Johann Ernst Glück: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
biografia
drobne merytoryczne, źródła/przypisy
Linia 41:
|www =
}}
'''Johann Ernst Glück''' ([[język łotewski|łot]]. '''Ernsts Gliks''', ur. [[1018 listopadamaja]] [[1654]] w [[Wettin]], zm. [[5 maja]] [[1705]] w [[Moskwa|Moskwie]]) – [[Niemcy|niemiecki]] [[tłumaczteologia|teolog]] ewangelicki ([[Biblialuteranizm|biblijnyluterański]]) i [[Luteranizm|luterańskitłumacz]] (m.in. [[teologiaBiblia|teologBiblii]])<ref działającyname=db>{{cytuj wstronę [[Liwonia|Liwonii]] naurl terenie= dzisiejszejhttps://www.deutsche-biographie.de/gnd119170477.html#ndbcontent [[Łotwa|Łotwy]] tytuł = Glück, Ernst | opublikowany = Deutsche Biographie | autor = Georg von Rauch | data dostępu = 2017-02-09 | język = de}}</ref>.
 
== Biografia ==
Glück urodził w niemieckim [[Wettin]] koło [[Halle (Saale)|Halle]]. Był synem [[pastor]]a luterańskiego{{r|db}}. W wieku 21 lat ukończył studia [[teologia|teologiczne]] w [[Wittenberga|Wittenberdze]] i [[Lipsk]]u, po czym przeniósł się na teren [[Liwonia|Liwonii]] pozostającej pod władzą [[Szwecja|Szwecji]]<ref name="Schiller">{{Cytuj stronę | url = http://www.hsozkult.de/event/id/termine-3668 | tytuł = Johann Ernst Glück (1654-1705) | autor = Christiane Schiller | opublikowany = hsozkult.de | język = de | data dostępu = 2017-02-09}}</ref> (obecnie teren Łotwy). 31 sierpnia 1681 roku Glück po rozmowie z [[Johannes Fischer|Johannesem Fischerem]], [[superintendent (religia)|superintendentem]] reprezentującym króla Szwecji [[Karol XI|Karola XI]], uzyskał zezwolenie królewskie na tłumaczenie Biblii na język łotewski{{fakt}}.
 
Glück chciał wydać przekład w języku łotewskim, posługując się przy tłumaczeniu tekstem oryginału hebrajskiego i greckiego. Dlatego wyjechał do [[Hamburg]]a, aby się lepiej poznać te języki. W Niemczech lekcji języka łotewskiego oraz biblijnej greki udzielał mu prawdopodobnie łotewski duchowny [[Jānis Reiters]]{{fakt}}. W 1680 roku powrócił na Łotwę, a trzy lata później, jako pastor objął parafię w [[Alūksne|Marienburgu]] (obecnie Alūksne) gdzie ukończył tłumaczenie [[Nowy Testament|Nowego Testamentu]]. W roku 1689 przetłumaczył całą Biblię{{fakt}}. Ponieważ niektórych odpowiedników słów brakowało w języku łotewskim zapożyczył je z języka niemieckiego. Niektóre ze słów, które Glück użył jako pierwszy do dziś są w użyciu w języku łotewskim. W 1694 roku Glück otrzymał zezwolenie na rozpowszechnianie łotewskiego przekładu Biblii{{fakt}}.
 
W 1685 roku ukończył tłumaczenie na język łotewski [[Nowy Testament|Nowego Testamentu]], do roku 1689 przetłumaczył już na ten język całą Biblię{{r|db}}. Ponieważ niektórych odpowiedników słów brakowało w języku łotewskim, zapożyczył je z języka niemieckiego. Niektóre ze słów, których Glück użył jako pierwszy ([[neologizm]]ów) do dziś są w użyciu w języku łotewskim. W 1694 roku Glück otrzymał zezwolenie na rozpowszechnianie łotewskiego przekładu Biblii{{fakt}}.
W 1699 roku tłumaczył Biblię na [[język rosyjski]], a w 1702 roku przystąpił do poprawiania swojego przekładu łotewskiego{{fakt}}. W roku 1702 po pokonaniu przez wojska rosyjskie Szwedów i zajęciu Marienburgu, Glücka i jego rodzinę wywieziono do Rosji. Glück też stracił swoje rękopisy poprawionej Biblii łotewskiej i swego przekładu rosyjskiego{{fakt}}. Zmarł w wieku 51 lat w Moskwie w roku 1705{{r|Schiller}}. Po jego śmierci, przybrana córka Marta Skawronska, poślubiła [[car]]a [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]], a po śmierci cara w roku 1725 została cesarzową Rosji [[Katarzyna I|Katarzyną I]]{{fakt}}.
 
W 1699 roku tłumaczył Biblię na [[język rosyjski]], a w 1702 roku przystąpił do poprawiania swojego przekładu łotewskiego{{fakt}}. W roku 1702 po pokonaniu przez wojska rosyjskie Szwedów i zajęciu Marienburgu, Glücka i jego rodzinę wywieziono do Rosji. Glück też stracił swoje rękopisy poprawionej Biblii łotewskiej i swego przekładu rosyjskiego{{fakt}}. Zmarł w wieku 51 lat w Moskwie w roku 1705{{r|Schiller}}. Po jego śmierci, przybranajego córkabyła pokojówka Marta Skawronska, poślubiła [[car]]a [[Piotr I Wielki|Piotra I Wielkiego]], a po śmierci cara w roku 1725 została cesarzową Rosji [[Katarzyna I|Katarzyną I]]{{fakt}}.
 
== Spuścizna ==
[[Plik:AluksneBibelMuseum.png|thumb|240px|Muzeum Biblii w Alūksne]]
Egzemplarz pierwszego wydania Biblii Glücka znajduje się [[Alūksne Museum]], w którego zbiorach są różne przekłady Biblii. Natomiast na herbie miasta [[Alūksne]] widnieje Biblia i rok 1689 czyli ten, w którym Glück ukończył pracę nad swoim przekładem. W pobliżu muzeum rosną dwa ponad 300-letnie [[Dąb|dęby]] nazywane ''Glika ozoli'' (''Dęby Glücka''), które zasadził na pamiątkę swego łotewskiego wydaniaprzekładu Biblii{{fakt}}.
 
{{Przypisy}}