Elbrus (komputer): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawiam link tożsamy z tekstem linka
Linia 1:
[[File:MVC-002F.JPG|thumb|Elbrus 3-1 (1994)]]
 
'''Elbrus''' ([[językJęzyk rosyjski|ros.]] Эльбрус) – seria najpierw [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckich]], a później [[Rosja|rosyjskich]] [[komputer]]ów, opracowana przez Instytut Mechaniki Precyzyjnej i Techniki Komputerowej, będący częścią [[Rosyjska Akademia Nauk|Akademii Nauk ZSRR]]. Obecnie rozwijana przez Moscow Center of SPARC Technologies.
 
== Superkomputery radzieckie ==
 
Pierwszy komputer z serii, ''Elbrus-1'', był produkowany w latach 1978-1979 i zaznaczył się w historii informatyki jako pierwszy komputer [[superskalarnośćSuperskalarność|superskalarny]]. Główny projektant komputera, [[Boris Babajan]], porównywał [[architekturaArchitektura komputera|architekturę]] jego [[procesor]]a do wyprodukowanego 18 lat później [[Pentium Pro|Pentium Pro]]<ref name="register">{{Cytuj pismo | nazwisko = Fatkullin | imię = Andrei | tytuł = Intel uses Russia military technologies | czasopismo = The Register | język = en | data = 1999-06-07 | url = https://www.theregister.co.uk/1999/06/07/intel_uses_russia_military_technologies/}}</ref>. Prace nad [[Wieloprocesorowość|dwuprocesorową]] odmianą zostały ukończone w 1986 roku. Gotowy [[superkomputer]] zainstalowano w [[Estońska Socjalistyczna Republika Radziecka|Estonii]]<ref name="history">{{Cytuj stronę | url = http://www.computerhistory.org/atchm/the-elbrus-2-a-soviet-era-high-performance-computer/ | tytuł = The Elbrus-2: a Soviet-era high performance computer | nazwisko = Bochannek | imię = Alex | data = 2013-05-08 | opublikowany = Computer History Museum | język = en | data dostępu = 2017-06-27}}</ref>. Pracami kierował [[Wsewolod Burcew]]<ref name="virtualmuseum">{{Cytuj stronę | url = http://www.computer-museum.ru/english/galglory_en/Burtsev.htm | tytuł = http://www.computer-museum.ru/english/galglory_en/Burtsev.htm | data = 2007-01-17 | opublikowany = Russian Virtual Computer Museum | język = en | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>.
 
Prace nad ''Elbrusem-2'' rozpoczęły się w 1978 roku. Prototypy zaczęły działać w 1984 roku, a produkcję na pełną skalę rozpoczęto w 1987 roku. Architektura była podobna do poprzedniego modelu, ale zastosowano szybsze [[układUkład scalony|układy]] [[ECL]]. Do 1992 roku wyprodukowano 200 [[procesor]]ów, ale większość jednostek posiadała więcej niż jeden procesor – w 1989 roku ze 100 wyprodukowanych procesorów połowa była zainstalowana w systemach 10-procesorowych{{r|history}}.
 
