Wikipedia

Alprazolam: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Przedawkowanie: aaaa, babola walnąłem, oczywiście nie GABA - drobne merytoryczne
rozbudowa działania i wskazań
Linia 91:
W 2013 najpopularniejsze lekarstwo psychiatryczne (pod pierwszą nazwą handlową ''Xanax'') na amerykańskim rynku, gdzie wypisano 48 milionów recept<ref name = Top25>{{Cytuj stronę | url = http://psychcentral.com/lib/top-25-psychiatric-medication-prescriptions-for-2013/00019543 | tytuł = Top 25 Psychiatric Medication Prescriptions for 2013 | autor = John M. Grohol | opublikowany = Psych Central | praca = | data = | język = en | data dostępu = 2016-12-04}}</ref>.
 
== DziałanieMechanizm działania ==
Alprazolam nasilajest hamującą[[Agonista|agonistą]] aktywność[[Receptor neuronalnąbenzodiazepinowy|receptora zabenzodiazepinowego]], pośrednictwemktóry wywiera dodatni wpływ na aktywność receptora [[Kwas γ-aminomasłowy|GABA]]., Związanienasilając sięprzepływ lekujonów zchlorkowych tymprzez receptoremkanał. nasilaReceptor przepływten jonówwywiera chlorkowychdziałanie przezhamujące kanałna [[ośrodkowy układ nerwowy]]. Prawdopodobnie hamuje to przepływ impulsów przez obwody związane z [[ciało migdałowate|ciałem migdałowatym]] odpowiedzialne za odczuwanie lęku<ref name="Stahl">{{Cytuj książkę | nazwisko = Stahl | imię = Stephen M. | tytuł = Podstawy psychofarmakologii | data = 2008 | wydawca = Via Medica | miejsce = Gdańsk | isbn = 978-83-60945-73-5 | strony = 1–6}}</ref>.
 
== Metabolizm ==
Linia 100:
 
== Wskazania ==
Alprazolam w Polsce i Unii Europejskiej jest zarejestrowany do stosowania w lecznictwie w [[Zaburzenia lękowe|zaburzeniach lękowych]], takich jak [[zespół lęku napadowego]] czy [[zespół lęku uogólnionego]], a także w zespołach lękowych współistniejących z [[Zaburzenia depresyjne|zaburzeniami depresyjnymi]]<ref name=":1" />. W badaniach klinicznych wykazana została jego skuteczność w leczeniu zespołu lęku uogólnionego do 4 miesięcy, zaś w wypadku zespołu lęku napadowego przez okres od 4 do 10 tygodni, jednakże pacjenci zgłaszali brak utraty korzyści terapeutycznych przez okres do 8 miesięcy<ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=Zatwierdzony przez FDA opis Xanaxu|data=|url=https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2011/018276s045lbl.pdf}}</ref>.
Zarejestrowanie przez [[Agencja Żywności i Leków|FDA]]: Alprazolam stosowany jest w leczeniu i zapobieganiu silnym napadom lęku (napady paniki lub lęku [[fobia|fobicznego]]) oraz w lęku przewlekłym<ref name="Stahl" />. W Polsce i Unii Europejskiej zarejestrowane wskazania obejmują: zespół lęku uogólnionego, zespół lęku napadowego z agorafobią lub bez agorafobii oraz zespół lękowego ze współistniejącą depresją<ref>{{Cytuj stronę |url = http://leki-informacje.pl/jamnik/img/galeriaplikow/2/Chpl_xanax_sl.pdf |tytuł = Charakterystyka Produktu Leczniczego Xanax SL |autor = Pfizer Europe MA EEIG |opublikowany = Lek-informacje |język = pl |data dostępu = 2015-10-12}}</ref>.
 
Ze względu jednak na skutki uboczne oraz ryzyko uzależnienia, alprazolam nie jest jednak stosowany jako lek pierwszego rzutu, a dopiero wówczas, gdy nasilenie objawów jest uciążliwe dla pacjenta bądź umożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie. Stosowany jest do czasu, gdy inne metody leczenia, takie jak np. [[leki przeciwdepresyjne]] z grupy [[SSRI]] czy [[psychoterapia]] zaczną działać, a konieczność jego dalszego stosowania powinna być sprawdzana regularnie przez lekarza prowadzącego<ref name=":2" />. W [[Australia|Australii]] jego stosowanie w leczeniu zespołu lęku napadowego jest odradzane<ref name=":3">{{Cytuj|autor=Steven Moylan, Francesco Giorlando, Trond Nordfjærn, Michael Berk|tytuł=The role of alprazolam for the treatment of panic disorder in Australia|czasopismo=Australian & New Zealand Journal of Psychiatry|data=2012-01-05|data dostępu=2017-09-13|wolumin=46|numer=3|s=212–224|doi=10.1177/0004867411432074|url=http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0004867411432074|język=en}}</ref>.
Lek jest stosowany także w innych zaburzeniach lękowych, lęku w przebiegu depresji, [[Zespół napięcia przedmiesiączkowego|zespole napięcia przedmiesiączkowego]], [[Bezsenność|bezsenności]] i [[Zespół jelita drażliwego|zespole jelita drażliwego]]. Alprazolam może także być stosowany w wspomagająco w ostrej [[mania|manii]] czy [[psychoza|psychozie]]<ref name="Stahl" />.▼
 
