Maść cholesterolowa: Różnice pomiędzy wersjami

Usunięta treść Dodana treść
Nowa strona: '''Maść cholesterolowa''' (syn. maść cholesterynowa, łac.''Cholesteroli unguentum'' FP X, syn. ''Unguentum Cholesteroli'') – Lek galen...
(Brak różnic)

Wersja z 19:59, 16 lip 2017

Maść cholesterolowa (syn. maść cholesterynowa, łac.Cholesteroli unguentum FP X, syn. Unguentum Cholesteroli) – preparat galenowy do użytku zewnętrznego, sporządzany według przepisu farmakopealnego. W Polsce na stan obecny (2017) skład określa Farmakopea Polska X.[1] Klasyfikowana jest jako bezwodne, farmaceutyczne podłoże maściowe o właściwościach absorpcyjnych i lipofilowych.[2]

Maść cholesterolowa jest typem maści roztworu (cholesterol rozpuszczony w stopie mieszaniny węglowodorów parafinowych). W porównaniu z innymi podłożami o charakterze lipofilowym i absorpcyjnym (m.in. euceryną i wazeliną hydrofilową) jest podłożem o miękkiej konsystencji, ze względu na zawarty w znacznej ilości (64%) olej parafinowy. Posiada wysoką liczbę wodną (nie mniejszą niż 120).[3][4]

Skład maści na przestrzeni lat ulegał zmianom.

Skład według FP III : [5]

Cholesterolum 1 cz. (cholesterol)
Lanolinum anhydricum 5 cz. (lanolina bezwodna)
Vaselinum album 15 cz. (wazelina biała)
Paraffinum liquidum 55 cz. (parafina ciekła)
Ceresinum 24 cz. (oczyszczony wosk ziemny)

Powyższy skład z 1954 r. zawiera lanolinę oraz naturalny, oczyszczony ozokeryt - cerezynę.[6] Niekiedy jest nadal celowo zalecany przez lekarzy, jako Ung.Cholesteroli FP III, mimo opracowania nowszego składu.


W 1970 r., począwszy od FP IV t.II skład maści uległ zmianie na obowiązujący do czasów obecnych.[7] Została wyeliminowana lanolina, natomiast zamiast oczyszczonego ozokerytu zastosowano parafinę stałą. [8]

obowiązujący przepis FP X [1].

Cholesterolum 3 cz. (cholesterol)
Vaselinum album 18 cz. (wazelina biała)
Paraffinum solidum 15 cz. (parafina stała)
Paraffinum liquidum 64 cz. (parafina ciekła)

Cholesterol, wazelinę białą i parafinę stałą stopić na łaźni wodnej, dodać ogrzanej parafiny ciekłej i mieszać do zastygnięcia. Maść powinna być białą, przeświecającą, jednorodną, miekką masą.[9]

Zastosowanie[10]

Maść cholesterolowa w postaci nieprzetworzonej lub jako składowa recepturowych leków magistralnych przygotowywanych w aptece wykazuje działanie natłuszczające, ochronne, tworząc film okluzyjny. Jest maścią obojętną, wskazaną zwłaszcza w przypadkach nietolerancji innych maści, po długotrwałym leczeniu maściami sterydowymi, w przypadkach mechanicznych, termicznych i chemicznych uszkodzeń skóry, w zaniku i zniszczeniu skóry, dermatitis atopica (AZS). Maść cholesterolowa nie powoduje uczuleń.

Maść cholesterolowa jest bardzo często stosowana w polskim lecznictwie per se, zwłaszcza u dzieci oraz stanowi surowiec farmaceutyczny w recepturze aptecznej jako constituens dla maści bezwodnych oraz (dzięki zdolności emulgowania znacznych ilości wody i wodnych roztworów substancji leczniczych) maści uwodnionych oraz kremów.

  1. a b Farmakopea Polska X 2014 - w rozdziale Monografie Narodowe - równoważne z monografią szczegółową w FP IX t.II 2011.
  2. Leszek Krówczyński, Ćwiczenia z receptury, Wydawnictwo UJ, Kraków 2000 - s.162 > absorpcyjne, bezwodne podłoża maściowe.
  3. Magdalena Piechota-Urbańska, Ewa Zawadzka, Preparatyka Galenowa; Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Katedra i Zakład Farmacji Aptecznej, Łódź 2015 -s.60,62,63
  4. Preparaty Galenowe, wyd.I 2010 r, J.Pluta, D.Hanzar-Garbacz, B.Karolewicz, M.Fast - opis maści cholesterolowej
  5. Farmakopea Polska III 1954 r. s.653 > monografia szczegółowa Unguentum Cholesteroli
  6. Farmakopea Polska II, 1937 . - s.211 > Ceresinum monografia szczegółowa.
  7. Farmakopea Polska IV t.2 1970 r. s.525 > monografia szczegółowa Unguentum Cholesteroli.
  8. Stanisław Janicki, Adolf Fiebig, Małgorzata Sznitowska, Farmacja stosowana podręcznik dla studentów farmacji, Warszawa 2003 ISBN 83-200-2847-7 - str.663 > opis Cerezyny cyt. "Termin cerezyna bywa błędnie używany jako synonim parafiny stałej (Paraffinum solidum). Należy jednak pamiętać, że substancje te, choć podobne do siebie pod względem składu chemicznego i właściwości, różnią się od siebie pochodzeniem. Cerezyna jest uzyskiwana w wyniku oczyszczenia ozokerytu, natomiast parafina stała jest frakcją uzyskaną z procesu oczyszczania ropy naftowej."
  9. M. Gajewska, J. Szulc, M. Płaczek, M. Sznitowska: Podstawy receptury aptecznej. Materiały do ćwiczeń dla studentów farmacji. Pro Pharmacia Futura, 2012, s. 136. ISBN 978-83-930152-9-0.
  10. Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński (red.), Leksykon Leków, PZWL 1991, s.574 > Maść cholesterolowa - zastosowanie ISBN 83-200-1500-6