Rozbicie dzielnicowe Rusi: Różnice pomiędzy wersjami

[[Plik:Principalities of Kievan Rus' (1054-1132).jpg|thumb|320px|Ruś podczas rozbicia dzielnicowego]]

'''Rozbicie dzielnicowe Rusi''' – okres [[Rozdrobnienie feudalne|rozdrobnienia feudalnego]] w historii [[Ruś Kijowska|ziem ruskich]], trwający od 1054 roku. W okresie tym Ruś rozpadła się na szereg [[Księstwo udzielne|księstw udzielnych]] (dzielnic), znalazła się pod [[Podbój Rusi przez Mongołów|panowaniem tatarskim]] (1240-1480) i uległa w znacznym stopniu litewskiej oraz polskiej ekspansji terytorialnej, w wyniku której zachodnie udzielne księstwa ruskie zostały wcielone do państw litewskiego i polskiego. Wydzielone w XIII wieku [[Wielkie Księstwo Moskiewskie|Księstwo Moskiewskie]] doprowadziło do zjednoczenia ziem Rusi Północno-Wschodniej i ustanowienia [[Carstwo Rosyjskie|Carstwa Rosyjskiego]] w 1547 roku. W 1591 roku zostało zniesione ostatnie księstwo udzielne na Rusi. W wyniku rozbicia dzielnicowego nastąpił odmienny rozwój kulturowy poszczególnych dzielnic ruskich. Rozpoczął się proces formowania trzech narodów wschodniosłowiaśnkich: [[Białorusini|białoruskiego]], [[Rosjanie|rosyjskiego]] i [[Ukraińcy|ukraińskiego]].

 

== Koniec rozbicia dzielnicowego ==

W 1325 roku metropolita Piotr przeniósł rezydencję metropolitów ruskich z [[Włodzimierz (Rosja)|Włodziemierza nad Klaźmą]] do [[Moskwa|Moskwy]] i nakazał swoim następcom rezydować w tym samym miejscu<ref>B. Gudziak, ''Kryzys i reforma. Metropolia kijowska, patriarchat Konstantynopola i geneza unii brzeskiej'', Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008, 978-83-227-2899-4, s.24</ref>. W 1462 roku tron moskiewski objął [[Iwan III Srogi]], który w znacznej mierze zjednoczył kraj, wcielając do rządzonego przez siebie państwa księstwa udzielne: [[Jarosław]] (1463), [[Rostów]] (1474), [[Nowogród Wielki]] (1478) i [[Twer]] (1485). Korzystając z rozkładu [[Złota Orda|Złotej Ordy]], Iwan III wstrzymał całkowicie wypłacanie daniny i odparłszy tatarskie ataki odwetowe (1472 i 1480), ostatecznie uwolnił ziemie ruskie spod panowania [[Tatarzy|Tatarów]]. W okresie tym nastąpiła również unifikacja prawa na Rusi. U podstaw nowego ''[[Sudiebnik Iwana III|Sudiebnika]]'' Iwana III z 1497 r. legły m.in. ''[[Ruska Prawda]]'' (XI w.), dźwińska i biełozierska ''Ustawnaja [[gramota]]'' (1397, 1488) oraz pskowska i nowogrodzka ''Sudnaja gramota'' (1467, 1471). Panujący od 1505 roku [[Wasyl III Rurykowicz|Wasyl III]] dokończył dzieło jednoczenia kraju, przyłączając do swego państwa: [[Psków]] (1510), [[Smoleńsk]] (1514) i [[Riazań]] (1521). W 1591 roku zostało zniesione ostatnie księstwo udzielne na Rusi. Wielkie Księstwo Moskiewskie zyskało panowanie nad całą północno-wschodnią Rusią, podczas gdy zachodnie księstwa ruskie zostały wcześniej wcielone do Litwy, Polski i w mniejszym stopniu innych krajów.

 

{{Przypisy}}