Agora: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
kropka-przypis-kropka
m źródła/przypisy
Linia 3:
'''Agora''' ([[język grecki|gr.]] {{grc|ἀγορά}}, dosł. ''miejsce zgromadzeń'') – główny plac, [[rynek (urbanistyka)|rynek]] w miastach [[starożytna Grecja|starożytnej Grecji]]. Centrum wokół którego toczyło się życie polityczne, religijne, a czasami także handlowe.
 
We wczesnym etapie rozwoju polis agorą nazywano samo zgromadzenie obywateli uprawnionych do głosowania<ref name=Ateny>W dawnych Atenach, s. 27.</ref>.
 
Początkowo, w miastach z długą tradycją osadniczą, była nieplanowa, o niezbyt wyraźnych granicach, często jej plan był zaburzony budynkami o charakterze publicznym lub religijnym (po stronie zachodniej) i straganami (po stronie wschodniej), czy centralnie przebiegającą ulicą<ref>Encyklopedia sztuki starożytnej, s. 44.</ref>.
 
Od V wieku p.n.e. „agora jońska”, zakładana według [[System hippodamejski|systemu hippodamejskiego]], miała najczęściej kształt prostokąta, który - począwszy od [[Sztuka grecka w okresie klasycznym|okresu klasycznego]] - otaczały [[portyk]]i kolumnowe ([[stoa]])<ref>Encyklopedia sztuki starożytnej, s. 282.</ref>. Przez jej środek z reguły przechodziła główna ulica miasta. Na agorze znajdowały się zazwyczaj budowle o przeznaczeniu religijnym i publicznym, mównice i siedzenia dla urzędników, studnie/fontanny oraz pomniki.
 
Wejście do agory miało niekiedy formę imponującej bramy, jak np. w [[Efez]]ie, [[Priene]] czy [[Milet|Milecie]].
Linia 15:
W okresie klasycznym Agora ateńska była miejscem handlu, a także wielkich zgromadzeń mieszkańców i debat politycznych. W tym miejscu odbywały się wybory urzędników i sądy skorupkowe ([[ostracyzm]]), wystawiano (zanim wzniesiono stały [[teatr Dionizosa]] na południowych stokach Akropolu) sztuki teatralne, a także organizowano zawody sportowe<ref name=Ateny/>.
 
Budowle wokół agory wznosili [[Kimon]] (V wiek p.n.e.), [[Likurg z Aten|Likurg]] (IV wiek p.n.e.), władcy [[Epoka hellenistyczna|hellenistyczni]] (II wiek p.n.e.), a także Rzymianie: ostatnią monumentalną budowlą była biblioteka [[Hadrian]]a z II wieku n.e.<ref name=autonazwa1>W dawnych Atenach, s. 27-28.</ref>
 
Rzymskim odpowiednikiem agory ateńskiej było ''[[Forum Romanum]]''.