Konsument (prawo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Yyyy |
m Wycofano edycje użytkownika 92.3.170.236 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Sebek Adamowicz. |
||
Linia 1:
{{inne znaczenia|konsumenta w ujęciu prawnym|[[Konsument (ekonomia)|ujęcie ekonomiczne]]}}
{{Integracja | Konsument (ekonomia)|Powody podano na stronie dyskusji.}}
'''Konsument''' – w prawie polskim za konsumenta uważa się [[osoba fizyczna|osobę fizyczną]] dokonującą z [[przedsiębiorca|przedsiębiorcą]] [[czynność prawna|czynności prawnej]] niezwiązanej bezpośrednio z jej [[działalność gospodarcza|działalnością gospodarczą]] lub [[wolny zawód|zawodową]]. Jest to definicja zamieszczona w art. 22<sup>1</sup> [[kodeks cywilny|Kodeksu cywilnego]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2017|459}}.</ref>. Nowa definicja weszła w życie 25 grudnia 2014 r. W doktrynie prawa i orzecznictwie uważa się, że konsument jest słabszą stroną obrotu gospodarczego i jego interesy powinny być chronione w szerszej mierze niż interesy profesjonalisty, za jakiego uważany jest przedsiębiorca<ref>Z. Radwański, A. Olejniczak: ''Prawo cywilne…'', s. 204.</ref>.
== Definicja kodeksowa ==
Nie może być konsumentem [[osoba prawna]] ani [[jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej]]. Nie jest nim też osoba fizyczna, która dokonuje z przedsiębiorcą czynności prawnej związanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową, np. kupująca meble do biura<ref>A. Kidyba: ''Prawo handlowe'', s. 42.</ref>. Z drugiej strony czynnością konsumencką jest zakup eleganckiego ubrania potrzebnego do wykonywania zawodu<ref>Z. Radwański, A. Olejniczak: ''Prawo cywilne…'', s. 207.</ref>.
W roku 2000 miała miejsce nowelizacja kodeksu cywilnego, w której dodano przepis stanowiący: „za konsumenta uważa się osobę, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio nie związanym z działalnością gospodarczą”. Konsumentem mogła więc być osoba prawna. Takie ujęcie było niekorzystne dla polskich przedsiębiorców konkurujących z przedsiębiorcami zagranicznymi, dlatego w 2003 roku zawężono pojęcie konsumenta do osób fizycznych. Zrezygnowano też z „umowy” na rzecz „czynności prawnej”, by rozwiać wątpliwości, czy osoba fizyczna dokonująca jednostronnej czynności prawnej w związku z istniejącym stosunkiem konsumenckim (np. [[umowne prawo odstąpienia]]) jest jeszcze konsumentem<ref>Z. Radwański, A. Olejniczak: ''Prawo cywilne…'', s. 205–206.</ref>.
Kodeks cywilny podaje definicję, natomiast nie określa wyczerpująco skutków uznania osoby fizycznej za konsumenta. Zostały one umieszczone także w przepisach szczególnych, np. w ustawie o [[kredyt konsumencki|kredycie konsumenckim]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2016|1528}}.</ref> czy ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych<ref>{{Dziennik Ustaw|2014|1015}}.</ref>. Do kodeksowego pojęcia konsumenta odwołuje się też ustawa o Inspekcji Handlowej<ref>{{Dziennik Ustaw|2016|1059}}.</ref><ref>A. Kidyba: ''Prawo handlowe'', s. 43–44.</ref>.
== Prawa konsumenta ==
Z pojęciem konsumenta związana jest idea praw konsumenta. Uważa się, że konsumenci są słabszymi uczestnikami rynku niż przedsiębiorcy (posiadają mniejszą wiedzę, są zależni od producentów dostarczających towary itp.). Przedsiębiorcy mogą bowiem stosować nieuczciwe praktyki, które wpływają na podejmowanie przez konsumentów decyzji sprzecznych z ich interesami (np. dostarczania towarów niższej jakości, stosować reklamy wprowadzające w błąd itd.). W związku z tym prawodawstwo wielu krajów stosuje różnorodne metody prawnej ochrony tych praw<ref name="prawo">{{cytuj stronę|autor=Sławomir Koroluk|tytuł=Zmiana definicji konsumenta w Kodeksie cywilnym – propozycja interpretacji|nazwa=Monitor Prawiczny|url=https://web.archive.org/web/20120302121715/http://www.monitorprawniczy.pl/index.php?cid=20&id=1016&mod=m_artykuly}}</ref>.
