Skrzynia biegów: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Usunięcie odwołania do pliku Gear_3SR_ANI.gif, ponieważ użytkownik Jameslwoodward skasował go z Commons
nic, źródła/przypisy
Znaczniki: Zastąpiono usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2013-09 }}
 
[[Plik:Speed1c.png|thumb|Przekrój 14-biegowej skrzyni biegów [[Rohloff Speedhub]]]]
[[Plik:Speedhub-schnitt.jpg|thumb|Przekrój planetarnej skrzyni biegów]]
 
'''Skrzynia biegów''' – [[mechanizm]] umożliwiający zmianę przełożenia, a przez to służący do efektywnego przekazywania [[moc]]y wytwarzanej przez [[silnik]] do napędu [[Maszyna robocza|maszyny roboczej]] lub pojazdu. Przełożeniem nazywa się stosunek [[prędkość obrotowa|prędkości obrotowej]] na wale wyjściowym, do prędkości obrotowej na wale wejściowym. Zmiana przełożenia jest wprost proporcjonalna do zmiany przekazywanego [[moment obrotowy|momentu obrotowego]]. Skrzynia biegów łączona jest z silnikiem za pomocą [[sprzęgło|sprzęgła]]. Biegiem w skrzyni biegów nazywa się realizowanie konkretnego przełożenia.
 
== Rodzaje skrzyń biegów ==
* mechaniczne - zmianę przełożeń uzyskuje się za pomocą [[przekładnia zębata|przekładni zębatych]]. Są to popularne skrzynie z ręczną dźwignią zmiany biegów. Koła przekładni pozostają w ciągłym zazębieniu. Odpowiednie przełożenie, a zatem i drogę przepływu mocy w przekładni, wybiera się poprzez system synchronizowanych sprzęgieł, sterowany drążkiem zmiany biegów. W starych konstrukcjach skrzyń biegów, które nie były wyposażone w [[synchronizator]]y, zmiana biegów była procesem wielostopniowym (tzw. "podwójne wysprzęglanie"):
*# rozłączenie sprzęgła głównego
*# zmiana biegu na luz i ponowne wsprzęglenie
*# [[międzygaz]] – chwilowe podniesienie prędkości obrotowej wału silnika w celu wyrównania prędkości obrotowych kół przekładni
*# wysprzęglenie i wybór odpowiedniego biegu
*# wsprzęglenie
* [[Sekwencyjna skrzynia biegów|Sekwencyjne]] - rodzaj skrzyń mechanicznych, stosowanych w [[motocykl]]ach oraz rzadziej w [[samochód|samochodach]], w których zmiana przełożenia realizowana jest za pomocą dźwigni, mającej możliwość jednorazowo zmiany tylko o jeden bieg (w górę lub w dół). Po zastosowaniu sterowania za pomocą [[elektronika|elektroniki]], trafiły również do samochodów.
* [[Hydrodynamiczna skrzynia biegów|Hydromechaniczne]] - zmianę przełożenia uzyskuje się za pośrednictwem zmiany szybkości krążenia cieczy w [[Przekładnia hydrokinetyczna|przekładni hydrokinetycznej]] i przekładni zębatej, zwykle [[Przekładnia obiegowa|planetarnej]]. Są to zazwyczaj [[automatyczna skrzynia biegów|automatyczne]] lub [[półautomatyczna skrzynia biegów|półautomatyczne]] skrzynie biegów.
* [[Wariator|Bezstopniowe]] - przełożenie realizowane jest za pomocą pasa klinowego specjalnej konstrukcji, opasującego dwie pary kół stożkowych, które rozsuwając się, lub zsuwając powodują płynną zmianę przełożenia. Jego wartość w takiej konstrukcji może być dowolna w pewnych granicach. Stosowane głównie w [[kombajn rolniczy|kombajnach]] oraz nowoczesnych [[ciągnik rolniczy|ciągnikach rolniczych]], a także w [[skuter]]ach.
 
{{wikisłownik|skrzynia biegów}}
{{commonscat|Gearboxes}}
 
{{Budowa pojazdów szynowych}}
 
[[Kategoria:Przekładnie]]