Zaprawa (budownictwo): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
Nie podano opisu zmian |
||
Linia 63:
Datowania radiowęglowe zapraw węglanowych wykorzystują fakt wiązania przez twardniejącą zaprawę CO<sub>2</sub> z powietrza. Węglan wapnia podczas wypalania ulega dysocjacji. Wypalony wapień do tlenku wapnia (CaO, wapno palone) gaszony jest wodą. Powstaje wodorotlenek wapnia (wapno gaszone), który po zmieszaniu z piaskiem i wodą łatwo układa się i formuje, wiążąc po pewnym czasie i twardniejąc. Właśnie wówczas wyeksponowana na powietrzu zaprawa twardnieje absorbując CO<sub>2</sub> i tworzy nowy węglan. Aktualna koncentracja <sup>14</sup>C w CO<sub>2</sub> w powietrzu jest wiązana w zaprawie w procesie twardnienia. Jeśli zaprawa zrobiona byłaby z całkowicie wypalonego tlenku datowanie radiowęglowe archeologicznej zaprawy powinno dać wiek konstrukcji badanej budowli.
Współcześnie kilka ośrodków naukowych na świecie z powodzeniem podejmuje się datowania archeologicznych próbek zapraw, zaznaczając konieczność ich wcześniejszej dokładnej analizy pod kątem składu mineralnego. W Polsce od 2001 roku temat ten jest rozwijany i z powodzeniem proponowane przez polską grupę rozwiązania stosowane są przez naukowców na arenie międzynarodowej<ref>{{Cytuj |autor = Nawrocka, Michniewicz, Pawlyta, Pazdur. |tytuł = Application of radiocarbon method for dating of lime mortars. Geochronometria 24:109–15. |data = 2005 |url = http://www.geochronometria.pl/pdf/geo_24/Geo24_15.pdf |odn = tak}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Michalska, Czernik. |tytuł = Carbonates in leaching reactions in context of 14C dating. Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section B: Beam Interactions with Materials and Atoms 361: 431–439. |data = 2015}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Goslar, Nawrocka, Czernik |tytuł = Foraminiferous limestones in 14C dating of mortar. Radiocarbon 51 (2): 857-866. |data = 2009}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Marzaioli, Nonni, Passariello, Capano, Ricci, Lubritto, De Cesare, Eramo, Castillo, Terrasi, |tytuł = Accelerator mass spectrometry 14C dating of lime mortars: methodological aspects and field study applications at CIRCE (Italy). Nuclear Instruments and Methods in Physics Research B, 294 (2013) 246-251. |data = 2013}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = International Mortar Dating Project {{!}} |data dostępu = 2017-11-23 |opublikowany = www.mortardating.com |url = http://www.mortardating.com/ |język = fi}}</ref>.
Istnieją trzy główne przyczyny trudności w datowaniach zapraw budowlanych. Pierwszym jest zawartość w zaprawie fragmentów niewłaściwie wypalonych np. z powodu zbyt niskiej temperatury, w związku z czym nie cały CaCO<sub>3 </sub> zostaje zamieniony w CaO i pozostałe fragmenty będą dawać tzw. „martwy węgiel” powodujący postarzenie otrzymywanego wieku. Kolejnym, problem stanowić mogą zaprawy pochodzące z głębokich, wewnętrznych części budynków, gdzie absorpcja CO<sub>2</sub> i twardnienie zaprawy jest utrudnione. Istotnym problemem w datowaniach zapraw wapiennych jest także zawartość fragmentów wapieni jako kruszywa. Wiąże się to z obecnością starego węgla, pozbawionego już części bądź całości aktywnego izotopu <sup>14</sup>C i otrzymuje się w wyniku pomiaru radiowęglowego, wiek dużo starszy od rzeczywistego.
| |||