W Polsce ochrona praw konsumentów zabezpieczona jest postanowieniem [[Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej|Konstytucji RP]]:
{{cytatD|Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Zakres tej ochrony określa ustawa|art. 76 Konstytucji RP<ref>Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. ({{Dziennik Ustaw|rok=1997|numer=78|pozycja=483}}, z późn. zm.)</ref>.}}
Prawa konsumentów uregulowane są w ustawach i [[rozporządzenie|rozporządzeniach]] [[Rada Ministrów w Polsce|Rady Ministrów]]<ref>[http://www.uokik.gov.pl/pl/regulacje_prawne/polskie_i_wspolnotowe_akty_prawn/ochrona_konsumentow/polskie_akty_prawne/ Lista ustaw i rozporządzeń dotyczących praw konsumenta na stronie UOKiK]</ref>, z których najbardziej podstawowe znaczenie ma ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów<ref>{{Dziennik Ustaw|2017|229}}.</ref> i [[ustawa o prawach konsumenta|ustawa z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta]]<ref>{{Dziennik Ustaw|2017|683}}.</ref>. Po wstąpieniu Polski do [[Unia Europejska|Unii Europejskiej]] prawa konsumenta są także chronione normami dyrektyw [[Komisja Europejska|Komisji Europejskiej]], które zostały podsumowane w broszurze pt. ''Dziesięć podstawowych zasad'' wydanej przez tę instytucję w 2007 r.<ref>[http://ec.europa.eu/consumers/cons_info/10principles/pl.pdf Dyrekcja Generalna ds. Zdrowia i Ochrony Konsumenta UE, ''Ochrona konsumentów w Unii Europejskiej:Dziesięć podstawowych zasad'']</ref>
Polską instytucją stojącą na straży praw konsumenta jest [[Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów|Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów]] (Prezes UOKiK). Przy pomocy podlegającego mu urzędu zajmuje się on ochroną zbiorowych interesów konsumentów poprzez przeciwdziałanie [[nieuczciwa praktyka rynkowa|nieuczciwym praktykom rynkowym]] oraz zwalczaniem [[klauzula abuzywna|niedozwolonych postanowień umownych]]. Ochroną praw konsumentów zajmują się również [[rzecznik konsumentów|powiatowi oraz miejscy rzecznicy konsumentów]] zajmujący się pomocą przy indywidualnych sprawach konsumentów, a także powołane we współpracy z Dyrekcją Generalną ds. Zdrowia i Ochrony Konsumenta Komisji Europejskiej [[Europejskie Centrum Konsumenckie]]<ref>[http://www.konsument.gov.pl Europejskie Centrum Konsumenckie – O nas]</ref> zajmujące się pomocą konsumentom dokonującym transakcji w innych krajach Unii Europejskiej, Norwegii lub Islandii oraz edukacją konsumencką. W Polsce działają również organizacje pozarządowe mające na celu ochronę interesów konsumentów, takie jak w szczególności [[Federacja Konsumentów]].
Od 1983 r. obchodzony jest [[Światowy Dzień Konsumenta]]<ref>[https://web.archive.org/web/20070621070508/http://www.uokik.gov.pl/pl/informacja_i_edukacja/informacja/komunikaty_prasowe/art49.html ''Światowy Dzień Konsumenta'', opis na stronie UOKiK]</ref>.
== Zobacz też ==
* [[Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów]]
* [[przedsiębiorca]]
{{Przypisy|2}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | nazwisko = Kidyba | imię = Andrzej | auror link = Andrzej Kidyba | tytuł = Prawo handlowe | wydawca = C.H. Beck | miejsce = Warszawa | data = 2013 | isbn = 978-83-255-5419-4}}
| |||