Kazimierz III Wielki: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 64:
Podczas pobytu Kazimierza na dworze węgierskim – według niektórych źródeł – miał miejsce skandal obyczajowy z jego udziałem. Historycy nie są pewni, co się wydarzyło, a nawet czy się wydarzyło. Według jednej z koncepcji polski królewicz miał ukryty romans z piękną [[Klara Zach|Klarą Zach]], dwórką swej siostry [[Elżbieta Łokietkówna|Elżbiety]]<ref name="Wielki król i jego następca">Nowakowski 1992, s.73–176.</ref><ref name="Polska Piastów">Jasienica 2007, s. 293–351.</ref>. Inna rekonstrukcja zdarzeń przedstawia zajście jako [[gwałt]]{{r|Łokietkowe czasy}}. W obu wersjach pojawia się wątek udziału królowej Elżbiety w zorganizowaniu schadzki Kazimierza i Klary. Miała ona przyprowadzić dwórkę do sypialni brata i zostawić ich sam na sam{{r|Łokietkowe czasy|Polska Piastów}}. Po odjeździe królewicza sprawa wyszła na jaw, podobno dzięki działaniom krzyżackich szpiegów{{r|Wielki król i jego następca}}. 17 kwietnia 1330 roku [[Felicjan Zach]] – ojciec Klary, rycerz i poseł królewski – wtargnął z mieczem do komnaty królewskiej Elżbiety i [[Karol Robert|Karola Roberta]]. Chcąc się zemścić, zaatakował królową. Odciął jej cztery palce, a próbującego ją bronić króla zranił w ramię. Gdy rzucił się na królewiczów, został zabity przez Jana Cselenyiego, dworzanina królowej. Król rozkazał poćwiartować zwłoki zamachowca i wystawić na widok publiczny w większych miastach węgierskich. Krewnych Zacha wytępiono i pozbawiono majątków. Samą zaś Klarę oszpecono i obwożono po miastach kraju. Pozostali z rodu Zachów schronili się w Polsce{{r|Polska Piastów}}.
 
Żadne z ówczesnych źródeł ani nie wiąże w żaden sposób zamachu z osobą Kazimierza, ani nie podaje zhańbienia Klary jako przyczyny ataku. Czynią to znacznie późniejsze źródła krzyżackie, a także przekaz anonimowego kronikarza weneckiego i rymowana kronika autorstwa [[Henryk von Mügeln|Henryka von Mügeln]]. Z tych źródeł czerpał [[Jan Długosz]] podczas przedstawiania wersji zdarzeń w swojej kronice. Dzięki temu historycy wykazują wątpliwości, czy opisane w późniejszych dziełach wydarzenia były powiązane. Zwłaszcza, że [[zakon krzyżacki|Krzyżacy]] traktowali dyskredytację Kazimierza jako metodę obniżania prestiżu [[Zjednoczone Królestwo Polskie|Królestwa Polskiego]]{{r|Wielki król i jego następca}}. Jan Dąbrowski uważa, że to plotka<ref>Dąbrowski 2007, s. 18–20.</ref>. Jerzy Wyrozumski ogranicza się w ocenie do stwierdzenia, że wytłumaczenie powstania plotki przez Jana Dąbrowskiego jest przekonujące{{odn|Wyrozumski|1986|s=24}}.
 
=== Namiestnik Wielkopolski, Sieradza i Kujaw ===