Rokosz gliniański: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
uzupełnienie
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
uzupełnienie
Linia 8:
Rokosz gliniański został wymyślony w późniejszych czasach i miał być jedną z podpór ideologii złotej wolności szlacheckiej. Według badań Romualda Wšetečki rokosz ten został wymyślony w 1606 roku jako temat [[pamflet]]u, mającego usprawiedliwić [[rokosz Zebrzydowskiego]]. Od XVIII wieku trwał spór o prawdziwość historii rokoszu. Rokosz gliniański był też przywoływany w retoryce politycznej, wykorzystywano wówczas dowolnie różne jego elementy{{r|Rok}}.
 
Pierwszy za ''plus quam fabula'' ([[łac.]] ''więcej niż bajkę'') uznał go Walenty Pęski (ok. 1630 - 81). [[Stanisław Dunin-Karwicki]] nazywał ów rokosz ''commentitium'' (zmyślony)<ref>[https://books.google.pl/books/about/De_ordinanda_republica_ed_e_libro_manu_s.html ''De ordinanda republica''] Kraków 1871, s. 11.</ref>, brak podstaw podaniaopowieści wykazywał [[Józef Andrzej Załuski]] <ref>[http://www.dbc.wroc.pl/dlibra/docmetadata?id=29625 ''Specimen Historiae Polonae Criticae''] Warszawa 1735.</ref>, lecz jeszcze na sejmie 1744 [[Kazimierz Stanisław Stecki]] przywoływał ''przykład gliniański, kiedy kilkunastu senatorom głowy poucinano''<ref>''Diariusz sejmu ordynaryjnego w Grodnie w roku 1744 przypadającego'', cyt. za: ''Rokosz gliniański i „Rady Kallimacha”'' s. 76. Por. ''w Polszczę tak consulto bono publico rokoszem Granówskiego pod Gliniany, kiedy kilkunastom senatorom szyie poucinano'' (''List stryiowski do synowca pisany, czyli też pasquillus na pany, które zdrady knuią, w te słowa'', w: [[Joachim Jerlicz]] [http://history.org.ua/LiberUA/YuzhnorusskiyeLetopisi_1916/YuzhnorusskiyeLetopisi_1916.pdf ''Latopisiec albo kroniczka''], Kijów 1916, s. 334).</ref>.
 
{{Przypisy|przypisy=
Linia 19:
* [[Aleksander Brückner]], ''Domina Palatii i Facecye Polskie'', w: [https://archive.org/details/pamitnikliterac00polgoog ''Pamiętnik literacki''] czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej, Tom 2, Numer 1/4, Lwów 1903, s. 28 - 42 (rokoszu dotyczą s. 30 - 32)
* Augustyn Kołudzki, [http://jbc.bj.uj.edu.pl/dlibra/doccontent?id=230627 ''Thron oyczysty abo Pałac Wiecznosci w krotkim zebrániu Monarchow Xiązat y Krolow Polskich z roznych approbowanych autorow, od Pierwszego Lecha, az do teraznieyszych czasów, zupełną w sobie życia y dzieł ich niesmiertelnych zamykáiący Historyą''] Poznań 1707, [http://books.google.de/books?id=O4ZKAAAAcAAJ&printsec=frontcover&hl=de&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q=gliniany wydanie z 1727]
* [whttp://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=316560 ''Rokosz Gliniański Anni 1379''] rękopis z XVII w.
* [http://www.wbc.poznan.pl/dlibra/docmetadata?id=119415 ''Rokosz polski za krola Ludwika albo pospolite ruszenie pod Glinianami na przyazd krolewsky z Wengier 1379 y na pokaranie zdraycow czego kronikarze zamilczeli''] rękopis z XVII w.
* [http://www.wilanow-palac.pl/rokosz_glinianski.html ''Silva Rerum: Rokosz Gliniański'']