Wikipedia

Caerostris darwini: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m lit.
spory rewert - wiele informacji błędnych lub nieobecnych w źródłach; + uzupełnienie
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
| nazwa zwyczajowałacińska = Pająk''Caerostris Darwinadarwini''
|nazwa łacińska = ''Caerostris darwini''▼
|TSN =
|zoolog = [[Matjaž Kuntner|Kuntner]] i [[Ingi Agnarsson|Agnarsson]], 2010
|grafika = Caerostris darwini using bridging silk.jpg▼
|okres istnienia =
▲ |grafika = Caerostris darwini using bridging silkCdarwini.jpg
|opis grafiki = ''Caerostris darwini'' (widok od strony brzusznej) przędący nić▼
▲ |nazwaopis grafiki łacińska = Samica ''Caerostris darwini''
|typ = [[stawonogi]]
|podtyp = [[szczękoczułkowce]]
Linia 17 ⟶ 16:
|wikispecies = Caerostris darwini
|commons = Category:Caerostris darwini
}}
}}'''Pająk Darwina''' ''(Caerostris darwini'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[pająki|pająka]] z rodziny [[krzyżakowate|krzyżakowatych]] (Araneidae) , który przędzie bardzo wytrzymałe [[nić przędna|nici]], z których buduje największe na świecie [[sieć łowna|sieci]]. Pająk został odkryty na [[Madagaskar|Madagaskarze]] w [[Park Narodowy Andasibe-Mantadia|Parku Narodowym Andasibe-Mantadia]] w 2009 roku<ref>{{Cytuj|autor=Matt Walker|tytuł="Gigantic spider's web discovered in Madagascar". BBC News|data=16 September 2010}}</ref>. Gatunek został nazwany na cześć biologa [[Charles Darwin|Charlesa Darwina]], a opis gatunku został przygotowany dokładnie w 150 rocznicę opublikowa dzieła  "[[O powstawaniu gatunków]]", w dniu 24 listopada 2009 r<ref name=":0">{{Cytuj|autor=Matjaž Kuntner, Ingi Agnarsson|tytuł=Web gigantism in Darwin's bark spider, a new species from Madagascar (Araneidae: Caerostris)|czasopismo=Journal of Arachnology|data=2010-08-01|data dostępu=2017-05-26|issn=0161-8202|wolumin=38|numer=2|s=346–356|doi=10.1636/B09-113.1|url=http://www.bioone.org/doi/abs/10.1636/B09-113.1}}</ref>.
'''''Caerostris darwini''''' – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[pająki|pająka]] z rodziny [[krzyżakowate|krzyżakowatych]] (Araneidae) występującego na [[Madagaskar]]ze. Przędzie bardzo wytrzymałe [[nić przędna|nici]], z których buduje duże [[sieć łowna|sieci]].
 
== WystępowanieBudowa i systematyka ==
[[Plik:Caerostris darwini web.png|thumb|left|Sieć ''C.&nbsp;darwini'']]
[[Plik:Caerostris darwini web span.png|thumb|Kilka sieci rozpiętych nad rzeką. Najdłuższe nici mają ponad 10&nbsp;m długości]]
Ogólną budową ''C.&nbsp;darwini'' przypomina niektóre inne gatunki z rodzaju ''[[Caerostris]]'': ''[[Caerostris vicina|C.&nbsp;vicina]]'', ''[[Caerostris sexcuspidata|C.&nbsp;sexcuspidata]]'' i ''[[Caerostris extrusa|C.&nbsp;extrusa]]''. Samice różnią się od samic innych ''Caerostris'' z tropikalnej Afryki budową [[płytka płciowa|płytki płciowej]], a samce – budową narządów kopulacyjnych. Samice są znacznie większe od samców: osiągają długość do 22&nbsp;mm, podczas gdy samce mierzą ok. 6&nbsp;mm. Spodnia strona ciała jest czarna u samic i czerwona lub brązowa u samców, u obu płci [[głowotułów]], [[odwłok]] i odnóża (u samców tylko ich dystalne części) białawe ze względu na zabarwienie [[szczecinka|szczecinek]]. Uda samców jaskrawo czerwone i nagie<ref name=":0" />{{r|joa10}}.▼
Krzyżowate są szeroko rozpowszechnione na całym świecie. Zaś przedstawiciele gatunku Caerostris darwini występują głównie w Afryce Połedniowej , na wyspie [[Madagaskar]], w [[Botswana|Botswanie]], [[Zimbabwe]], [[Tanzania|Tanzanii]], także nielicznych przedstawicieli gatunku można spotkać w [[Malezja|Malezji]] i [[Laos|Laosie]]. W Polsce w środowisku naturalnym Pająk Darwina nie występuje<ref name=":1">{{Cytuj|autor=M.Gregorič , I.Agnarsson , T. A.Blackledge , M.Kuntner|tytuł=Darwin's bark spider: giant prey in giant orb webs (Caerostris darwini, Araneae: Araneidae).|czasopismo=Journal of Arachnology|data=2011|wolumin=39(2)|s=287-295}}</ref>.
 
