Operacja Deny Flight: Różnice pomiędzy wersjami

Rezolucja nr 781 Rady Bezpieczeństwa ONZ wzywała państwa członkowskie Organizacji Narodów Zjednoczonych do wsparcia sił pokojowych ONZ w wymuszeniu przestrzegania przez strony konfliktu zakazu wykonywania lotów w przestrzeni powietrznej Bośni i Hercegowiny. Rezolucja ta jednak wzywała państwa do monitorowania raczej przestrzegania zakazu lotów, niż do aktywnego oddziaływania na naruszycieli wprowadzonego zakazu. Prowadzona pierwotnie - w związku z ta rezolucją - operacja [[Operacja Sky Monitor|Sky Monitor]], nie mogła wobec tego skutecznie zapobiec naruszaniu zakazu lotów. Samoloty NATO miały bowiem możliwość użycia siły wyłącznie w obronie własnej, w wypadku bezpośredniego ataku na samolot NATO przez jedną ze stron konfliktu<ref name="marsz">{{Cytuj książkę | nazwisko = Marszałek| imię = Maciej| tytuł = Użycie lotnictwa NATO w konflikcie bałkańskim| wydawca = [[Akademia Obrony Narodowej]] - Wydział Wydawniczy| isbn = 83-89423-13-8 | strony =}}</ref>. W innych sytuacjach, obejmujących na przykład potrzebę osłony własnego lotnictwa, piloci musieli zwracać się z prośbą o zezwolenie na podjęcie działań siłowych<ref name="marsz"/>. W okresie od 16 października 1992 roku do 13 kwietnia 1993 roku, NATO odnotowało ponad 500 naruszeń zakazu lotów nad Bośnią i Hercegowiną, co spowodowało wydanie przez Rade Bezpieczeństwa kolejnej rezolucji - nr 816, rozszerzającej zakaz lotów do wszystkich statków powietrznych, w tym śmigłowców i samolotów. Rezolucja która weszła w życie 13 marca 1993 roku, uprawniała również wszystkie państwa, w ścisłej koordynacji z Sekretarzem Generalnym ONZ oraz siłami pokojowymi tej organizacji, do podjęcia wszelkich środków niezbędnych do wymuszenia przestrzegania zakazu przez wszystkie zwaśnione strony<ref name="marsz"/>. Ostatecznie, na podstawie rezolucji nr 816 Rada Północnoatlantycka NATO pojdęła 8 kwietnia decyzję o użyciu lotnictwa NATO w operacji wymuszenia wprowadzonej przez ONZ strefy zakazu lotów. Decyzja ta umożliwiła opracowanie , a następnie wprowadzenie w życie z dniem 12 kwietnia planu operacji "Deny Flight" (OPLAN 40101). Załącznik "E" tego planu zawierał reguły użycia siły obowiązujące w działaniach związanych z wymuszaniem przestrzegania wprowadzonego zakazu. Wejście w życie kolejnej rezolucji Rady Bezpieczeństwa - nr 836, dotyczącej zagrożeń w ustanowionych wcześniej przez ONZ specjalnych strefach bezpieczeństwa w miejscowościach : Sarajewo, Bihać, Srebrenica, Gorażde, Tuzla i Żepa oraz - wymusiło zmianę planu. Na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych państw członkowskich Sojuszu, które odbyło się 10 czerwca 1993 roku, uzgodniono że NATO zapewni wsparcie lotnicze w wypadku ataku na jednostki sił pokojowych ONZ w Bośni i Hercegowinie, wyłącznie po wcześniejszym zgłoszeniu zapotrzebowania przez ONZ<ref name="marsz"/>. 14 czerwca 1993 roku, do NATO wpłynął wniosek Sekretarza generalnego ONZ z prośbą o przygotowaniaprzygotowanie planów bezpośredniego wsparcia lotniczego. Sekretarz Generalny zaznaczył jednak, że plan ten powinien być uzgodniony z nim lub z jego specjalnym przedstawicielem w byłej Jugosławii<ref name="marsz"/>. Rezolucja Rady Bezpieczeństwa nr 836 oraz wniosek Sekretarza Generalnego o wsparcie lotnicze, zaowocowały przebazowaniem w rejon działań (do baz we Włoszech) samolotów przeznaczonych do wykonywania misji bezpośredniego wsparcia lotniczego<ref name="marsz"/>.

Zasady bezpośredniego użycia siły w operacji "Deny Flight", ustalone zostały bardzo restrykcyjnie - w ostatecznej wersji przez memorandum MCM-KAD-084-93<ref name="marsz"/>. Opracowano je według hierarchii ważności. Na najwyższym piętrze tej hierarchii znalazła się zasada unikania "niepotrzebnych strat", zwłaszcza - choć nie tylko - wśród ludności cywilnej (''non-collateral demagesdamages''). Poniżej w hierarchii znajdowało się bezpieczeństwo i unikanie strat wśród załóg bojowych samolotów, na samym dopiero końcu potrzeba wykonania misji (celu konkretnego lotu)<ref name="marsz"/>. Taka hierarchia sprowadzała się w praktyce do zasady, że np. pilot samolotu NATO nie mógł podjąć żadnego działania ofensywnego przeciwko wykrytej naziemnej baterii przeciwlotniczej. W razie zaatakowania (np. wystrzelonym w jego kierunku [[rakietowy pocisk przeciwlotniczy|rakietowym pociskiem przeciwlotniczym]]), mógł jedynie wykonać manewr przeciwrakietowy w celu uniknięcia zestrzelenia, bez zgody dowództwa NATO w Brukseli nie mógł jednak podjąć żadnej akcji ofensywnej przeciwko samej baterii<ref name="marsz"/>. Zasady te były ostro krytykowane przez wojskowych, wynikały jednak z po pierwsze z charakteru operacji, po drugie zaś odpowiadały wymogom i ograniczeniom stawianym przez organy polityczne.