Reglamentacja towarów w PRL: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Julo (dyskusja | edycje)
Mix321 (dyskusja | edycje)
drobne merytoryczne
Linia 6:
 
=== Okres powojenny ===
Pierwszy system reglamentacji towarów w okresie bezpośrednio powojennym był kontynuacją reglamentacji z okresu [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|okupacji niemieckiej]]<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Adam Leszczyński |tytuł = Reglamentacje i kartki w PRL. Przetrwały do dzisiaj |czasopismo = wyborcza.pl |data = 2018-04-09 |data dostępu = 2018-04-11 |url = http://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,23228545,reglamentacje-i-kartki-w-prl-przetrwaly-do-dzisiaj.html |język = pl-PL}}</ref>. Na kartki sprzedawano chleb, mąkę, kaszę, ziemniaki, warzywa, mięso, tłuszcze, cukier, słodycze, mleko, kawę lub herbatę, sól, ocet, naftę, zapałki, mydło, a nawet [[Dziewiarstwo|wyroby dziewiarskie]].
 
Z czasem z listy dóbr reglamentowanych zaczęto skreślać poszczególne pozycje. W styczniu 1946 r. zrezygnowano z racjonowania zapałek i warzyw, w październiku tego roku skreślono z listy herbatę i kawę. W 1947 r. zlikwidowano kartki na sól i naftę, a 1 stycznia 1948 r. na ziemniaki. Całkowita likwidacja reglamentacji związana była z przejęciem przez państwo kontroli nad rynkiem wewnętrznym i likwidacją wolnego rynku. 1 kwietnia 1948 r. zniesiono reglamentacyjne przydziały cukru, kaszy i wyrobów dziewiarskich. 29 września 1948 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę o zniesieniu od 1 listopada kartek na chleb, mąkę i węgiel i w końcu system reglamentacji w Polsce przestał obowiązywać od 1 stycznia 1949 r.
 
Decyzja o likwidacji reglamentacji wynikała bardziej z przesłanek politycznych (rok 1949 to rok powstania PZPR), a nie rynkowych, ponieważ wcześniej zniesiono ją tylko w Szwajcarii i ZSRR. Pomimo realizacji propagandowego celu, gospodarka kraju nie była dostatecznie ustabilizowana, w związku z czym zaraz po zniesieniu systemu kartkowego bony tłuszczowe jako system uprzywilejowania wybranych grup. Bony funkcjonowały do połowy 1950 roku<ref name=":0" />.
Ponieważ jednak decyzja o likwidacji reglamentacji wynikała bardziej z przesłanek politycznych (rok 1949 to rok powstania PZPR), a nie rynkowych, a także w związku z ciągle trudną sytuacją rynkową i powtarzającymi się brakami podstawowych towarów, 29 sierpnia 1951 r. Prezydium Rządu wydało uchwałę w „sprawie ułatwień w nabyciu mięsa, tłuszczów wieprzowych i przetworów mięsnych […]”. Z biegiem czasu rozszerzono listę reglamentowanych towarów – w grudniu 1951 r. dołączono do nich masło i tłuszcze roślinne, w 1952 r. mydło i środki piorące, cukier i cukierki. System ten został zniesiony 3 stycznia 1953 przy jednoczesnym, drastycznym podniesieniu cen urzędowych na te towary<ref>[http://www.polskaludowa.com/kalendarium/1951-1955.htm Kalendarium 1951–1955 na stronie polskaludowa.com].</ref>.
 
Ponieważ jednak decyzja o likwidacji reglamentacji wynikała bardziej z przesłanek politycznych (rok 1949 to rok powstania PZPR), a nie rynkowych, a także wW związku z ciągle trudną sytuacją rynkową i powtarzającymi się brakami podstawowych towarów, 29 sierpnia 1951 r. Prezydium Rządu wydało uchwałę w „sprawie ułatwień w nabyciu mięsa, tłuszczów wieprzowych i przetworów mięsnych […]”. Z biegiem czasu rozszerzono listę reglamentowanych towarów – w grudniu 1951 r. dołączono do nich masło i tłuszcze roślinne, w 1952 r. mydło i środki piorące, cukier i cukierki. System ten został zniesiony 3 stycznia 1953 przy jednoczesnym, drastycznym podniesieniu cen urzędowych na te towary<ref>[http://www.polskaludowa.com/kalendarium/1951-1955.htm Kalendarium 1951–1955 na stronie polskaludowa.com].</ref>, w niektórych wypadkach o 100%. Powodem likwidacji reglamentacji był fakt, że system kartkowy był niewydolny, gdyż w odróżnieniu od ZSRS władze polskie nie zdołały przeprowadzić skutecznie kolektywizacji rolnictwa<ref name=":0" />.
 
=== Drugi okres systemu kartkowego ===