Wikipedysta:Mj2603/brudnopis

Tekst źródłowy

Szablon:User sandbox Tekst źródłowy to tekst (czasami ustny), z którego pochodzą informacje lub idee. W tłumaczeniu tekst źródłowy jest oryginalnym tekstem, który ma zostać przetłumaczony na inny język.

Rodzaje tekstów źródłowych

W historiografii powszechnie rozróżnia się trzy rodzaje źródeł, z których możemy czerpać informacje:

Pierwotne (Główne)

Podstawowymi pierwotnymi są oryginalne materiały. Pochodzą z danego okresu i nie zostały poddane interpretacji. Źródła pierwotne opierają się na innych badaniach. Zwykle są to pierwszy wygląd fizyczny, druk lub format elektroniczny. Prezentują oryginalne myślenie, ogłaszają odkrycie lub udostępniają nowe informacje. Pierwotne źródło dostarcza bezpośrednich dowodów na temat zdarzenia, obiektu, osoby lub dzieła sztuki. Źródła pierwotne to pisemne świadectwa historii sporządzone w momencie zdarzenia przez osobę, która była obecna. Zostały one opisane jako źródła najbliższe źródłu badanej informacji lub idei. Tego typu źródła mówiły, że dostarczają badaczom "bezpośrednich, niezapośredniczonych informacji na temat przedmiotu badań." Źródła pierwotne to źródła, które zazwyczaj są rejestrowane przez kogoś, kto brał udział w tym wydarzeniu, był świadkiem lub przeżył. Są to również zwykle autorytatywne i podstawowe dokumenty dotyczące rozważanego tematu.

Przykłady źródeł pierwotnych

Przemówienia, wywiady, pamiętniki, akty urodzenia, artykuły naukowe (powstałe w określonym czasie), listy, dzieła sztuki, badania ankietowe, architektura, literatura, fotografie, nagrania

Wtórne (Drugorzędne)

Źródła wtórne są trudniejsze do zdefiniowania niż źródła pierwotne. Są one napisane po fakcie z perspektywy czasu. Źródła wtórne to interpretacje i oceny źródeł pierwotnych. Źródła wtórne nie są dowodami, lecz raczej komentarzem i omówieniem dowodów. Jednak to, co niektórzy definiują jako źródło wtórne, inni definiują jako źródło trzeciorzędne. Najważniejszy jest w tym kontekst. Źródła wtórne opisują, omawiają, interpretują, komentują, analizują, oceniają, podsumowują oraz przetwarzają źródła pierwotne.

Przykłady źródeł wtórnych

Prace biograficzne, komentarze, krytyki, oceny, recenzje, encyklopedie, strony internetowe

Trzeciorzędne

Źródła trzeciorzędne to kompilacje oparte na źródłach pierwotnych i wtórnych. Są to źródła, które przeważnie nie mieszczą się na powyższych dwóch poziomach. Polegają one na uogólnionych badaniach konkretnego, rozważanego tematu. Źródła trzeciorzędne są analizowane, asymilowane, oceniane, interpretowane lub/i syntetyzowane ze źródeł wtórnych. Nie są one autorytatywne i są jedynie dokumentami uzupełniającymi, dotyczącymi rozważanego tematu. Są one często przeznaczone do prezentowania znanych informacji w wygodnej formie bez roszczeń do oryginalności. Źródła trzeciorzędne zazwyczaj nie są przypisywane konkretnemu autorowi.

Przykłady źródeł trzeciorzędnych

Encyklopedie, podręczniki, bibliografie, katalogi, przewodniki, źródła indeksujące i abstrakcyjne.

Nie wszystkie źródła wtórne i trzeciorzędne są jednoznacznie przypisane do danego rodzaju. Zazwyczaj zależy to od interpretacji i kontekstu.

Przypisy

https://library.ithaca.edu/sp/subjects/primary https://web.archive.org/web/20130703015116/http://www.lib.umd.edu/ues/guides/primary-sources https://www.crk.umn.edu/library/primary-secondary-and-tertiary-sources