Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawki
JCRZ (dyskusja | edycje)
m {{Kontrola autorytatywna}}, WP:SK
Linia 6:
|nazwa_dopełniacz = Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego
|dewiza = In tutela nostra Limuria
|dewiza_język =
|dewiza_polski =
|lokalizacja_obraz =
|konstytucja =
|państwo =
|język_urzędowy = [[język angielski|angielski]]
|język_używany =
|stolica =
|ustrój_polityczny = [[Brytyjskie terytoria zamorskie|terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii]]
|typ_państwa =
|głowa_państwa = [[Elżbieta II]]
|głowa_państwa_opis = [[Władcy brytyjscy|królowa]]
|status_terytorium =
|zależne_od =
|głowa_terytorium =
|głowa_terytorium_opis =
|w_imieniu_tekst = Komisarz
|w_imieniu_urząd =
|w_imieniu = [[Komisarze Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego|komisarz]] [[Peter Hayes]]
|szef_rządu = [[Tom Moody]]
|szef_rządu_opis = Administrator
|w_imieniu_tekst2 =
|w_imieniu_urząd2 =
|w_imieniu2 =
|powierzchnia = 60
|powierzchnia_wód =
|powierzchnia_miejsce =
|ludność = 4000
|gęstość = 66,7
|ludność_rok = [[2004]]
|narodowości =
|ludność_miejsce =
|utworzenie_sposób = Rok utworzenia
|od_kogo = wydzielenie z [[Mauritius]]u
|utworzenie_data = 1965
|likwidacja_sposób =
|przez_kogo =
|likwidacja_data =
|religia_dominująca =
|waluta_nazwa = [[funt szterling]]
|waluta_symbol = GBP
Linia 52:
|kod_ISO = IO/IOT/086
|domena = [[.io]]
|kod_samochodowy =
|numer_kierunkowy = +246
|terytoria_zależne =
|terytoria_autonomiczne =
|mapa_obraz = Biot-map.png
|uwagi =
}}
'''Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego''' ({{Współrzędne|6°00′S 71°30′E|type:island|umieść=w tekście}}) ([[język angielski|ang.]] ''British Indian Ocean Territory'') – [[terytorium zależne]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]], obejmujące [[archipelag]] [[Czagos|Wysp Czagos]] (ang. Chagos), z których największa to [[Diego Garcia]] ({{Współrzędne|7°20′S 72°25′E|type:island|umieść=w tekście}}).
Linia 65:
[[Archipelag]] na [[Ocean Indyjski|Oceanie Indyjskim]], na południe od [[Indie|Indii]], w połowie drogi pomiędzy [[Afryka|Afryką]] a [[Indonezja|Indonezją]], archipelag obejmuje 55 [[wyspa koralowa|wysp koralowych]].
 
Wyspy geograficznie są kontynuacją [[Azja|azjatyckichazja]]tyckich [[Lakszadiwy|Lakszadiwów]] i [[Malediwy|Malediwów]] i znajdują się z nimi na jednym [[Grzbiet Czagos-Lakkadiwy|Grzbiecie Czagos-Lakkadiwy]]. Od afrykańskich wysp wchodzących w skład [[Seszele|Seszeli]] i [[Mauritius]]u są oddzielone [[Grzbiet Środkowoindyjski|Grzbietem Środkowoindyjskim]]. Odległość wysp Czagos od najbliższej wyspy (atol [[Addu]] w Malediwach) wynosi 520 km, od [[Cejlon]]u – 1540 km, a od przylądka [[Komoryn]] (kontynent azjatycki) – 1600 km; od najbliższych wysp afrykańskich dzieli je 1660 km (wyspa [[Coëtivy]] wchodząca w skład Seszeli oraz wyspy [[Wyspy Agalega|Algalega]] i [[Rodrigues]] wchodzące w skład Mauritiusu ), 1760 km od głównej wyspy Seszeli [[Mahé (wyspa)|Mahé]], 2080 km od wyspy Mauritius, 2450 km od [[Madagaskar]]u i 2830 km od kontynentu [[Afryka|afrykańskiegoafryka]]ńskiego (wybrzeże [[Somalia|Somalii]]). Z tego powodu geograficznie wyspy zaliczane są do Azji<ref>{{Cytuj pismo | autor = Maciej Zych | tytuł = Osiemdziesiąte pierwsze posiedzenie Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej | czasopismo = Polski Przegląd Kartograficzny | wydawca = Polskie Towarzystwo Geograficzne, Oddział Kartograficzny | wydanie = nr 4 | wolumin = tom 45 | strony = 400-402 | issn = 0324-8321 | data = 2013}}</ref>.
 