Według analizy [[filogenetyka molekularna|filogenetycznej]] przeprowadzonej przez Gregoriča i współpracowników (2015) ''C. darwini'' znajduje się w [[politomia|trychotomii]] z ''[[Caerostris mitrana|C. mitrana]]'' oraz [[klad]]em obejmującym wszystkie pozostałe ''Caerostris'' z wyjątkiem ''[[Caerostris sumatrana|C. sumatrana]]''{{r|joa15}}.
 
== Biologia i ekologia ==
DorosłePająki osobnikiz C.Darwinirodzaju są''Caerostris'' aktywnyminajczęściej drapieżnikami.spędzają Żywiądzień sięna przeważniegałęziach ważkamidrzew, ia innymitylko małyminocą owadamischodzą latającymii nadczają źródłem wody <ref>{{Cytuj|autor=H.Bellmannna sieci,natomiast G''C.Falkner ,darwini'' Fechtercałą R.,dobę Hausmann,spędzają Jankew K.sieci, Kellerktórą E.,budują Kremernad Bwodą., ReicholfŻywią J.H.,się Schneider,przeważnie Siglstosunkowo A.,niewielkimi Thum M.[[owady|owadami]], Witttakimi R.|tytuł=Leksykonjak zwierząt.[[chrząszcze]], Bezkręgowce|data=2003|wydawca=Świat[[pszczoły]] Książki|s=26-43}}</ref>i [[ważki]]. Obserwowano też kilkadziesiąt [[jętki|jętek]] schwytanych w sieć, krępowanych nicią po kilka osobników, a następnie zjadanych<ref name=":0" />{{r|joa10|joa11}}. Nie zaobserwowano schwytanych w sieć kręgowców; Gregorič i współpracownicy (2011) spekulują, że masowe pojawy owadów wodnych mogą być dla pająków analogiczne do pojedynczego schwytania dużej zdobyczy<ref name=":1" />{{r|joa11}}. Wiele zdobyczy pająków stanowiło obiekt [[kleptopasożytnictwo|kleptopasożytnictwa]] ze strony różnych gatunków [[muchówki|muchówek]], a niekiedy również niektórych pająków z grupy [[Argyrodinae]] należącej do [[omatnikowate|omatnikowatych]]<ref{{r|joa10}}. name=":0"''C.&nbsp;darwini'' />najpierw kąsa swoją ofiarę, a następnie owija ją nićmi{{r|joa11}}.▼
C. Darwini jest jednym z 2900 znanych gatunków rodziny [[Krzyżakowate|Araneidae]].  Pająki danej rodziny pod względem rozmiaru są niebywale zróżnicowane: od 3 do 30 mm <ref name=":2">{{Cytuj|autor=M.Żabka|tytuł=Pajęczy świat.|data=2013|wydawca=Muzeum i Instytut Zoologii PAN|s=124-127}}</ref>.  Podobnie jak u innych przedstawicieli rodziny u Pająka Darwina występuje [[dymorfizm płciowy]] – samice są znacznie większe od samców.
 
