Amur biały: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Redukuję wywołanie Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
Linia 1:
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Amur biały
|nazwa łacińska = ''Ctenopharyngodon idella''
|TSN = 163537
|zoolog = ([[Achille Valenciennes|Valenciennes]], 1844)
|okres istnienia = =
|grafika = Grass carp fexx.jpg
|opis grafiki = =
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|gromada = [[promieniopłetwe]]
|rząd = [[karpiokształtne]]
|rodzina = [[karpiowate]]
|rodzaj = ''Ctenopharyngodon''
|autor rodzaj = [[Franz Steindachner|Steindachner]], 1866
|gatunek = amur biały
|synonimy =
* ''Ctenopharingodon idella'' <small>(Valenciennes, 1844)</small>
* ''Ctenopharingodon idellus'' <small>(Valenciennes, 1844)</small>
* ''Ctenopharygodon idella'' <small>(Valenciennes, 1844)</small>
* ''Ctenopharyngodon idellus'' <small>(Valenciennes, 1844)</small>
* ''Ctenopharyngodon laticeps'' <small>Steindachner, 1866</small>
* ''Leuciscus idella'' <small>Valenciennes, 1844</small>
* ''Leuciscus idellus'' <small>Valenciennes, 1844</small>
* ''Leuciscus tschiliensis'' <small>Basilewsky, 1855</small>
* ''Pristiodon siemionovii'' <small>Dybowski, 1877</small>
* ''Sarcocheilichthys teretiusculus'' <small>Kner, 1867</small>
|wikispecies = Ctenopharyngodon idella
|commons = Category:Ctenopharyngodon idella
|wikisłownik = amur
}}
 
Linia 40:
 
== Opis ==
Dorasta do 150 cm długości i 45 kg masy ciała<ref>{{FishBase gatunek | id = 79| nazwa = Ctenopharyngodon idella| data = 066 kwietnia 2017}}</ref>. Ciało wydłużone, nieznacznie bocznie spłaszczone, walcowate, z szeroką głową. Brzuch lekko zaokrąglony. Pysk tępy, zagłębiony między otworami nosowymi. Otwór gębowy w położeniu końcowym. Dwa szeregi [[zęby gardłowe|zębów gardłowych]], zęby na brzegach skośnie ścięte, bocznie ścieśnione i piłkowato pofałdowane. Na pokrywach skrzelowych wyraźne promieniste rowki. [[Łuski (ryby)|Łuski]] duże, 40–42 w [[Linia boczna|linii bocznej]]. Poniżej linii bocznej 5 rzędów łusek. W czasie zimowania jego ciało pokrywa się grubą warstwą śluzu, który odrywa się czasem od ciała ryby i spływa z prądem rzeki.
 
W płetwie grzbietowej 10, a w odbytowej 11 promieni.
Linia 48:
Amur nie podlega ochronie gatunkowej. Na wodach PZW nie posiada wymiaru ochronnego, jak również okresu ochronnego – zgodnie z Regulaminem Amatorskiego Połowu Ryb.
 
Wagowy rekord Polski: 39,20 kg; 132 cm<ref>[http://www.ww.media.pl/?page=Structure&id=19 Wiadomości Wędkarskie].</ref>
 
== Odżywianie ==
Młode osobniki żywią się [[zooplankton]]em. Przy długości 6–10 cm zaczyna się odżywiać głównie roślinnością wodną. W tym czasie jego przewód pokarmowy wydłuża się do około 2–2,5 długości ciała. Żeruje w wodzie o temperaturze od około 12 °C.
 