Na największej i najbardziej wysuniętej na południe, [[Diego Garcia]], strategicznie położonej pośrodku Oceanu Indyjskiego, mieści się wspólna [[baza wojskowa]] [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] i [[Stany Zjednoczone|USA]]. Linia brzegowa długości 698 km. [[klimat równikowy|Klimat tropikalny]] morski; gorący, wilgotny, łagodzony przez [[pasat]]. [[rzeźba terenu|Ukształtowanie terenu]]: płaskie wyspy, większość terenu nie przekracza 2 m wysokości. Najwyższy punkt znajduje się na wyspie Diego Garcia i wynosi 15 m. Zasoby naturalne wysp to [[kokos właściwy|palmy kokosowe]], ryby oraz [[trzcina cukrowa]].
 
== Historia ==
Archipelag wysp [[Czagos]] zajęty został przez Francję w [[XVIII wiek|XVIII]] wieku i włączony do kolonii Ille de France (dzisiejszy [[Mauritius]]). W 1810 roku wyspy zostały odebrane Francuzom przez Brytyjczyków i przyłączone do brytyjskich wówczas [[Seszele|Seszeli]] (zostało to usankcjonowane [[pokój paryski (1814)|traktatem z 1814 r.]]). W 1903 roku wyspy Czagos odłączono od Seszeli i przyłączono do brytyjskiego Mauritiusa. Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego utworzono w 1965 roku z wysp Czagos ponownie odłączonych od Mauritiusa i kilku wysp wyłączonych z terytorium Seszeli - [[Aldabra (archipelag)|Aldabra]], [[Farquhar (archipelag)|Farquhar]] i [[Desroches]] – w celu założenia baz wojskowych Stanów Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, zgodnie z umową zawartą przez oba kraje na 50 lat. Wielka Brytania wykupiła te ziemie w 1967 roku. Dawni mieszkańcy wysp zostali przesiedleni w latach 1967-73, najpierw na Mauritius, później także na Seszele. W 1976 roku archipelagi Aldabra i Farquhar oraz wyspę Desroches zwrócono Seszelom po uzyskaniu przez nie niepodległości<ref>[[Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej]], [http://ksng.gugik.gov.pl/pliki/protokol_ksng/protokol_ksng-81_posiedzenie.pdf Protokół z LXXXI posiedzenia], str. 4 (ostatni dostęp: 28 listopada 2013 r.)</ref>. Obecnie Terytorium obejmuje tylko sześć głównych grup wysp tworzących archipelag [[Czagos]]. Od lat 70. na największej i najdalej na południe wysuniętej wyspie terytorium [[Diego Garcia]] mieści się wspólna baza [[marynarka wojenna|marynarki wojennej]] Wielkiej Brytanii i USA. Pozostałe wyspy Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego są niezamieszkane. W 2000 roku brytyjski Sąd Najwyższy unieważnił decyzję lokalnych władz imigracyjnych, na mocy której wysiedlono dawnych mieszkańców wysp, ale podtrzymał specjalny status wojskowy Diego Garcia.
 
== Informacje polityczne ==
Linia 90:
{{Państwa Azji}}
{{Kolonie brytyjskie}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
[[Kategoria:Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego|*]]