=== Budowa ===
▲Ogólną budową ''C.&nbsp;darwini'' przypomina niektóre inne gatunki z rodzaju ''[[Caerostris]]'': ''[[Caerostris vicina|C.&nbsp;vicina]]'', ''[[Caerostris sexcuspidata|C.&nbsp;sexcuspidata]]'' i ''[[Caerostris extrusa|C.&nbsp;extrusa]]''. Samice różnią się od samic innych ''Caerostris'' z tropikalnej Afryki budową [[płytka płciowa|płytki płciowej]], a samce – budową narządów kopulacyjnych. Samice są znacznie większe od samców: osiągają długość do 22&nbsp;mm, podczas gdy samce mierzą ok. 6&nbsp;mm. Spodnia strona ciała jest czarna u samic i czerwona lub brązowa u samców, u obu płci [[głowotułów]], [[odwłok]] i odnóża (u samców tylko ich dystalne części) białawe ze względu na zabarwienie [[szczecinka|szczecinek]]. Uda samców jaskrawo czerwone i nagie<ref name=":0" />.
 
Budowa [[kokon]]u ''C.&nbsp;darwini'' różni się od występującej u innych krzyżakowatych – kształtem przypomina on [[hantle]]. Jest przymocowywany do liści z dala od wody, jednak w pobliżu miejsca przyczepu nici do podłoża<ref name=":0" />.▼
 
=== Tryb życia ===
Pająki rodzaju Caerostris najczęściej spędzają dzień na gałęziach drzew, a tylko nocą schodzą i czają na sieci<ref name=":0" />,natomiast C. darwini całe życie spędzają w sieci, którą budują nad wodą.
 
Prawdopodobnie [[koewolucja]] cech behawioralnych, ekologicznych i biomateriałowych umożliwiła ''C.&nbsp;darwini'' zajęcie wyjątkowej wśród pająków [[nisza ekologiczna|niszy ekologicznej]]{{r|plos11}}.
==== Pokarm ====
▲Dorosłe osobniki C.Darwini są aktywnymi drapieżnikami. Żywią się przeważnie ważkami i innymi małymi owadami latającymi nad źródłem wody <ref>{{Cytuj|autor=H.Bellmann , G.Falkner , Fechter R., Hausmann, Janke K., Keller E., Kremer B., Reicholf J.H., Schneider, Sigl A., Thum M., Witt R.|tytuł=Leksykon zwierząt. Bezkręgowce|data=2003|wydawca=Świat Książki|s=26-43}}</ref> . Obserwowano też kilkadziesiąt [[jętki|jętek]] schwytanych w sieć, krępowanych nicią po kilka osobników, a następnie zjadanych<ref name=":0" />. Nie zaobserwowano schwytanych w sieć kręgowców; Gregorič i współpracownicy spekulują, że masowe pojawy owadów wodnych mogą być dla pająków analogiczne do pojedynczego schwytania dużej zdobyczy<ref name=":1" />. Wiele zdobyczy pająków stanowiło obiekt [[kleptopasożytnictwo|kleptopasożytnictwa]] ze strony różnych gatunków [[muchówki|muchówek]], a niekiedy również niektórych pająków z grupy [[Argyrodinae]] należącej do [[omatnikowate|omatnikowatych]]<ref name=":0" />.
 
▲Samica kopuluje z dużą ilością samców dla uzyskania genetycznie zróżnicowanego potomstwa{{r|Zabka}}. Budowa [[kokon]]u ''C.&nbsp;darwini'' różni się od występującej u innych krzyżakowatych – kształtem przypomina on [[hantle]]. Jest przymocowywany do liści z dala od wody, jednak w pobliżu miejsca przyczepu nici do podłoża<ref name=":0" />{{r|joa10}}.
==== Rozmnażanie ====
Pająki rodziny Araneidae zachowują się dość ciekawie w stosunku płciowym. Samiec przed stosunkiem powinny zachować ostrożność, aby samica nim się nie pożywiła. Samica kopuluje z dużą ilością samców dla uzyskania genetycznie zróżnicowanego potomstwa<ref name=":2" />.
 
