|
'''Oligopol''' - forma struktury rynkowej, różna od doskonałej konkurencji, gdzie występuje znaczna ilość małych konkurentów, oraz od czystego monopolu, gdzie istnieje tylko jedna potężna firma; dominująca forma w krajach rozwiniętych; sytuacja na [[rynek (ekonomia)|rynku]], w której występuje tylko kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi. Charakterystyczną cechą dla oligopolu jest brak konkurencji cenowej między uczestnikami takiego rynku. Rywalizacja przedsiębiorstw odbywa się na innych płaszczyznach (jakość, reklama, usługi dodatkowe itp.). Zachowania uczestników oligopolu próbuje się tłumaczyć przy użyciu [[teoria gier|teorii gier]]. Istnieją tutaj duże [[bariera wejścia|bariery wejścia]] i [[bariera wyjścia|wyjścia]].
Odmianą rynku monopolu jest oligopol, oprócz monopolu i konkurencji monopolistycznej jest jedną z trzech form konkurencji niedoskonałej;
w oligopolu kilku (kilkunastu) producentów dostarcza przeważającą część podaży w danej gałęzi przemysłu. Oligopol jest strukturą pośrednią między monopolem a konkurencją doskonałą. Od monopolu różni go występowanie konkurencji, od konkurencji doskonałej — wielkość przedsiębiorstw: w oligopolu funkcjonują przedsiębiorstwa posiadające znaczne udziały w rynku i mające przez to wpływ na ceny. Istotą oligopolu jest współzależność tworzących go przedsiębiorstw. Oligopol powstaje w tych rodzajach działalności, które charakteryzują się dużymi rozmiarami produkcji, co ogranicza dostęp do rynku i liczbę ewentualnych konkurentów. Współcześnie oligopol stanowi najbardziej rozpowszechnioną strukturę rynku. W wielu sektorach gospodarki, głównie przetworzonych produktów przemysłowych, oligopol występuje na rynku światowym: Lotniczym., samochodowym, komputerowym, naftowym. Współzależność przedsiębiorstw w oligopolu oznacza, że przy podejmowaniu decyzji firmy muszą brać pod uwagę prawdopodobne zachowania innych przedsiębiorstw. Może to prowadzić do zmów monopolistycznych tzw. karteli tj. porozumień mających na celu ograniczenie konkurencji i umożliwienie stosowania praktyk monopolistycznych. Przejawia się to w ograniczeniu podaży w celu utrzymania cen na wysokim poziomie, zwalnianiu procesów innowacyjnych, zmniejszaniu ryzyka. Jeżeli zmowy monopolistyczne są zakazane przez prawo, a tak jest we wszystkich krajach rozwiniętych to, współpraca może przybierać formy niejawne. Jedną z nich jest przywództwo cenowe (price leadership), które występuje, gdy jedno z przedsiębiorstw (często jest to przedsiębiorstwo dominujące, tzn. mające największy udział w rynku) dyktuje poziom cen przyjmowany przez pozostałe przedsiębiorstwa. Praktyka ta występuje na rynkach produktów standaryzowanych (tytoń, benzyna); na rynkach produktów zróżnicowanych porozumienie jest trudniejsze i częściej dochodzi tam do konkurencji przybierającej postać stałego i silnego zagrożenia przejęcia popytu na produkty danej firmy. Poziom tego zagrożenia zależy m.in. od możliwości wejścia do gałęzi nowych producentów. Konkurencja w oligopolu jest przybiera formę niecenowej, przedsiębiorstwa konkurują jakością dóbr oraz przez popieranie sprzedaży (reklama produktu i znaku firmowego, szybka zmiana modeli i wzornictwa, serwis, szeroka dostępność towarów na rynku, sprzedaż ratalna itd.). Celem tej konkurencji jest osiągnięcie jak największych udziałów w rynku oraz regulowanie popytu — przyśpieszenie moralnego zużycia dóbr w celu zwiększania chłonności rynku. Konkurencja niecenowa wywołuje silne zapotrzebowanie przedsiębiorstw na innowacje i jest istotnym czynnikiem rozwoju gospodarczego; ponieważ jednak dostosowania te mają charakter ilościowy, a niecenowy, dlatego ten rodzaj konkurencji zmusza przedsiębiorstwa do utrzymywania nie wykorzystanych zdolności produkcyjnych; nie pozostaje to bez wpływu na poziom bezrobocia, chociaż siła tego oddziaływania jest różnie oceniana.
===Zobacz też===
* [[Monopol]]
* [[Konkurencja doskonała]]
* [[Konkurencja monopolistyczna]]
* [[Ekonomia]]
* [[Rynki kontestowalne]]
[[Kategoria:Ekonomia]]
{{Ekonomia stub}}
[[bg:Олигопол]]
[[ca:Oligopoli]]
[[cs:Oligopol]]
[[da:Oligopol]]
[[de:Oligopol]]
[[en:Oligopoly]]
[[es:Oligopolio]]
[[fr:Oligopole]]
[[id:Oligopoli]]
[[it:Oligopolio]]
[[he:אוליגופול]]
[[lt:Oligopolija]]
[[hu:Oligopólium]]
[[nl:Oligopolie]]
[[ja:寡占]]
[[no:Oligopol]]
[[pt:Oligopólio]]
[[ro:Oligopol]]
[[ru:Олигополия]]
[[fi:Oligopoli]]
[[sv:Oligopol]]
[[tr:Oligopoli]]
[[uk:Олігополія]]
[[zh:寡頭壟斷]]
|