Udokumentowano odżywianie się przez amura co najmniej kilkudziesięcioma gatunkami [[makrofity|makrofitów]] z wszystkich ich grup, łącznie z [[makroglony|makroglonami]] jak [[gałęzatka]] czy [[ramienica]]. Preferowane są rośliny młode i o mięsistej tkance, a rośliny o tkankach bardziej włóknistych i [[drewnienie|zlignifikowanych]] są zjadane rzadziej. Stąd w przypadku [[trzcina pospolita|trzciny pospolitej]] preferowane są rośliny do 80 cm wysokości. Amur unika zjadania tkanek takich gatunków, jak [[szalej jadowity]], [[okrężnica bagienna]], [[włosienicznik rzeczny]] czy [[rdest ziemnowodny]] (forma lądowa). Preferencje pokarmowe zależą od wieku i stanu fizjologicznego ryb, zagęszczenia ich populacji czy czynników środowiskowych wody, jak jej nasycenie tlenem i temperatura. Z wiekiem maleje preferencja glonów na rzecz [[rzęsa|rzęs]] i [[rdestnica|rdestnic]]. Starsze ryby także chętniej jedzą tkanki włókniste<ref name="Westlake">{{cytuj książkę | tytuł = The production ecology of wetlands |inni = D.F. Westlake, J. Květ, A. Szczepański (red.) |wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | data = 1998 | isbn = 9780521228220 | inni = D.F. Westlake, J. Květ, A. Szczepański (red.) | strony = 458-459458–459}}</ref>.
 
Wprowadzona do nowych ekosystemów populacja amura białego może przebudować ich skład roślinny. Czasem są one wprowadzane do zbiorników wodnych specjalnie w tym celu{{r|Westlake}}. Na skutek intensywnego zarybiania amurem drobne zbiorniki wodne mogą zostać całkowicie pozbawione [[elodeidy|roślin zanurzonych]], co przez eliminację konkurencji międzygatunkowej prowadzi do zwiększenia obfitości [[fitoplankton]]u, łącznie z [[zakwit]]ami<ref>{{cytuj książkę|tytuł=XIX Zjazd Hydrobiologów Polskich Warszawa 2003 : Streszczenia plakatów i referatów|wydawca=Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=49|issn=<!-- SPRAWDŹ TO MIEJSCE! (ALBO CYTUJ PISMO, ALBO ISBN) -->83-888823-33-7|rozdział=Wpływ introdukcji amura na powstawanie zakwitów wody|autor r=Ryszard Gołdyn, Halina Szyper, Elżbieta Szeląg-Wasielewska, Katarzyna Kowalczewska-Madura}}</ref><ref>{{cytuj książkę|tytuł=Zastosowania metod statystycznych w badaniach naukowych|url=http://www.statsoft.pl/czytelnia/artykuly/Zmiany_zooplanktonu.pdf|wydawca=StatSoft Polska|miejsce=Kraków|data=2008|strony=939–404|isbn= 978-83-88724-38-1|tom=III|rozdział=Zmiany zooplanktonu wywołane presją ryb w wybranych jeziorach eutroficznych|autor r= Jacek Tunowski|url=http://www.statsoft.pl/czytelnia/artykuly/Zmiany_zooplanktonu.pdf}}</ref>.
Udokumentowano odżywianie się przez amura co najmniej kilkudziesięcioma gatunkami [[makrofity|makrofitów]] z wszystkich ich grup, łącznie z [[makroglony|makroglonami]] jak [[gałęzatka]] czy [[ramienica]]. Preferowane są rośliny młode i o mięsistej tkance, a rośliny o tkankach bardziej włóknistych i [[drewnienie|zlignifikowanych]] są zjadane rzadziej. Stąd w przypadku [[trzcina pospolita|trzciny pospolitej]] preferowane są rośliny do 80 cm wysokości. Amur unika zjadania tkanek takich gatunków, jak [[szalej jadowity]], [[okrężnica bagienna]], [[włosienicznik rzeczny]] czy [[rdest ziemnowodny]] (forma lądowa). Preferencje pokarmowe zależą od wieku i stanu fizjologicznego ryb, zagęszczenia ich populacji czy czynników środowiskowych wody, jak jej nasycenie tlenem i temperatura. Z wiekiem maleje preferencja glonów na rzecz [[rzęsa|rzęs]] i [[rdestnica|rdestnic]]. Starsze ryby także chętniej jedzą tkanki włókniste<ref name="Westlake">{{cytuj książkę | tytuł = The production ecology of wetlands | wydawca = Cambridge University Press | miejsce = Cambridge | data = 1998 | isbn = 9780521228220 | inni = D.F. Westlake, J. Květ, A. Szczepański (red.) | strony = 458-459}}</ref>.
 
