Spisek lekarzy kremlowskich: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m zamieniam magiczny ISBN na szablon
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Różne zmiany redakcyjne – poprawa linków, apostrofy, cudzysłowy itp.
Linia 18:
 
== Śledztwo ==
Wkrótce rozpoczęto śledztwo, którym Józef Stalin kierował osobiście, na bieżąco instruując oficerów śledczych MGB co do metod przesłuchań i postępowania z aresztowanymi i formułowania zarzutów przeciwko nim. W efekcie zarzuty postawiono 5 wybitnym lekarzom i profesorom, byli to: Etinger, Feldman, Grinstein, Kogan i Wowsi. Zarzucono im udział w nacjonalistycznej organizacji syjonistycznej „Joint” (którego szefem miał być nieżyjący od sierpnia szef JAFK, Solomon Michoels - rodzony brat M. Wowsiego), która miała być założona przez amerykańską [[CentralCentralna IntelligenceAgencja AgencyWywiadowcza|Centralną Agencję Wywiadowczą]]. Kolejne zarzuty otrzymali Jegorow, Kogan, Majorow i osobisty lekarz Stalina (przez ponad 20 lat), Winogradow - zarzuty dotyczyły długoletniej współpracy z wywiadem [[Wielka Brytania|brytyjskim]] oraz domniemanego otrucia [[Andriej Żdanow|Andrieja Żdanowa]] i [[Aleksander Szczerbakow|Aleksandra Szczerbakowa]] (byłego szefa Centralnego Zarządu Politycznego [[Armia Czerwona|Armii Czerwonej]]). Dodatkowe zarzuty dotyczyły domniemanej próby zabójstwa kilku [[admirał]]ów i [[Marszałek (stopień wojskowy)|marszałków]] ZSRR, w tym [[Iwan Koniew|Iwana Koniewa]] i [[Aleksandr Wasilewski|Aleksandra Wasilewskiego]]. Podczas aresztowania lekarzy poddawano torturom, w wyniku czego przyznali się do zarzucanych im czynów. Dwaj lekarze, Kogan i Etinger, zmarli w czasie śledztwa na skutek obrażeń.
 
== Skutki ==
Wkrótce po doniesieniach prasowych o „spisku lekarzy” i zapadnięciu wyroków skazujących, w ZSRR rozpoczęła się wielka kampania antysemicka. 20 stycznia 1953 r. Lidia Timaszuk, autorka donosu do Stalina (i jednocześnie tajny współpracownik MGB, o czym wówczas opinia publiczna nie wiedziała), została odznaczona [[Order Lenina|Orderem Lenina]]. Prasa sowiecka rozpisywała się o jej zasługach dla ZSRR, przyrównując ją do [[Joanna d'Arcd’Arc|Joanny d'Arcd’Arc]] i nazywając „wielką córą narodu radzieckiego”. Wkrótce [[mass media|publikatory]] w ZSRR ogłosiły Timaszuk „wyzwolicielką ojczyzny od zaprzysięgłych wrogów”. Równolegle rozpoczęło się wyrzucanie osób narodowości żydowskiej ze szpitali, laboratoriów, placówek naukowych, uczelni medycznych (w szczególności z [[Katedra (jednostka organizacyjna)|katedr]]). Niektóre instytucje straciły ok. 50 [[procent]] personelu. Zakazano również wydawania książek, których autorami byli Żydzi. Zabroniono nawet stosowania leków, które opracowali żydowscy lekarze. Na skutek kampanii propagandowej wielu ludzi bezrefleksyjnie uwierzyło w pierwsze doniesienia „Prawdy” z 13 stycznia 1953 r., dotyczące „spisku lekarzy”, dochodziło na tym tle do pobić osób narodowości żydowskiej - przybierających również formę [[pogrom]]ów. Sytuacja środowiska lekarzy w ZSRR, w związku z „wykryciem” domniemanego spisku, stała się kłopotliwa. Ryzykowne stało się wykonywanie zawodu lekarza, w szczególności dla osób narodowości żydowskiej. MGB stosowały również represje i aresztowania (również wobec lekarzy nie-Żydów), często na skutek zadenuncjowania przez pacjentów. O absurdach, które rządziły w tym okresie środowiskiem medycznym oraz naukowym pisał w swoich klasycznych wspomnieniach patomorfolog Jakow Rapoport<ref>Jakow Rapoport, ''Ostatnia zbrodnia Stalina. 1953: Spisek lekarzy kremlowskich'', Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2011. Przykłady w artykule: Aleksandra Zaprutko, [http://ciekawostkihistoryczne.pl/2011/04/06/morderca-w-bialym-kitlu-o-wujku-stalinie/ ''Morderca w białym kitlu o wujku Stalinie''], „Ciekawostki historyczne”, 6 kwietnia 2011.</ref>.
 
Incydenty te wywołały reakcję części organizacji międzynarodowych, w celach protestacyjnych do Moskwy udali się członkowie Światowej Rady Obrońców Pokoju - [[Paul Robeson]] oraz francuski [[fizyk]] i komunista [[Frédéric Joliot-Curie]]. Stalin jednak nie zgodził się na spotkanie. W proteście przeciwko antyżydowskim posunięciom w ZSRR, członkowie syjonistyczno-nacjonalistycznego podziemia podłożyli 9 lutego 1953 r. bombę pod [[ambasada|ambasadę]] sowiecką w [[Tel Awiw-Jafa|Tel Awiwie]]. W trzy dni później Kreml zerwał stosunki [[dyplomacja|dyplomatyczne]] z Izraelem. Do ponownego ich nawiązania doszło w lipcu 1953, w cztery miesiące po śmierci Stalina. Sprawcy zamachu zostali skazani w Izraelu na kary więzienia, nie spowodowało to jednak w ZSRR osłabienia kampanii rozpętanej wokół „spisku lekarzy”.