Mazdak: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Bot poprawia frazę ([[WP:ZDBOT#Wyszukanie frazy z "[po]między"]]) |
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ); zmiany kosmetyczne |
||
Linia 5:
Mazdak wystąpił ze swoimi naukami za panowania [[Kawad I|Kawada I]] ([[488]]–[[531]]), w czasie kryzysu państwa [[Sasanidzi|Sasanidów]], wywołanego m.in. przegraną wojną z [[Heftalici|Heftalitami]], utratą wschodnich prowincji oraz nadmiernymi podatkami. Postulował równość i zlikwidowanie wielkich własności ziemskich. W połączeniu z rygoryzmem moralnym oraz obroną niższych warstw społecznych, ruch zyskał ogromną popularność wśród mieszkańców Persji.
[[Szachinszach]] [[Kawad I]], chcący umocnić swoje panowanie i ograniczyć władzę arystokracji uznał nauki filozofa (prawdopodobnie także nawrócił się na doktrynę Mazdaka). W pierwszych latach panowania Kawada, przez Persję przetaczały się rewolty społeczne wywołane przez mazdakidów. W [[496]] roku Kawad został obalony przez koalicję możnowładców i uwięziony. Po trzech latach uciekł z więzienia i zdołał odzyskać tron. Po powrocie do władzy, Kawad wycofał się z otwartego wspierania mazdakidów, ale jednocześnie przeprowadził szereg reform w duchu nauk Mazdaka (i wykorzystując niepokoje społeczne i rewolty wywołane po części tymi naukami), które głęboko odcisnęły się na ustroju i życiu społecznym. Między innymi, ustanowił kapłański urząd Obrońcy Biednych - co miało wzmocnić obowiązki kleru wobec niższych warstw społecznych. Jednak przede wszystkim, zreformował podatki i administrację, dając asumpt do zmiany struktury społeczeństwa perskiego, osłabiając możnowładców i latyfundystów, a wzmacniając znacząco mniejszych posiadaczy ziemskich, tzw. ''dehqanów''<ref>Axworthy M. ''A history of Iran: empire of the mind'', Basic Books, 2008, ss. 59-60</ref>.
W latach 20. VI wieku Mazdak popadł w niełaskę króla i w [[528]] roku został na rozkaz władcy zabity. Zachowały się fikcyjne opisy jego śmierci z rąk królewskich siepaczy. Większość jego zwolenników wymordowano, jego doktryna przetrwała jednak przez wiele stuleci, kultywowana przez izolowane społeczności.
Linia 15:
Mazdakaizm był ruchem religijnym niosącym za sobą poglądy o bardzo daleko idących implikacjach społecznych. Źródła jego zwolennicy wywodzili z [[zoroastrianizm]]u<ref name=ya56>Yarshater, Ehsan. ''The Cambridge history of Iran'', 1983. vol. 2. ss.995-997</ref> (sam Mazdak był zoroastriańskim kapłanem), którego miał być "czystą" odmianą, ale przypisywano mu również silne inspiracje [[manicheizm]]em.
Szczególnym wyróżnikiem mazdakaizmu na tle innych ówczesnych ruchów religijnych było twierdzenie, że bogactwo oraz pożądanie są przyczynami wszelkiego zła na świecie i wobec tego, dobra należy dzielić między biednych a kobiety powinny być wspólne. Silny był także w mazdakaizmie element antyklerykalny, skierowany głównie przeciw zoroastriańskiej kaście kapłańskiej. Z tych względów podnoszono, że mazdakaizm był w swych założeniach i poglądach podobny do [[komunizm]]u<ref name="Quran">Wherry, Rev. E. M. ''A Comprehensive Commentary on the Quran and Preliminary Discourse'', 1896. s. 66</ref><ref>
| |||