Wikipedia

Żółwie: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 2A02:A315:A03F:DD80:B035:A032:64E4:AEF4) i przywrócono wersję 52905297 autorstwa Uzyj
Czerwik to kupa
Znaczniki: usuwanie dużej ilości tekstu (filtr nadużyć) VisualEditor
Linia 1:
{{osobny artykuł|systematyka żółwi}}CZERWIK TO KUPA XD▼
{{Przekierowanie|żółw|[[Little Turtle|wódz indiański „mały żółw”]], [[Franciszek Mróz|Franciszek Mróz ps. „żółw”]], [[Testudo (szyk)|szyk bojowy „żółw”]], [[Kamień Żółw]] oraz [[Żółw (film)|film o takim tytule]]}}
{{Zwierzę infobox
|nazwa zwyczajowa = Żółwie
|nazwa łacińska = [[#Nomenklatura|nazwa systematyczna nieustalona]]
|TSN =
|zoolog =
|okres istnienia = {{Okres istnienia grupy organizmów 2|250|0}}
|grafika = Haeckel Chelonia.jpg
|opis grafiki = Żółwie z ''Kunstformen der Natur'' [[Ernst Haeckel|Ernsta Haeckla]], 1904
|typ = [[strunowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|gromada = [[gady]] / [[zauropsydy]]
|rząd = '''żółwie'''
|synonimy =
|mapa występowania = World.distribution.testudines.1.png
|opis mapy występowania = Występowanie żółwi lądowych (czarny) i żółwi morskich (niebieski)
|wikispecies = Testudines
|commons = Category:Testudines
|wikisłownik = żółw
}}
{{Wikicytaty|o żółwiu|Żółw}}
'''Żółwie''' (nazwa systematyczna nieustalona, zobacz [[#Nomenklatura|niżej]]) – [[rząd (biologia)|rząd]] [[owodniowce|owodniowców]] z gromady [[zauropsydy|zauropsydów]] (Sauropsida){{r|"Klasyfikacja"}} lub według [[Karol Linneusz|linneuszowskiej]] [[Klasyfikacja biologiczna|klasyfikacji]] [[rząd (biologia)|rząd]] z gromady [[gady|gadów]] (Reptilia). Rząd żółwi dzieli się na 2 podrzędy, 14{{r|"Podocnemididae"}} rodzin i obejmuje 335 gatunków oraz 118 podgatunki żyjące w [[Historia nowożytna|czasach nowożytnych]], tj. od 1500 roku [[naszej ery|n.e.]] W tym czasie wyginęło 8 gatunków oraz 3 podgatunki{{r|"liczba_gatunków"}}.
 
Charakteryzują się obecnością pancerza chroniącego cały tułów. Wśród żółwi spotyka się gatunki zarówno mięsożerne, jak i roślinożerne, wodne i lądowe. Wszystkie są jajorodne. Zapłodnienie wewnętrzne odbywa się za pomocą narządu kopulacyjnego. Żółwie, pomimo tego iż są mniej zróżnicowane morfologicznie od innych [[gady|gadów]], potrafiły opanować najróżnorodniejsze środowiska poczynając od mórz, a na terenach pustynnych kończąc.
 
Występują na wszystkich [[kontynent]]ach z wyjątkiem [[Antarktyda|Antarktydy]], lecz zdecydowana większość to mieszkańcy ciepłej i umiarkowanej strefy wszystkich kontynentów oraz wysp oceanicznych i oceanów. Istnieje kilka gatunków żółwi, które zamieszkują [[Ameryka Północna|Amerykę Północną]], [[Europa|Europę]] i [[Australia|Australię]], gdzie występuje [[klimat umiarkowany]] (mroźna [[zima]] lub bardzo gorące [[lato]]). Gatunki te potrafią przetrwać w takim [[klimat|klimacie]], ponieważ zapadają w [[sen zimowy]] ([[Hibernacja naturalna|hibernacja]]) lub sen letni ([[estywacja]]).
 
Jedynym żółwiem występującym na terenie Polski w granicach swojego naturalnego obszaru występowania jest [[żółw błotny]]. Czasem spotykane są [[gatunek alochtoniczny|gatunki obce]] polskiej [[Fauna|faunie]] m.in.: [[żółw stepowy]], [[żółwiak drapieżny]], [[żółw jaszczurowaty]], [[żółw ostrogrzbiety]], [[żółw grecki]], [[żółw czerwonolicy]] – zostały one [[introdukcja|introdukowane]]{{r|"introdukowane"}}.
 
Dział [[zoologia|zoologii]] zajmujący się żółwiami to [[chelonologia]].
 
[[23 maja]] obchodzony jest [[Światowy Dzień Żółwia]].
 
== Systematyka ==
=== Nomenklatura ===
W tradycyjnej klasyfikacji linneuszowskiej jako nazwę systematyczną dla [[rząd (biologia)|rzędu]] żółwi najpowszechniej stosowano w przeszłości nazwy Testudines, Testudinata i Chelonia{{r|Chelonia}}. Nazwa Chelonia została użyta dla [[żółw zielony|rodzaju żółwi]] z rodziny Cheloniidae, a tym samym nie można stosować jej dla rzędu. Z kolei nazwa Testudines, przypisywana Linneuszowi (1758), była przez niego używana jako liczba mnoga od rodzaju ''[[Testudo]]'', a Testudines {{mkap|Batsch, 1788}} odnosi się nie do rzędu, lecz rodziny znanej obecnie pod nazwą [[żółwie lądowe|Testudinidae]]. Nazwy Chelonii {{mkap|Brongniart, 1800}}, Testudinata {{mkap|Klein}} ''in'' {{mkap|Behn, 1760}} oraz Testudinata {{mkap|Oppel, 1811}} nie mogą być w zgodzie z [[Międzynarodowy Kodeks Nomenklatury Zoologicznej|Międzynarodowym Kodeksem Nomenklatury Zoologicznej]] stosowane dla rzędu – jego nazwa systematyczna pozostaje nieustalona{{r|nazwa}}.
 
W najnowszych klasyfikacjach natomiast używane są nazwy Testudines {{mkap|Batsch, 1788}}, Pantestudines {{mkap|Joyce et al., 2004}} i Testudinata {{mkap|Klein, 1760}} – różnią się one definicjami filogenetycznymi: według przedstawionych przez Joyce'a i współpracowników (2004) nazwa Testudines odnosi się do [[klad]]u obejmującego ostatniego wspólnego przodka ''[[żółw zielony|Chelonia mydas]]'', ''[[matamata|Chelus fimbriatus]]'' i gatunków typowych wszystkich wyróżnianych przez autora 14 „rodzin” oraz wszystkich jego potomków, Pantestudines – do kladu obejmującego zwierzęta bliżej spokrewnione z ''Chelonia mydas'' niż z ptakami, krokodylami, lepidozaurami lub ssakami, a Testudinata – do kladu pochodzącego od pierwszego przedstawiciela mającego w pełni wykształcony pancerz [[homologia (biologia)|homologiczny]] z obecnym u ''Chelonia mydas''{{r|Joyceetal04}}.
 
=== Taksonomia ===
▲{{osobny artykuł|systematyka żółwi}}
 
* Rząd: Testudines (choć zobacz [[#Nomenklatura|wyżej]])
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Żółwie”