Porto (wino): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
drobne redakcyjne
Linia 1:
{{Inne znaczenia|wina|[[porto (ujednoznacznienie)|inne znaczenia tej nazwy]]}}
 
[[Plik:Port wine.jpg|thumb|Kieliszek z Porto Tawny]]
'''Porto''' (port-wine, portwajn) – [[winoWina wzmacnianelikierowe|wzmacniane wino]] [[Portugalia|portugalskie]], wytwarzane z winogron zbieranych w dolinie rzeki [[Duero]] na północy kraju, w jej środkowym biegu. Porto dojrzewa i jest butelkowane w mieście [[Vila Nova de Gaia]] (zwane przez mieszkańców po prostu Gaia), dokąd dawniej było transportowane w beczkach drogą rzeczną (obecnie lądową) z regionu [[Alto Douro]], gdzie powstaje.
 
Zebrane grona są miażdżone, po czym poddawane [[fermentacja alkoholowa|fermentacji]] do czasu, gdy poziom [[Etanol|alkoholu]] osiągnie ok. 7 procent. Następnie, po 1-71–7 dniach, dodawany jest (w proporcji 1:4) neutralny [[spirytus winny]] (''[[aguardente]]'') o mocy ok. 77 procent, w wyniku czego powstaje wino o zawartości alkoholu ok. 20 procent. Pozwala to zatrzymać proces fermentacji, zachowując jednocześnie naturalny cukier z winogron.
 
Porto zazwyczaj jest winem słodkim lub półsłodkim. W zależności od odmiany ma ono barwę od ciemnoczerwonej (prawie brunatnej) do słomkowej. Wspólny dla wszystkich rodzajów porto jest mocny aromat wanilii, dębu i korzenny posmak.
Wino to pije się zależnie od okazji:
* wytrawne i półsłodkie – jako [[aperitif]] (przed posiłkiem i na wzmocnienie apetytu), zawsze schłodzone (ok. 12 °C);
* słodkie – jako deser (po posiłku) w temperaturze naturalnej lub lekko schłodzone (ok. 18 °C).
 
Barwa, jakość i poziom cukru w winie jest pośrednio określana przez podanie typu porto na etykiecie butelki:
* '''Ruby''' – to czerwone, słodkie wino butelkowane po średnio dwóch latach przechowywania w dużych, dębowych beczkach (o pojemności około 20.000 litrów); nie jest rocznikowane, gdyż często się je [[kupażowanie|kupażuje]] (miesza z sobą różne roczniki) i jest to najtańsza odmiana tego wina. Ogólnie mówiąc, nazwą Ruby określa się wszelkie czerwone porto butelkowane po dwóch latach przechowywania we wspomnianych wyżej beczkach – a więc także droższe typy Dated i Vintage, o których mowa będzie poniżej. Gdy jednak na etykiecie widnieje tylko napis „Ruby” – oznacza to wspomniane słodkie wino czerwone, o jakości najniższej spośród wszystkich rodzajów porto.
* '''Tawny''' – czerwone wino o trudnym do przewidzenia poziomie cukru, które również jest kupażowane, ale starzone jest w beczkach mniejszych, niż te przeznaczone do porto Ruby. Tawny starzone jest co najmniej 3 lata, a średnio od 3 do 5 lat. Dłuższe od Ruby leżakowanie w dębowych beczkach powoduje, że Tawny (dosł. „ogorzałe”) jest zwykle wytrawniejsze i traci większość nuty owocowej na rzecz większego udziału nuty korzennej i waniliowej - spowodowane jest to większym kontaktem z drewnem beczek oraz z większym dostępem do tlenu. Licząc na słodkie wino, przy zakupie Tawny można się często nieprzyjemnie zawieść, zwłaszcza gdy wcześniej próbowało się tylko Porto Ruby. Istnieją też odmiany Tawny przetrzymywane w beczkach wyjątkowo długo (nawet do 40 i więcej lat) – są one specjalnie znakowane, niezwykle drogie i stanowią wielki rarytas. Co roku [[Instytut Wina Porto]] nabywa od wybranych producentów Tawny próbki ich produktów przed rozlaniem do butelek, przechowując je w swych piwnicach nadal w beczkach. Gdy po określonym czasie testerzy uznają, że wino jest warte wypuszczenia na rynek, wtedy butelkowane przez Instytut rozsyłane jest pod nazwą „Tawny Reserve” do zarejestrowanych koneserów porto na całym świecie.
* '''Dated Port''' – wino pochodzące z określonego rocznika, niekupażowane, co najmniej 7-letnie. Zwykle tak nazywa się wina datowane z gorszych roczników, gdy poziom cukru zależy w istotnym stopniu od rocznika. Dated Port jest zazwyczaj butelkowane po dwóch latach przechowywania w beczkach i dalej dojrzewa w butelkach, ma zatem charakter bardziej zbliżony do Ruby niż do Tawny.
* '''Late Bottled Vintage (LBV)''' – wino pochodzące z lepszych roczników i dłużej dojrzewające w beczkach, tj. minimum 4 lata, a średnio 5 lat. Ze względu na długie leżakowanie w beczkach posiada zwykle lepiej rozwinięty bukiet i jest wytrawniejsze od Vintage z tego samego roku (podobnie jak to jest z Tawny w porównaniu z Ruby). Tańszą odmianą tego wina jest Late Bottled Non Vintage (LBNV), które w odróżnieniu od LBV jest kupażowane.