▲Lek jest stosowany także w innych zaburzeniach lękowych, lęku w przebiegu depresji, [[Zespół napięcia przedmiesiączkowego|zespole napięcia przedmiesiączkowego]], [[Bezsenność|bezsenności]] i [[Zespół jelita drażliwego|zespole jelita drażliwego]]. Alprazolam może także być stosowany w wspomagająco w ostrej [[mania|manii]] czy [[psychoza|psychozie]]<ref name="Stahl" />, w [[Katatonia|katatonii]], a także w innych stanach silnego pobudzenia oraz agresji, gdy pacjent nie wykazuje objawów psychotycznych<ref>{{Cytuj|autor=Tintinalli, Judith E., Stapczynski, J. Stephan.|tytuł=Tintinalli's emergency medicine : a comprehensive study guide|data=2011|isbn=9780071484800|wydanie=7th ed|miejsce=New York|wydawca=McGraw-Hill|s=1955|oclc=646388436|url=https://www.worldcat.org/oclc/646388436}}</ref>.
 
== Przeciwwskazania ==
Linia 108 ⟶ 110:
* przyjmowanie azolowych środków przeciwgrzybiczych (np. [[ketokonazol]])
* nadwrażliwość na lek<ref name="Stahl" />
Alprazolam powinien być stosowany ostrożnie u pacjentów z myślami [[Samobójstwo|samobójczymi]], ponieważ ze względu na działanie przeciwlękowe może torować decyzję o samobójstwie<ref name=":1" />.
 
== Działania niepożądane ==
Linia 119 ⟶ 122:
 
=== Przedawkowanie ===
Alprazolam jest uważany za lek niezbyt toksyczny<ref name=":0" />. Jego[[Dawka przedawkowanieśmiertelna]] możedla wywołaćmyszy wynosi 1020 mg na kilogram masy ciała. Pomimo tego, dane amerykańskiej [[Substance Abuse and Mental Health Services Administration]] wskazują, że jest on najczęściej stosowaną benzodiazepiną w przedawkowaniach powodujących konieczność hospitalizacji, stanowiąc 31% ogólnej liczby zatruć lekami z tej grupy<ref>{{Cytuj|autor=* Substance Abuse and Mental Health Services Administration|tytuł=National Estimates of Drug-Related Emergency Department Visits|data=2006|url=http://archive.samhsa.gov/data/dawn/files/ED2006/DAWN2k6ED.pdf}}</ref>. Objawy ostrego zatrucia obejmują senność, zaburzenia równowagi, mowy i widzenia, a w bardzo ciężkich przypadkach śpiączkę oraz [[depresja oddechowa|depresję oddechową]].
 
W wypadku ciężkich [[Zatrucie|zatruć]] odtrutką jest [[flumazenil]], będący antagonistą receptora benzodiazepinowego. Jego stosowanie jest jednak odradzane w wypadku zatruć mieszanych, gdy istnieje podejrzenie że pacjent mógł zażyć także [[trójcykliczne leki przeciwdepresyjne]], a także w wypadku uzależnienia ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu odstawiennego<ref>{{Cytuj|autor=|tytuł=Charakterystyka Produktu Leczniczego - Flumazenil Kabi|data=|url=http://pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl/Pobieranie.ashx?path=YwA6AFwAcAB1AGIAXwBmAGkAbABlAHMAXABDAGgAYQByAGEAawB0AGUAcgB5AHMAdAB5AGsAYQAtADEAOQA1ADAAMQAtADIAMAAxADUAMAA2ADEAOQAwADAAMAAwADAAMAAtADgANwAzAF8AQgAtADIAMAAxADYAMAA2ADAANgAyADAAMAAxADQAMwAuAHAAZABmAA==}}</ref>.
W wypadku ciężkich [[Zatrucie|zatruć]] odtrutką jest [[flumazenil]] będący antagonistą receptora benzodiazepinowego.
 
