Komórka eukariotyczna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Stepa (dyskusja | edycje)
m +lnk
skorygowałam kilka literówek, dodałam kilka odnośników do innych haseł i opis powstania komórki eukariotycznej
Linia 1:
[[Grafika:Cellsize.jpg|thumb|right|230px|Komórki zarodkowe myszy]]
'''Komórka eukariotyczna''', [[komórka organizmów żywych|komórka]] mająca [[jądro komórkowe]] ograniczone otoczką jądrową, zawierające [[Kwas deoksyrybonukleinowy|DNA]] z [[histony|histonami]] upakowane w [[chromosom]]y (eucyty mają zazwyczaj tylko jedno jądro, choć np: komórki mięśniowe czy megakariocyty mają wiele jąder, [[orzęski]] mają dwa różne jądra: mikro- i makronukleus, zaś [[czerwone krwinki]] [[ssaki|ssaków]] i człony [[rurki sitowe|rurek sitowych]] [[rośliny|roślin]] tracą w trakcie rozwoju jądra).
<br>Inną cechą odróżniającą komórki eukariotyczne od [[Komórka prokariotyczna|prokariotycznych]] ([[bakterie]], archeony) jest wysoce skomplikowana struktura wewnętrzna. [[Eukarionty]] mają bowiem [[cytoszkielet]], skomplikowany system [[organellum|organelli błonowych]] ([[retikulum endoplazmatyczne]], [[aparat Golgiego]] itd.) i organelli półautonomicznych ([[Mitochondriummitochondrium|mitochondria]], [[Chloroplastchloroplast|chloroplasty]]). Komórki eukariotyczne mogą być samodzielnymi organizmami, tworzyć kolonie lub agregaty wielokomórkowe.
 
==Podział==
Komórki eukariotyczne dzielą się zwykle na [[Mitoza|mitotycznie]] lub [[Mejoza|mejotycznie]]. Różnorodność struktur i funkcji jaką mogą pełnćpełnić eucyty jest nie do opisania. [[leukocyt|Białe]] i [[krwinki czerwone|czerwone krwinki]], włókna mięśniowe, [[neuron]]y, [[plemnik]]i i jaja, [[komórki parzydełkowe|parzydełka]], [[czopki]] i [[pręcik (medycyna)|pręciki]] w [[siatkówka (oko)|siatkówce]], włoski parzące [[pokrzywa|pokrzywy]], [[sklereidy]], włośniki korzeni, uredospory, [[pantofelek|pantofelki]], zarodźce to wszystko komórki eukariotyczne.
 
==Powstanie==
Z pojęciem komórki eukariotycznej wiąże się pojęcie "energidy". Energida to według niemieckiego botanika Juliusza Sachsa najmniejsza jednostka życia, składająca się z jednego jądra komórkowego i obsługującej je cytoplazmy. Zgodnie z tą koncepcją organizm jednokomórkowy i jednojądrowy zarazem np: euglena to monoenergida; organizm jednokomórkowy wielojądrowy o równocennych jądrach np: opalina to polienergida zaś orzęsek z dymorfizmem jądrowym to hiperenergida. W myśl tej teorii są agregatami różnego rodzaju energid.
Proces powstania komórki eukariotycznej tłumaczy teoria [[endosymbioza|endosymbioz]], która zakłada, że przebiegał on w następujących etapach:
# System błon wewnętrznych komórki eukariotycznej i [[cytoszkielet]] pojawiły się u odległych przodków beztlenowych cudzożywnych komórek, zapewniając im zdolność pochłaniania stałych cząsteczek pokarmowych.
# Komórki tej preeukariotycznej linii stały się zdolne do konsumowania i trawienia innych [[prokarionty|prokariontów]], co dało im przewagę nad pozostałymi organizmami.
# Niektórym "pożartym" [[prokarionty|komórkom prokariotycznym]] udało się przetrwać. Weszły w [[symbioza|symbiozę]] z niegdysiejszym drapieżcą. Ponieważ wewnętrzny symbiont umożliwiał efektywniejsze zdobywanie energii, preeukariont mógł się szybciej rozmnażać.
# Symbioza między [[bakterie|bakterią]] tlenową a beztlenowym preeukariontem była stabilizowana przez wzajemną wymianę. Premitochondria dostarczały [[ATP]], powstającego przy wykorzystaniu [[tlen]]u, a gospodarz udzielał im [[substrat|substratów]] pokarmowych w przystępnej formie oraz zapewniał fizyczną ochronę.
# [[Gen]]y, zapewniające niezależność, zostały utracone przez symbiotyczne [[prokarionty]], a inne, zaangażowane w proces oddychania, zosatły przeniesione do [[jądro komórkowe|jądra komórkowego]] gospodarza. [[Prokarionty]] przekształciły się więc w [[mitochondrium|mitochondria]] o bardzo zredukowanym [[genom]]ie. [[Chloroplast]]y powstały z organizmów przypominających [[sinice]] w procesie podobnym do tego, który doprowadził do powstania [[mitochondrium|mitochondriów]].
# Efektem szeregu następnych procesów ewolucyjnych jest dzisiejsza różnorodność i specjalizacja komórek, której przykładem są komórki roślinne i zwierzęce.
 
==Powiązania==
Z pojęciem komórki eukariotycznej wiąże się pojęcie "energidy". Energida to według niemieckiego botanika Juliusza Sachsa najmniejsza jednostka życia, składająca się z jednego [[jądro komórkowe|jądra komórkowego]] i obsługującej je [[cytoplazma|cytoplazmy]]. Zgodnie z tą koncepcją organizm jednokomórkowy i jednojądrowy zarazem np: euglena to monoenergida; organizm jednokomórkowy wielojądrowy o równocennych jądrach np: opalina to polienergida zaś orzęsek z dymorfizmem jądrowym to hiperenergida. W myśl tej teorii są agregatami różnego rodzaju energid.
 
[[kategoria:genetyka]]