W 1985, pod kierownictwem Babajana, rozpoczęły się prace nad ''Elbrusem-3'', komputerem opartym o zupełnie odmiennej od poprzednich modeli architekturze [[VLIW]]. Prototypy powstały w 1986 roku. W 1992, we współpracy z [[Sun Microsystems]], powstała firma [[MCST|Moscow Center of SPARC Technologies]], która miała na podstawie tego modelu zaprojektować komputery kompatybilne z [[SPARC|architekturą SPARC]]{{r|history}}.
Linia 23:
Prace nad procesorami opartymi o architekturę Elbrus kontynuowało MCST. Pierwsze komputery, które weszły do produkcji seryjnej, powstały w latach 10. [[XXI wiek]]u. W 2014 roku do produkcji seryjnej wszedł procesor ''Elbrus-4S'', oparty o wcześniejszego ''Elbrusa-2S+'', który jednak nie wszedł do masowej produkcji<ref name="gotov">{{Cytuj stronę | url = http://www.mcst.ru/mikroprocessor-elbrus4s-gotov-k-serijnomu-proizvodtstvu | tytuł = Микропроцессор Эльбрус-4С готов к серийному производству | data = 2014-04-19 | opublikowany = MCST | język = ru | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>. Kompletny [[komputer osobisty]] oparty o ten procesor, ''Elbrus 401-PC'', wszedł do produkcji w 2015 roku<ref name="elb401">{{Cytuj stronę | url = http://www.mcst.ru/arm-elbrus401 | tytuł = ВК Эльбрус 401-PC | opublikowany = MCST | język = ru | data dostępu = 2017-06-28}}</ref><ref name="allrussian">{{Cytuj stronę | url = https://www.theregister.co.uk/2015/05/11/allrussian_elbrus_pcs_and_servers_go_on_sale/ | tytuł = All-Russian 'Elbrus' PCs and servers go on sale | nazwisko = Sharwood | imię = Simon | data = 2015-05-11 | opublikowany = The Register | język = en | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>.
 
''Elbrus-4S'' posiada cztery rdzenie [[taktowanieTaktowanie|taktowane]] zegarem 800 MHz. Zastosowano kontroler [[RAM|pamięci]] [[DDR3]], a [[moc obliczeniowa]] wynosi 50 [[FLOPS|GFLOPS]]. Procesor wykonano w procesie 60 nm i może on wykonywać [[programProgram komputerowy|programy]] dla architektury ''Elbrus 2000'' i [[x86-64]]. Obsługuje autorską [[dystrybucjaDystrybucja Linuksa|dystrybucję Linuksa]] ''Elbrus OS'' i, w trybie x86, system [[Microsoft Windows]]{{r|gotov}}<ref name="debiut">{{Cytuj stronę | url = https://www.dobreprogramy.pl/Debiut-pierwszego-czysto-rosyjskiego-peceta.-Egzotyczna-architektura-ochroni-przed-NSA,News,62934.html | tytuł = Debiut pierwszego czysto rosyjskiego peceta. Egzotyczna architektura ochroni przed NSA? | nazwisko = Golański | imię = Adam | data = 2015-05-11 | opublikowany = dobreprogramy.pl | język = pl | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>.
 
Kolejnym modelem był ''Elbrus-8S''. Pierwsze prototypy powstały w końcu 2014 roku<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.mcst.ru/novyj-8yadernyj-mikroprocessor-elbrus-8c | tytuł = Новый 8-ядерный микропроцессор Эльбрус-8С | data = 2014-06-25 | opublikowany = MCST | język = ru | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>, a komputer oparty o ten procesor, ''Elbrus 801-PC'', wszedł do produkcji w 2017 roku. Procesor jest produkowany w procesie 22 nm i posiada 8 rdzeni taktowanych zegarem 1,3 GHz. Oferuje wydajność 250 GFLOPS i obsługuje to samo oprogramowanie co poprzednik<ref name="first">{{Cytuj stronę | url = https://thenextweb.com/insider/2017/05/25/russia-showcases-first-computers-based-indigenous-elbrus-8s-processor/ | tytuł = Russia showcases the first computers based on its indigenous Elbrus-8S processor | nazwisko = Hughes | imię = Matthew | data = 2017-05-25 | opublikowany = TheNextWeb | język = en | data dostępu = 2017-06-28}}</ref><ref name="elbrus8s_dp">{{Cytuj stronę | url = https://www.dobreprogramy.pl/Rosyjski-PC-goni-Zachod-procesor-Elbrus8S-szybszy-5-razy-od-poprzednika,News,81258.html | tytuł = Rosyjski PC goni Zachód: procesor Elbrus-8S szybszy 5 razy od poprzednika | nazwisko = Golański | imię = Adam | data = 2017-05-25 | opublikowany = dobreprogramy.pl | język = pl | data dostępu = 2017-06-28}}</ref>.