Introspekcjonizm: Różnice pomiędzy wersjami

'''Introspekcjonizm, psychologia introspekcyjna''' to technika zbierania danych, rozwijana przez [[XIX wiek|XIX]]–wiecznych [[psycholog|psychologów]], m.in. [[Wilhelm Wundt|Wundta]], kładąca nacisk na bezpośrednie i subiektywne badanie [[świadomość|świadomości]] - [[introspekcja|introspekcję]].

 

Badania nad percepcją prowadzone były z punktu widzenia nauk przyrodniczych. Wynikało to z tendencji myśli XIX-wiecznej do przekształcania dziedzin filozofii zajmujących się człowiekiem w nauki empiryczne. Psychologia miała być podstawową dyscypliną [[Nauki humanistyczne|humanistyczną]] tego przekształcenia. W introspekcjonizmie [[psychika]] była rozumiana jako [[świadomość]] indywidualna - przedmiot jej badań stanowiła psychika dowolnej jednostki ludzkiej - utożsamiana ze [[świadomość|świadomością]].

 

'''Metoda introspekcyjna''' ([[introspekcja]]) była metodą empiryczną, gdyż pozwalała zbadać bezpośrednio [[fenomenologia|fenomeny]] psychiczne. Polegała na wewnętrznej obserwacji własnych stanów przeżyć psychicznych, ich bezpośredni ogląd możliwy był tylko przez jednostkę, która dany stan przeżywała. ([[Samoobserwacja]]).

Wiedza w ten sposób uzyskana, uznana była za jedyną wiedzę pewną.

 

'''Przedmiotem badań''' introspekcjonizmu jest [[psychika]] indywidualna. Według niej to, co psychiczne jest tym, co świadome i subiektywne. Stanom psychicznym przysługują specyficzne własności, inne, niż własności przypisywane rzeczom fizykalnym. Nie mają wymiaru przyczynowo - skutkowego, ani przestrzennego, jedynie wymiar czasowy.

 

[[Psychologia]] introspekcyjna to nauka o człowieku i jego duchowości. Metodą pośrednią dla introspekcji jest '''ekstraspekcja''', polegająca na wnioskowaniu przez [[analogia|analogię]] (skoro ktoś się jakoś zachowuje, możemy przypuszczać na podstawie własnego doświadczenia, jak się musi czuć). Ta metoda jest [[epistemologia|epistemologicznie]] gorsza, wiedza uzyskana w ten sposób nie jest pewna i wiarygodna.

 

Introspekcja została odrzucona przez [[behawioryzm|behawiorystów]], którzy na jej miejsce zaproponowali badanie [[zachowanie|zachowania]] – obserwowalnego dla wszystkich i porównywalnego. Ostatecznie uznano, że introspekcja nie spełnia wymagań stawianych naukowym metodom badania w nauce empirycznej, za jaką uznano [[psychologia|psychologię]].

 

[[Kategoria:Szkoły teoretyczne w psychologii]]