=== Nici przędne i sieć ===
▲ |opis[[Plik:Caerostris grafikidarwini using bridging =silk.jpg|thumb|Samica ''Caerostris darwini'' (widok od strony brzusznej) przędącyprzędąca nić]]
Nicie pajęczyny zazwyczaj przędzą samice Caerostris. Sieć Caerostris darwini zwykle rozciąga się nad taflami wody, ponieważ pająki tego gatunku często występują w wilgotnych miejscach w lasach tropikalnych. Nad rzekami średniego rozmiaru pajęczyna wynosi od 3,5 m do 14 m szerokości, zaś nad większymi rzekami i jeziorami szerokość pajęczyny może osięgać od 10 m aż do 25,5 m <ref name=":1" /><ref>{{Cytuj|autor=S.P.Kelly , A.Sensenig , K.A.Lorentz , T.A.Blackledge|tytuł=Damping capacity is evolutionarily conserved in the radial silk of orb-weaving spiders|czasopismo=Zoology|data=2011|wydanie=114|s=233-238}}</ref>.[[Plik:Caerostris darwini web.png|thumb|left|Sieć ''C.&nbsp;darwini'']]
Sieć ''C.&nbsp;darwini'' nie różni się kształtem od sieci budowanych przez inne krzyżakowate. Jest od nich jednak znacznie większa – ich powierzchnia waha się od 1900 do 28&nbsp;000&nbsp;cm<sup>2</sup>, co czyni z ''C.&nbsp;darwini'' pająka budującego największe sieci na świecie. Pomosty z nici, rozpinane nad rzekami lub jeziorami, mogą osiągać nawet 25&nbsp;m długości<ref name=":0" />{{r|joa10}}. Zerwaniu sieci zapobiega bardzo duża wytrzymałość nici – nie ulegają one zerwaniu przy energii 350&nbsp;[[dżul|MJ]]/m<sup>3</sup>, a niektóre próbki wytrzymują nawet 520 MJ/m<sup>3</sup>. Nici ''C.&nbsp;darwini'' cechują się dwukrotnie większą wytrzymałością niż którakolwiek z pozostałych znanych [[nić przędna|nici przędnych]] i dziesięciokrotnie większą niż [[Kevlar]], są też najwytrzymalszym znanym [[biomateriał]]em. Umożliwiają ''C.&nbsp;darwini'' dostęp do [[siedlisko (biologia)|siedlisk]] i pożywienia, z którego inne pająki nie mogą korzystać. Prawdopodobnie zdolność do przędzenia tak wytrzymałych nici [[ewolucja|wyewoluowała]] u ''Caerostris'', gdy zaczęły one zasiedlać nadwodne siedliska<ref>{{Cytujr|autor=Ingiplos10}}. Agnarsson,Nici Matjaž Kuntner, Todd A''C. Blackledge|tytuł=Bioprospectingdarwini'' Findscechują thesię Toughesttakże Biologicaldużą Material:zdolnością Extraordinarydo Silktłumienia fromdrgań, aszczególnie Giantwidoczną Riverinepodczas Orbwielokrotnych Spidernaciągnięć{{r|czasopismo=PLOS ONE|data=2010-09-16|data dostępu=2017-05-26|issn=1932-6203|wolumin=5|numer=9|s=e11234|doi=10.1371/journal.pone.0011234|pmid=20856804|pmc=PMC2939878|url=http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0011234damping}}</ref>.
 
Sekwencja zachowań występujących u ''C.&nbsp;darwini'' przy tworzeniu sieci jest unikatowa, niektóre z nich występują tylko u tego gatunku. Pająki wypuszczają z [[kądziołki przędne|kądziołków przędnych]] duże ilości przędzy, która, zwiewana przez wiatr, przyczepia się po drugiej stronie zbiornika wodnego, tworząc pomost. Obszar łowny sieci budują poniżej pomostu, co odróżnia je od innych pająków sieciowych, u których pomost wchodzi w skład obszaru łownego. Promienie w dolnej części sieci są pojedyncze, a w górnej podwojone – występowanie dwóch rodzajów promieni w jednej sieci także odróżnia ''C.&nbsp;darwini'' od innych pająków<ref>{{Cytujr|autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner|tytuł=How Did the Spider Cross the River? Behavioral Adaptations for River-Bridging Webs in Caerostris darwini (Araneae: Araneidae)|czasopismo=PLOS ONE|data=2011-10-26|data dostępu=2017-05-26|issn=1932-6203|wolumin=6|numer=10|s=e26847|doi=10.1371/journal.pone.0026847|pmid=22046378|pmc=PMC3202572|url=http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0026847plos11}}</ref>.
 
