Bacówka (chata pasterska): Różnice pomiędzy wersjami

Etymologcznie słowo ''koliba'' odnosiło się do związku i bliskości budynku z życiem człowieka. Słowo ''koliba'' pochodzi od greckiego słowa ''kalibe'', które oznaczało - chatę, namiot, altanaaltanę, a jego rdzeniem znaczeniowym jest słowo ''kolebka''<ref>{{Cytuj|autor=Zygmunt Gloger|tytuł=Encyklopedia Staropolska|data=1978|opis=tom 1|miejsce=Warszawa|s=231}}</ref>.

W Polsce w okresie [[Dwudziestolecie międzywojenne w Polsce|międzywojennym]] uprawiano owcze szałaśnictwo w [[Beskid Wyspowy|Beskidzie Limanowskim]] używając m.in. prymitywnych „kolib"''kolib'' z gałęzi choiny opartych o dwa skośne płotki. Szałasy stanowiły często zupełne prowizorki nie nadające się do stałego zamieszkania, odpowiadały natomiast koczowniczemu trybowi życia. Bardzo proste budy pasterskie, popularne w XX w. na [[Łemkowszczyzna|Łemkowszczyźnie]] ustawiano na granicy pól i lasów. Można je było konstruować z byłe jakiego materiału. Na Łemkowszczyźnie gorlickiej pasterze używali też niewielkich szopek na kołach. Zdarzały się niekiedy kamienne „koliby"''koliby'' z luźno ułożonych kamieni<ref name=":0">{{Cytuj|autor=|autor r=Jerzy Czajkowski|rozdział=Czy Wołosi mogli mieć wpływ na rozwój budownictwa mieszkalnego w Karpatach?|tytuł=Wołoskie dziedzictwo Karpat|data=2008|isbn=978-80254-2616-6|miejsce=Czeski Cieszyn|wydawca=Sekcja Ludoznawcza ZG PZKO|s=116-121}}</ref>.

[[Gorce|Gorczańskie]] bacówki i tatrzańskie koliby reprezentowały wyższy stopień rozwoju technicznego, ze względu na trwalszy materiał i ciesielską konstrukcję. Bacówką w Limanowskiem zwano mały, jednownętrzny zrębowy budynek z dwuspadowym dachem. Szałasy i szopy pasterskie na Polanie Podokólne, które powstały po 1920 roku wyróżniają się ze względu na rodzaj architektury i poprzez to są niepowtarzalne. Szałasy pasterskie po obu stronach Tatr są wkomponowane w krajobraz, ale ich wielkość, sposób budowy, usytuowanie i rola ogniska wewnątrz były podporządkowane określonym celom i nie miały charakteru rozwojowego<ref name=":0" />.

* w [[Tatry|Tatrach]], gdzie koszaruje się tereny na dnie dolin, blisko zabudowań, albo nie koszaruje się wcale,

* na polanach indywidualnych, na których prowadzi się gospodarkę szałaśniczą czy to w zrzeszeniu, czy też gdy zbiorowy wypas zorganizowany jest przez właściciela polany ([[Gorce]]),

* wyjątkowo na dużych pastwiskach, które są podzielone na części użytkowane na zmianę, raz jako laki sianokośne, raz jako pastwisko ([[Dolina Miętusia|Tatry-Miętusia]], [[Babia Góra]]).

Budynki szałasowe często funkcjonują jako przenośne, przy czym, zależnie od planów koszarowania, co roku ustawia się je na innej partii pastwiska (Żywieckie, [[Babia Góra]], pastwiska urbarialne na [[Orawa (region)|Orawie]]). Na niektórych pastwiskach bardzo rozległych, gdzie warunki terenowe utrudniają transport, np. dla 5 części pastwiska zespół posiada tylko 3 koliby ([[hala Miziowa]] — Żywieckie)<ref name=":1" />.

Budynki przenoszone po kilka razy w ciągu sezonu bardzo prymitywne spotykamy na [[Śląsk Cieszyński|Śląsku Cieszyńskim]], tam gdzie w drugiej połowie lata, po sianokosach, koszaruje się łąki prywatne leżące koło wspólnego pastwiska<ref name=":1" />.