Polski październik 1956: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Bot dokonuje drobnych zmian redakcyjnych oraz typograficznych
Linia 21:
W tych samych dniach dużo silniejszy [[Powstanie węgierskie 1956|zryw]] miał miejsce również na [[Węgry|Węgrzech]]. Tam Armia Radziecka początkowo wycofała się, ale już w dniach 4–10 listopada krwawo stłumiła powstanie węgierskie z użyciem broni pancernej.
 
Był to czas, w którym Polacy liczyli na [[liberalizacja|liberalizację]] skostniałego systemu, zwiększenie wolności obyczajowej, a przede wszystkim na zaniechanie terroru ze strony władz. Gomułka był w stanie zrealizować tylko ostatni z tych postulatów. Po październiku 1956, rozpoczęła się w Polsce [[destalinizacja]]. Odwilż trwała krótko. Pierwszym sygnałem zmiany kursu politycznego była likwidacja w roku 1957 tygodnika „[[Po Prostuprostu (czasopismo)|Po Prostuprostu]]”. W grudniu 1956, po kolejnych demonstracjach w Warszawie, Płocku, Olecku, Bydgoszczy i Szczecinie powołana została nowa formacja milicyjna do zwalczania zamieszek, czyli [[Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej|ZOMO]]<ref name="Eisler" />. Nastąpił okres narastającej stagnacji, trwający aż do przejęcia władzy przez [[Edward Gierek|Edwarda Gierka]] w grudniu 1970 r.
 
== Postawa środowisk katolickich ==
VIII [[Plenarne posiedzenie Komitetu Centralnego Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej|Plenum KC]] otworzyło możliwość aktywizacji grupy katolików niezależnych z „[[Tygodnik Powszechny|Tygodnika Powszechnego]]”, [[Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II|Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego]] oraz frondystów ze [[Stowarzyszenie „Pax”|Stowarzyszenia „Pax”]]. Pisarze i działacze katoliccy wydali oświadczenie, popierające program nowego I sekretarza Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej Władysława Gomułki. Odcięli się od antydemokratycznego kursu PAX-u i wyrazili gotowość współuczestniczenia w odnowie życia publicznego w Polsce. Podpisali je: [[Wacław Auleytner]], [[Paweł Czartoryski]], [[Antoni Gołubiew]], [[Stefan Kisielewski]], [[Zygmunt Kubiak]], [[Zofia Lewinówna]], [[Zbigniew Makarczyk]], [[Hanna Malewska]], [[Tadeusz Mazowiecki]], [[Dominik Morawski]], [[Maria Morstin-Górska]], [[Władysław Seńko]], [[Zygmunt Skórzyński]], [[Zofia Starowieyska-Morstinowa]], [[Stanisław Stomma]], [[Stefan Swieżawski]], [[Jerzy Turowicz]], [[Stefan Wilkanowicz]], [[Jacek Woźniakowski]], [[Janusz Zabłocki]], [[Zbigniew Zaborski]], [[Jerzy Zawieyski]]. Internowany prymas Stefan Wyszyński został zwolniony 28 października 1956 roku i wezwał naród do wzięcia udziału w [[Wybory parlamentarne w Polsce w 1957 roku|wyborach styczniowych 1957 roku]]<ref>Marek Orłowski. Generał Józef Haller 1873-1960, Kraków 2007, s. 514.</ref>. Prymas Stefan Wyszyński w zasadzie poparł ich program współuczestniczenia w rządzeniu. Na spotkaniu kierownictwa OKPIK z Gomułką 31 października uzgodniono przywrócenie „Tygodnika Powszechnego” pod dawną redakcją Turowicza, miesięcznika „[[Znak (miesięcznik)|Znak]]”, dopuszczenie pięcioosobowej reprezentacji sejmowej Klubu i powołanie Jerzego Zawieyskiego do [[Rada Państwa (Polska)|Rady Państwa]].
 
11 listopada 1956 roku w Stowarzyszeniu PAX nastąpił rozłam, opuściła je grupa secesjonistów pod przewodnictwem [[Konstanty Łubieński|Konstantego Łubieńskiego]], [[Jan Frankowski|Jana Frankowskiego]], [[Andrzej Micewski|Andrzeja Micewskiego]] i [[Wojciech Kętrzyński (działacz ChSS1918–1983)|Wojciecha Kętrzyńskiego]], która utworzyła tygodnik „[[Za i przeciw]]”<ref>Andrzej Albert ([[Wojciech Roszkowski]]), ''Najnowsza historia Polski 1914-1993'', t. II, Warszawa 1995, s. 350–351, „Dziennik Polski”, nr 255 (3952), 25 października 1956, s. 5.</ref>.
 
== Skutki odwilży październikowej ==