== Historia odkryć ==
''Caerostris darwini'' został opisany w 2010 roku przez [[Matjaž Kuntner|Matjaža Kuntnera]] i [[Ingi Agnarsson|Ingiego Agnarssona]]. Wstępny opis gatunku przygotowano 24 listopada 2009 roku, w sto pięćdziesiątą rocznicę wydania książki ''[[O powstawaniu gatunków]]'' [[Charles Darwin|Karola Darwina]], którego honoruje epitet gatunkowy (na 2009 rok przypadała także dwusetna rocznica jego narodzin)<ref name=":0" />{{r|joa10}}.
 
[[Holotyp]]em jest samiec, a [[paratyp]]ami samiec i samica przechowywane w [[Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie]]<ref name=":0" />{{r|joa10}}.
 
{{Przypisy}}|przypisy=
<ref name=joa10>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Kuntner, Ingi Agnarsson |tytuł=Web gigantism in Darwin's bark spider, a new species from Madagascar (Araneidae: ''Caerostris'') |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=38 |wydanie=2 |strony=346–356 |rok=2010 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v38_n2/arac-38-02-346.pdf |doi=10.1636/B09-113.1 |język=en}}</ref>
<references />
<ref name=joa11>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner |tytuł=Darwin's bark spider: giant prey in giant orb webs (''Caerostris darwini'', Araneae: Araneidae)? |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=39 |wydanie=2 |strony=287–295 |rok=2011 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v39_n2/arac-39-02-287.pdf |doi=10.1636/CB10-95.1 |język=en}}</ref>
<ref name=plos10>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner, Todd A. Blackledge |tytuł=Bioprospecting finds the toughest biological material: extraordinary silk from a giant riverine orb spider |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=5 (9): e11234 |rok=2010 |doi=10.1371/journal.pone.0011234 |język=en}}</ref>
<ref name=plos11>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Ingi Agnarsson, Todd A. Blackledge, Matjaž Kuntner |tytuł=How did the spider cross the river? Behavioral adaptations for river-bridging webs in ''Caerostris darwini'' (Araneae: Araneidae) |czasopismo=PLoS ONE |oznaczenie=6 (10): e26847 |rok=2011 |doi=10.1371/journal.pone.0026847 |język=en}}</ref>
<ref name=damping>{{Cytuj pismo |autor=Sean P. Kelly, Andrew Sensenig, Kimberly A. Lorentz, Todd A. Blackledge |tytuł=Damping capacity is evolutionarily conserved in the radial silk of orb-weaving spiders |czasopismo=Zoology |wolumin=114 |wydanie=4 |strony=233–238 |rok=2011 |doi=10.1016/j.zool.2011.02.001 |język=en}}</ref>
<ref name=Zabka>{{Cytuj książkę |autor=Marek Żabka |tytuł=Pajęczy świat |miejsce=Warszawa |wydawca=Muzeum i Instytut Zoologii PAN |rok=2013 |strony=124–127}}</ref>
<ref name=joa15>{{otwarty dostęp}} {{Cytuj pismo |autor=Matjaž Gregorič, Todd A. Blackledge, Ingi Agnarsson, Matjaž Kuntner |tytuł=A molecular phylogeny of bark spiders reveals new species from Africa and Madagascar (Araneae: Araneidae: ''Caerostris'') |czasopismo=Journal of Arachnology |wolumin=43 |wydanie=3 |strony=293–312 |rok=2015 |url=http://www.americanarachnology.org/JoA_free/JoA_v43_n3/arac-43-03-293.pdf |doi=10.1636/0161-8202-43.3.293 |język=en}}</ref>
}}
 
[[Kategoria:Krzyżakowate]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Caerostris_darwini”