Wprowadzona do nowych ekosystemów populacja amura białego może przebudować ich skład roślinny. Czasem są one wprowadzane do zbiorników wodnych specjalnie w tym celu{{r|Westlake}}. Na skutek intensywnego zarybiania amurem drobne zbiorniki wodne mogą zostać całkowicie pozbawione [[elodeidy|roślin zanurzonych]], co przez eliminację konkurencji międzygatunkowej prowadzi do zwiększenia obfitości [[fitoplankton]]u, łącznie z [[zakwit]]ami<ref>{{cytuj książkę|tytuł=XIX Zjazd Hydrobiologów Polskich Warszawa 2003 : Streszczenia plakatów i referatów|wydawca=Wydział Biologii Uniwersytetu Warszawskiego|miejsce=Warszawa|data=2003|strony=49|issn=83-888823-33-7|rozdział=Wpływ introdukcji amura na powstawanie zakwitów wody|autor r=Ryszard Gołdyn, Halina Szyper, Elżbieta Szeląg-Wasielewska, Katarzyna Kowalczewska-Madura}}</ref><ref>{{cytuj książkę|tytuł=Zastosowania metod statystycznych w badaniach naukowych|wydawca=StatSoft Polska|miejsce=Kraków|data=2008|strony=939–404|isbn= 978-83-88724-38-1|tom=III|rozdział=Zmiany zooplanktonu wywołane presją ryb w wybranych jeziorach eutroficznych|autor r= Jacek Tunowski|url=http://www.statsoft.pl/czytelnia/artykuly/Zmiany_zooplanktonu.pdf}}</ref>.
 
== Rozród ==
Amur biały żyje około 15 lat. W sprzyjających warunkach rośnie bardzo szybko. Dojrzewa w 6–7 roku życia, w rzece [[Jangcy]] już w 4–5 roku. W [[Malezja|Malezji]] dojrzewa już w wieku 14 miesięcy. [[Tarło]] odbywa się od kwietnia przez całe lato w strefie prądowej dużych rzek nad żwirowym dnem przy temperaturze 20–23 °C. [[Ikra]] składana w otwartej toni wodnej spływa z prądem rzeki. Jaja amura białego mają średnicę ok. 1,1 mm. Od 2 do 3 godzin po złożeniu jaja pęcznieją, powiększając swoją objętość 40–50 razy. Inkubacja przy temperaturze 27–29 °C trwa 32-4032–40 godzin. Narybek przebywa w spokojnej wodzie przybrzeżnej, w starorzeczach itp. W [[Polska|Polsce]] amur biały nie rozmnaża się w warunkach naturalnych. Sztuczne tarło przeprowadza się w czerwcu i lipcu.
 
== Zobacz też ==
* [[Amuramur czarny]]
* [[Rybyryby Polski]]
 
== Przypisy ==
Linia 69 ⟶ 68:
 
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | odn=tak |nazwisko=Nikolski |imię=G. |tytuł=Ichtiologia szczegółowa |inni=[[Franciszek Staff]] (tłum.) |tytuł=Ichtiologia szczegółowa |rok=1970 |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne|miejsce=Warszawa |odn=tak}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Reichholf | imię=Josef | nazwisko2= Steinbach | imię2=Gunter | nazwisko3= Militz | imię3=Claus | inni= Wiśniewolski Wiesław (tłum.)| tytuł= Wielka encyklopedia ryb. : słodkowodneSłodkowodne i morskie ryby Europy |inni= Wiśniewolski Wiesław (tłum.)|data=1994 | wydawca=Muza | miejsce=Warszawa | isbn=83-7079-317-7}}
* {{Cytuj książkę | nazwisko= Terofal | imię=Fritz | nazwisko2= Militz | imię2=Claus |tytuł= Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy |inni= Henryk Garbarczyk, Eligiusz Nowakowski i Jacek Wagner | tytuł= Ryby słodkowodne. Leksykon przyrodniczy | data=1997 | wydawca=Świat Książki| miejsce=Warszawa | isbn=83-7129-441-7}}
 
[[Kategoria:Karpiowate]]