Hetman wielki litewski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie |
||
Linia 10:
Nie można zatem podawać, jak to się niekiedy czyni, że hetman wielki litewski był jednym z dwóch najwyższych zwierzchników wojskowych "na ziemiach polskich". Bowiem na ziemiach polskich, tzn. w Koronie, uprawnienia dowódcze w czasie pokoju miał hetman wielki koronny, nie miał zaś żadnej jurysdykcji nad armią litewską, czyli w [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwie]], bo to nie były już ziemie polskie, tzn. koronne, choć tworzyły wspólną Rzeczpospolitą.
Odpowiednio: na ziemiach Wielkiego Księstwa uprawnienia dowódcze w czasie pokoju miał hetman wielki litewski, któremu w żaden sposób nie podlegała armia koronna (polska), bo Korona Królestwa Polskiego to nie były już ziemie litewskie (Wielkiego Księstwa)<ref>Zakazane było również przechodzenie wojsk koronnych na ziemie Wielkiego Księstwa i na odwrót ([[Jūratė Kiaupienė]], [http://www.iesw.lublin.pl/projekty/pliki/IESW-121-02-04pl.pdf ''Wielkie Księstwo Litewskie w składzie Rzeczypospolitej''] s. 3). Mówiło o tym ''Obostrzenie prawa na żołnierza w ciągnieniu Wielkiego Księstwa Litewskiego'' z 1628 [[Volumina Legum]] t. 3, s. 280, ''Disciplina mllitaris'' z 1635 (s. 408) i kilka kolejnych ustaw, wyjątkiem było działanie wymagane rozkazem (''О nie przechodzeniu żołnierza'' z 1655, t. 4, s. 238).</ref>. Natomiast w czasie wojen często na mocy decyzji króla jako Wodza Naczelnego Obojga Narodów (król polski i jednocześnie wielki książę litewski był jedyną osobą w Rzeczypospolitej mającą z urzędu jurysdykcję nad obydwiema armiami zarówno w czasie pokoju, jak i wojny) podległość armii (co było rzadkie) lub poszczególnych jednostek wojskowych (co następowało często) poszczególnym hetmanom była zmieniana w zależności od sytuacji wojennej.
Przykładowo: 1621 - [[Bitwa pod Chocimiem (1621)|obrona Chocimia]] przed armią turecką - z powodu zgonu kanclerza i hetmana wielkiego koronnego [[Stanisław Żółkiewski|Stanisława Żółkiewskiego]] po [[Bitwa pod Cecorą (1620)|bitwie pod Cecorą]] (1620) dowództwo nad połączonymi oddziałami koronnymi i kozackimi ([[Kozacy rejestrowi]]) oraz posiłkującą armią litewską z rozkazu króla objął najwyższy urzędem wojskowym z obecnych w Chocimiu, dowódca armii litewskiej, hetman wielki litewski [[Jan Karol Chodkiewicz]] (który w czasie obrony zmarł).
Zastępcami hetmanów wielkich byli odpowiednio [[hetman polny litewski]] i [[hetman polny koronny]].
| |||