Pancho Villa: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne, źródła/przypisy
m źródła/przypisy, seksja
Linia 37:
W 1912 r., w czasie powstania wywołanego przez [[Pascual Orozco|Pascuala Orozco]], Villa służył w wojsku pod rozkazami gen. Victoriano Huerty. Huerta chcąc się pozbyć niewygodnego podwładnego po aresztowaniu oddał go pod sąd wojenny z powodu niesubordynacji.Wyroku sądu wojennego skazującego Pancho Villę na śmierć nie zatwierdził prezydent Madero, w związku z czym aresztant został odesłany do wiezienia w stolicy. W listopadzie Villi udało się zbiec, a następnie przedostać się do Stanów Zjednoczonych. Z USA powrócił 13 marca przekraczając konno razem z ośmioma towarzyszami graniczną rzekę [[Rio Grande (rzeka w Ameryce Północnej)|Rio Grande]] i rozpoczynając walkę o Meksyk. Dzięki zdobytej sławie stworzył kilkutysięczny oddział, który nazwał „Dywizją Północną” (''División del Norte''). Później zawarł porozumienie z [[Venustiano Carranza|Venustiano Carranzą]], które dotyczyło wytępienia z Meksyku: [[Plutokracja|plutokracji]], soldateski i [[Klerykalizm|klerykalizmu]]. Razem z Carranzą wystąpił zbrojnie przeciwko coraz bardziej represyjnym rządom Huerty. Ponownie wykazał się dużym talentem wojskowym, wygrywając kilka bitew z wojskami federalnymi i opanowując stan Chihuahua<ref>H. B. Parkes,''Historia Meksyku'', Warszawa 1957, s. 322,323.</ref>. W grudniu 1913 r. Villa został mianowany gubernatorem stanu [[Chihuahua (stan)|Chihuahua]]. W czerwcu 1914 r. z siłami Carranzy zdecydowanie pokonał Huertę. Następnie obydwaj zwycięzcy wkroczyli triumfalnie do miasta Meksyk.
 
Niedługo później, między Villą i Carranzą zaczął narastać coraz większy konflikt. Villa został zmuszony do ucieczki ze stolicy, a towarzyszył mu inny przywódca chłopski – [[Emiliano Zapata]]. Carranza zadał oddziałom Zapaty i Villi kilka poważnych klęsk i zmusił ich do wycofania się w góry, na północ. Villa, chcąc udowodnić sąsiadom Meksyku, że Carranza nie kontroluje sytuacji w kraju, nakazał stracenie 18 obywateli amerykańskich (głównie pracowników kolei) w [[Santa Isabel (Meksyk)|Santa Isabel]] (czerwiec 1916 r.). Dwa miesiące później uderzył na [[Columbus (Nowy Meksyk)|Columbus]] w [[Nowy Meksyk|Nowym Meksyku]]. Również i tutaj zabijał osiemnastu Amerykanów (10 żołnierzy i 8 mieszkańców miasta) i palił doszczętnie miasto, tracąc 80 swoich ludzi. Villa uzasadniał swój atak wsparciem materialnym (głównie uzbrojenie) i politycznym, udzielanym Carranzy przez USA. W odpowiedzi na to prezydent [[Woodrow Wilson]] wysłał ekspedycję karną do północnego Meksyku, pod dowództwem gen. [[John Pershing|Johna Pershinga]]. Pershing nie mógł sobie jednak poradzić w tym trudnym górzystym terenie i musiał wrócić z pustymi rękami, a Villi udało się uniknąć pojmania.
 
=== Incydent graniczny ===
Villa rozgoryczony mieszaniem się Stanów Zjednoczonych Ameryki w wewnętrzne sprawy Meksyku, w 1916 przekroczył granice USA i uderzył na miasteczko Columbus w stanie [[Nowy Meksyk]]. W czasie walk zginęło 17 amerykanów, ośmiu żołnierzy i dziewięciu cywilów. Villa uzasadniał swój atak wsparciem materialnym (głównie uzbrojenie) i politycznym, udzielanym Carranzie przez USA. W odpowiedzi na to prezydent [[Woodrow Wilson]] wysłał przeciw niemu korpus liczący 6 tysięcy żołnierzy, pod dowództwem gen. [[John Pershing|Johna Pershinga]]. Villa sprowokował Pershinga do 500 kilometrowego pościgu po górach w których to on miał przewagę. W czasie pościgu amerykanie przekroczyli granicę Meksyku. Obecność armii amerykańskiej na ziemi meksykańskiej spotkała się z potępieniem ze strony Carranzy pomimo że ten był wrogiem Pancho Villi. W lutym 1917 rząd USA nakazał powrót karnej ekspedycji Pershinga. Operacja kosztowała 130 milionów dolarów i zakończyła się fiaskiem narażając prestiż amerykanów na szwank a przyczyniając się do budowy legendy Villi<ref>Carl Sifakis,''Encyklopedia zamachów'', Warszawa 1994, s. 208,209.</ref>.
 
Villa i jego zwolennicy w swojej walce posługiwali się szeroko zakrojoną [[propaganda|propagandą]], na której cele między innymi wywłaszczali wielkich właścicieli ziemskich i rozdzielali zdobytą w ten sposób ziemię pomiędzy chłopów, aby zdobyć sobie ich przychylność. Ich łupem padały liczne pociągi, ponadto villiści drukowali własne pieniądze. Taktyka stosowana przez Villę cechowała się szybkością przemieszczania, dzięki użyciu kolei i kawalerii, ponadto Villa często wcielał do swoich oddziałów żołnierzy pokonanego przeciwnika.