=== Uzależnienie ===
Ze względu na stosunkowo krótki czas półtrwania, alprazolam ma wyższy potencjał uzależniający niż pozostałe benzodiazepiny<ref>{{Cytuj |autor=S. Juergens |tytuł=Alprazolam and diazepam: addiction potential |czasopismo=Journal of Substance Abuse Treatment |data=1991 |data dostępu=2017-09-11 |issn=0740-5472 |wolumin=8 |numer=1-2 |s=43–51 |pmid=2051498}}</ref>. Jego długotrwałe stosowanie może prowadzić do rozwoju tolerancji na lek, a także uzależnienia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Ryzyko uzależnienia zwiększa się, gdy lek jest stosowany dłużej niż przez 12 tygodni, a także u osób, które obecnie bądź w przeszłości nadużywały substancji psychoaktywnych<ref name=":2">{{Cytuj |autor=Jarema, Marek, (1946- ).,, Rabe-Jabłońska, Jolanta,, Czernikiewicz, Andrzej. |tytuł=Psychiatria : podręcznik dla studentów medycyny |data=cop. 2011 |isbn=9788320041804 |miejsce=Warszawa |wydawca=Wydawnictwo Lekarskie PZWL |oclc=751560685}}</ref>.
 
W związku z ryzykiem wystąpienia objawów lękowych "z odbicia" nie należy odstawiać alprazolamu nagle. W postępowaniu terapeutycznym stosuje się stopniową redukcję dawki, a także w razie potrzeby zamianę na benzodiazepinę o dłuższym czasie działania<ref>{{Cytuj|autor=Bogusław Habrat|tytuł=Nadużywanie i uzależnienie od leków uspokajających i nasennych|data=|data dostępu=2017-09-11|opublikowany=Medycyna Praktyczna|url=https://psychiatria.mp.pl/uzaleznienia/69688,naduzywanie-i-uzaleznienie-od-lekow-uspokajajacych-i-nasennych|język=pl}}</ref>.
Linia 145 ⟶ 148:
== Uwagi kliniczne ==
{{dopracować|sekcja|źródła=2015-10}}
* jeżeli lek nie działa należy rozważyć jego zmianę, lub dodatkowe stosowanie leków z grupy [[Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny|SSRI]], SNRI lub włączenie psychoterapii poznawczo-behawioralnej. Jednoczesne stosowanie kilku benzodiazepin jest niewskazane.
* postać o przedłużonym działaniu: możliwe jest przyjmowanie 1–2 razy dziennie, tabletek nie należy dzielić ani żuć, bo powoduje to utratę ich właściwości
* pacjenci starsi: należy rozpoczynać od mniejszych dawek i bardziej intensywnie kontrolować stan zdrowia pacjenta
Linia 151 ⟶ 153:
* lek należy ostrożnie stosować u pacjentów z niewydolnością [[wątroba|wątroby]] czy [[nerka|nerek]]
* ciąża: kategoria D według FDA (udowodnione ryzyko dla płodu, tym niemniej korzyści wynikające ze stosowania leku w tym stanie mogą przewyższać potencjalne straty)
* ten lek jest bardzo przydatny jako wspomaganie terapii zaburzeń lękowych za pomocą [[Selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny|SSRI]], bywa także stosowany pomocniczo w leczeniu psychoz czy [[Zaburzenia afektywne dwubiegunowe|choroby afektywnej dwubiegunowej]]<ref name="Stahl" />
 
== Niektóre nazwy handlowe ==
Linia 158 ⟶ 159:
 
== Alprazolam w kulturze ==
Alprazolam bywa często używany w celach pozamedycznych<ref name=":3" />. Uzależnienie od alprazolamu (Xanaxu) jest głównym tematem powieści [[Juliusz Strachota|Juliusza Strachoty]] ''Relaks amerykański''<ref>{{Cytuj stronę |url = http://popmoderna.pl/zen-w-swiecie-macbooka-j-strachota-relaks-amerykanski/ |tytuł = Zen w świecie MacBooka (J. Strachota „Relaks amerykański”) |nazwisko = Paryż |imię = Ula |opublikowany = Popmoderna |data dostępu = 2015-10-29}}</ref>.
 
Według [[Matthew Herper]]a z magazynu [[Forbes]] [[Stany Zjednoczone|USA]] stały się „narodem Xanaxu”, lek ten bowiem jest najpopularniejszym lekiem psychiatrycznym w tym kraju<ref>{{cytuj stronę |url=https://www.forbes.com/2010/09/16/prozac-xanax-valium-business-healthcare-psychiatric-drugs.html |tytuł=America’s Most Popular Mind Medicines |autor=forbes.com |rok=2010 |miesiąc=9 |język=en |data dostępu=2015-10-28}}</ref>.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Alprazolam”