Wikipedia

Acamapichtli: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
poprawa linków
Szoltys-bot (dyskusja | edycje)
Boty
536 211 edycji
m bot poprawia zapis i linkowanie: Tenochtitlan → Tenochtitlán
Linia 1:
[[Plik:Codex Mendoza folio 2v.jpg|250px|right|thumb|Acamapichtli – reguły podboju. Ilustracja z [[Kodeks Mendoza|Kodeksu Mendoza]]]]
''' Acamapichtli ''' ([[1357]]–[[1395]]) – władca [[TenochtitlanTenochtitlán]]u, pierwszy [[tlatoani]] (władca) [[Aztekowie|Azteków]] (Méxicas) ([[1376]]-[[1395]]), założyciel [[dynastia|dynastii]]. Jego imię w [[Język nahuatl|języku nahuatl]] znaczy "Garść Trzciny".
 
Acamapichtli był synem [[Opochtzin]]a i [[Atotoztli]], ojciec późniejszych tlatoani [[Huitzilíhuitl]]a, [[Itzcoatl]]a i wielu innych dzieci.
Linia 6:
W obliczu śmierci [[Tenoch]]a, w roku [[1375]], starszyzna Méxicas ''calpultin'' zdecydowała się wybrać tlatoani, który poprzez umocnienie istniejących więzi z silnymi sąsiadami mógłby zabezpieczyć pozycję młodego miasta. Więzy takie istniały od początkowego okresu istnienia plemion.
 
Z TenochtitlanuTenochtitlánu wysłano delegację do przywódców [[Culhuacan]]u, jednego z miast-państw założonego w [[Dolina Meksyku|Dolinie Meksyku]] przez [[Toltekowie|Tolteków]]. Tam ustalono, że władcą TenochtitlanuTenochtitlánu może zostać Acamapichtli. Potwierdzono jego szlacheckie pochodzenie. Acamapichtli był owocem jednego z międzyplemiennych związków. Jego ojciec, Opochtzin, był przywódcą Méxicas, natomiast matka Atotoztli była córką Culhua, tlatoani w Nauhyotl.
 
Acamapichtli zaczął swoje panowanie początkowo jako gubernator (''acóatl''). Mieszkał w [[Texcoco]] ze swoją matką. Kiedy zdecydował się na przyjęcie tronu, został przewieziony do TenochtitlanuTenochtitlánu i wkroczył do miasta z wielką pompą. Pojął za żonę Ilancueitl, córkę ówczesnego władcy Culhuacan, Acolmiztli. Aby zintegrować więzi z miastem, oprócz Ilancueitl, poślubił jeszcze żony pochodzące ze znaczących rodów szlacheckich (''calpulli'') w TenochtitlanieTenochtitlánie.
 
Więzi rodzinne między władcami były ważnym aspektem polityki w Meksyku w [[XIV wiek|XIV w.]] Lud Méxicas jako przybysze, był w niekorzystnej sytuacji.
 
Pomimo pokrewieństwa Acamapichtli z Culhua (teren podległy [[Azcapotzalco]]), TenochtitlanTenochtitlán był traktowany jako [[lenno|lennik]]. Siły zbrojne miasta zmuszone były walczyć dla Azcapotzalco przeciwko innym miastom-państwom.
 
W [[1382]] Acamapichtli otrzymał tytuł tlatoani. Wtedy był koronowany z większą pompą niż wcześniej, przed ołtarzem [[Huitzilopochtli]] W otoczeniu wojowników najwyższej rangi został przez głównego duchownego namaszczony olejem i wodą, na jego głowie umieszczony został trójkątny [[turkus]]owy [[diadem]] (''xiuhuitzolli'').
Linia 20:
Uroczystość ta stała się wzorem dla wszystkich kolejnych azteckich koronacji, z wyjątkiem koronacji w roku [[1427]]. Wówczas nowy tlatoani był w towarzystwie władców [[Texcoco]] i [[Tlacopán]], miast azteckiego [[Trójprzymierze (Aztekowie)|Trójprzymierza]].
 
Zbudowany w środku [[Texcoco (jezioro)|Jeziora Texcoco]] TenochtitlanTenochtitlán posiadał ograniczony [[areał]] ziemi uprawnej. Za czasów Acamapichtli miasto-państwo poszerzyło swoje terytorium o skaliste tereny na wschodzie. Również wówczas zbudowana została rolnicza baza miasta przez rozszerzanie systemu [[chinampa]] dookoła wyspy i poprzez przechwytywanie na brzegach jeziora chinampas z innych miast, zwłaszcza z [[Xochimilco]].
 
Podczas panowania Acamapichtli, miasto podzielono na cztery dzielnice calpullis: Moyotlán na południowym zachodzie, Zoquipan w południowym wschodzie, Cuecopan w północnym zachodzie i Atzacualco w północnym wschodzie. Domy trzciny i gałęzi drzew zostały zastąpione domami z kamienia. Spisano pierwsze azteckie prawa. Na okres jego panowania datuje się początki budowy najważniejszego obiektu sakralnego Azteków [[Templo Mayor]].
 
Acamapichtli był politykiem, który pozycję TenochtitlanuTenochtitlánu wzmacniał w większej mierze poprzez sojusze z sąsiadami niż poprzez wojny (były tylko dwie lub trzy podczas jego
panowania). Unikał problemów z silniejszymi władcami. W przypadku [[Tezozomoc]]a - jednego z wrogich sąsiadów TenochtitlanuTenochtitlánu - sprowadzało się to do składania wymaganego [[trybut]]u oraz tworzenia i transportowania sztucznych wysp z żyznymi obszarami uprawy kwiatów (chinampa) do Tlacopánu.
 
Chociaż tlatoani nie był w dosłownym tego słowa znaczeniu tytułem dziedzicznym, kandydaci pochodzili ze ściśle wyznaczonej wąskiej elity książąt. Wszyscy późniejsi azteccy władcy wywodzili się od Acamapichtli.
Linia 33:
Tuż przed śmiercią, Acamapichtili zwołał przywódców czterech dzielnic, na które zostało podzielone miasto i poprosił ich, żeby wybrali jego następcę. Następcą wybrany został jego najstarszy syn Huitzilíhuitl. Wkrótce potem władca zmarł.
 
Kolejni tlatoani TenochtitlanuTenochtitlánu wybierani byli w podobny sposób. Huitzilíhuitl rozszerzył jednak [[elektorat]] wyborczy o wyższej rangi wojowników i duchownych.
 
== Bibliografia ==
Linia 44:
|grafika = Aztec_Sun_Stone_Replica_cropped.jpg
|rozmiar = 50
|funkcja = [[Władcy TenochtitlanuTenochtitlánu|Tlatoani TenochtitlanuTenochtitlánu]]
|lata = [[1376]] - [[1395]]
|następca = [[Huitzilíhuitl]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Acamapichtli”