Splot (tkactwo): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Linia 1:
{{Inne znaczenia|tkactwa|[[splot|inne znaczenia tego słowa]]}}
{{spis treści}}
'''Splot''' – w [[tkactwo|tkactwie]] sposób wzajemnego przeplatania się układów nitek [[osnowa (tkactwo)|osnowy]] i [[wątek tkacki|wątku]] w procesie tworzenia [[tkanina|tkaniny]].
 
== Opis ==
Do opisu splotu wykorzystuje się następujące pojęcia:
* '''Raport splotu''' <math>R</math> – najmniejsza liczba różnie splatających się nitek osnowy i wątku. Wielokrotnie powtarzany raport daje wzór [[tkanina|tkaniny]]. Rozróżnia się raport osnowowy <math>R_o</math> oraz raport wątkowy <math>R_w.</math> W splotach zasadniczych oba raporty są sobie równe <math>R = R_o = R_w.</math> W splotach pochodnych zasadniczych <math>R_o \ne R_w</math> (poz. „A” na rys. obok).
* '''Pokrycie osnowowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka osnowy znajduje się nad nitką wątku (poz. „a)”„a” na rys. obok)
* '''Pokrycie wątkowe''' – miejsce w tkaninie, w którym nitka wątku znajduje się nad nitką osnowy (poz. „b)”„b” na rys. obok).
 
== Projekt tkaniny ==
Splot jest podstawą rysunku dyspozycyjnego, który zawiera rysunek wzoru tkaniny wraz z przekrojami, sposób przewlekania osnowy przez nicielnice ([[mechanizm przesmykowy|bardo]]) i [[bidło|płochę]] oraz plan sterowania nicielnicami.
[[Plik:Splot tk.svg|thumb|280px|Rysunek dyspozycyjny projektu tkaniny]]
 
=== Rysunek dyspozycyjny ===
Rysunek dyspozycyjny wykonuje się na specjalnym papierze kratkowym – kratkówce. Do zamalowywania pól pokryć osnowowych używa się koloru czarnego w obrębie raportu. Powtórzenia raportu zamalowuje się kolorem czerwonym (cynober) lub, w rysunku jednobarwnym, kreskuje się pod kątem 45°. Rysunek splotu zawsze rozpoczyna się od pokrycia osnowowego. Na rysunku splotu kolejne nitki osnowy numerowane są od lewej do prawej, a kolejne nitki wątku od dołu do góry. Natomiast kolejne nicielnice numerowane są od góry do doły. Obecnie projektowanie tkanin jest wspomagane komputerowo.
 
Na rysunku przedstawiono kompletny rysunek dyspozycyjny tkaniny o splocie skośnym, z dwoma alternatywnymi rozwiązaniami sposobu przewlekania do nicielnic i sterowania nicielnicami. Dla tkanin wąskich i niewielkiej gęstości osnowy stosuje się rozwiązanie C, D, natomiast dla tkanin szerokich i dużej gęstości osnowy, rozwiązanie E, F.
Linia 34:
 
; Zasadnicze
* [[splot płócienny]] – splot dwustronny, ponieważ istnieje w nim równowaga pokryć osnowowych i wątkowych <math>\begin{matrix} \fractfrac{1 \quad}{\quad 1} \end{matrix}</math>; wygląd tkaniny po obu stronach jest identyczny;
* [[splot skośny]] „S” lub „Z” (np. czteronitkowy <math>\scriptstyle R = 4</math>) – może występować jako:
** wątkowy <math> \begin{matrix} \fractfrac{1 \quad}{\quad 3} \end{matrix}</math>;
** osnowowy <math> \begin{matrix} \fractfrac{3 \quad}{\quad 1} \end{matrix}</math>;
** dwustronny <math> \begin{matrix} \fractfrac{2 \quad}{\quad 2} \end{matrix}</math>;
* [[splot atłasowy]] – może występować jako osnowowy (atłas) lub wątkowy (satyna); w niektórych opracowaniach rozdziela się te dwie odmiany splotu atłasowego i odmianę wątkową nazywa się splotem satynowym; prawidłowe zaprojektowanie splotu atłasowego jest dość skomplikowane.