wiązki i porównywanie wydawanych dźwięków. Strojenie balisty wykonywane było dość często, na rozstrojenie miało wpływ wiele czynników, jak choćby zmiana warunków atmosferycznych.
Stanowiła rodzaj ciężkiej kuszy, wyrzucającej pociski ([[bełt (pocisk kuszy)|bełty]], [[kula|kule]], kamienie, kłody drewna), o średniej wadze 30–100 [[kilogram|kg]], torem płaskim na odległość 200–400 m (strzały nawet do ponad 1000 [[metr|m]]). Pomimo seryjnej produkcji, były to machiny dość drogie – ''euthytonon'' miotający strzały 2-[[łokieć (miara)|łokciowe]] kosztował 480 [[drachma (moneta)|drachm]].
Balistę uważa się za największe osiągnięcie starożytnej inżynierii wojennej. Precyzyjne obliczenia matematyczne pozwalały bowiem zbudować wyrzutnię każdego rozmiaru, a żadna inna broń nie dorównywała jej celnością
Stosowano też inne rodzaje balist, gdzie zamiast ścięgien stosowano wiązki taśm [[spiż]]owych (''chalkotonon''), specjalnie kute z brązu sprężyny czy sprężone powietrze (''[[aerotonon]]''). Powstały także urządzenia miotające wiązki strzał i z automatycznym podajnikiem strzał.
Linia 20:
Po przejęciu tej broni przez Rzymian przyjęto nowe nazewnictwo ze względu na budowę na ''manubalisty'' (broń ręczna z podpórkami), ''balisty'', ''carrobalisty'' (na specjalnym wózku z kołami z 2-osobową obsługą) i ''arcubalisty'', choć ciężkie balisty miotające kule nazywane były wciąż ''katapultami''.
Idea działania balisty została przeniesiona w średniowieczu do lekkiej broni przenośnej, takiej jak ''łuk europejski'' ([[kusza]]) czy bardziej mobilna [[arkbalista]]. Jednak wraz z upadkiem cesarstwa rzymskiego dużo wiedzy o nich poszło w zapomnienie, a konstrukcje średniowieczne były często o wiele prymitywniejsze od pierwowzorów. Pomimo tego balisty stosowane były jeszcze po wynalezieniu [[armata|armat]].
== Bibliografia ==
| |||