Pstry Ogon: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot poprawia nazwę sekcji
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Różne redakcyjne - poprawa linków, apostrofów, cudzysłowów
Linia 23:
Przesiedlenie Brulé do niegościnnej Agencji Whetstone nad rzeką [[Missouri (rzeka)|Missouri]] pogłębiło ich biedę i niezadowolenie. Spory zwolenników i przeciwników współpracy z białymi oraz rywalizacja między wodzami doprowadziły do tego, że [[29 października]] [[1869]] zastrzelił grożącego mu bronią pijanego wodza [[Wielkie Usta]] (lak. ''Eh-ton-kah'', ang. ''Big Mouth''). Kolejnej wiosny wraz z [[Czerwona Chmura|Czerwoną Chmurą]] (lak. ''Makhpiya-luta'', ang. ''Red Cloud'') udał się z wizytą do [[Waszyngton]]u, gdzie uzyskał zgodę na przeniesienie swojej grupy do nowej agencji w górnym biegu [[White River (rzeka)|White River]]. Tam w styczniu [[1872]] r. zorganizował pokazowe polowanie dla podróżującego po [[Dziki Zachód|Dzikim Zachodzie]] rosyjskiego wielkiego księcia [[Aleksy Romanow (1850–1908)|Aleksego Romanowa]], a krótko potem raz jeszcze zabiegał w stolicy USA o lepsze ziemie dla swego plemienia.
 
[[5 sierpnia]] [[1873]] r. zaatakował ze swymi wojownikami grupę Paunisów polujących nad [[Republican River]], zabijając blisko stu wrogów. Była to jego ostatnia bitwa, a pokojowe nastawienie wodza pod koniec życia nie tylko nie nadszarpnęło jego autorytetu wśród Siuksów, ale został także jednym z wodzów Oglalów. Będąc pod wrażeniem wyprawy płk. [[George Custer|George'aGeorge’a A. Custera]] w [[Black Hills|Góry Czarne]] w [[1874]] r., sam zrobił rozpoznanie tamtejszych złóż [[złoto|złota]] i przekonał się o ich ogromnej wartości. Latem [[1876]] r. w okresie nasilonych walk Amerykanów z plemionami [[Wielkie Równiny|Wielkich Równin]], odwiedził m.in. [[Fort Larned]] i [[Denver]], a swoich ludzi powstrzymał od udziału walkach z białymi. Pod koniec 1876 r. uległ naciskom i podpisał [[Traktaty indiańskie|traktat]] oddający Amerykanom [[Spór o Góry Czarne|prawa do Gór Czarnych]]. Wiosną [[1877]] r. wynegocjował też poddanie się [[Szalony Koń|Szalonego Konia]] (lak. ''Tashunka Witko'', ang. ''Crazy Horse'') Amerykanom.
 
Latem, podczas kolejnego pobytu w Waszyngtonie, zgodził się ostatecznie na przesiedlenie Brulé do nieprzyjaznej agencji nad Missouri, ale rok później przeniósł się z nimi do [[Rezerwat Indian|rezerwatu]] [[Rosebud (rezerwat)|Rosebud]]. Tam popadł w konflikt z innym wodzem Brulé [[Wroni Pies|Wronim Psem]] (lak. ''Kangisunka'', ang. ''[[Wroni Pies|Crow Dog]]'') i [[5 sierpnia]] [[1881]] r. został przez niego z zimną krwią zastrzelony. Morderstwo to miało długofalowe skutki na relacje wśród samych Siuksów, ale też istotne konsekwencje dla późniejszego sposobu egzekwowania prawa w rezerwatach [[Tubylczy Amerykanie|tubylczych Amerykanów]].
Linia 30:
 
== Bibliografia ==
* [[Dee Brown (pisarz)|Dee Alexander Brown]] ''Bury My Heart at Wounded Knee: An Indian History of the American West'' [[1971]] (wyd. polskie ''Pochowaj me serce w Wounded Knee'', Iskry [[1981]] ISBN 0-8050-6669-1)
* [[Aleksander Sudak]] – ''Leksykon 300 najsłynniejszych Indian'', Wydawnictwo Akcydens, Poznań, 1995, ISBN 83-85320-07-5