Dopełniacz (przypadek): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ny8a&CWNt86thvk |
Gjakovarus (dyskusja | edycje) m Wycofano edycje użytkownika 93.175.124.169 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Mpfiz. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 12:
== Łacina ==
=== Końcówki ===
W poszczególnych deklinacjach dopełniacz odznacza się następującymi końcówkami{{odn|Wielewski|1992|s=21}}:
{| class="wikitable"
|-
!
! deklinacja I
! deklinacja II
! deklinacja III
! deklinacja IV
! deklinacja V
|-
| '''Mianownik'''
| -a
| -us, -um
| różne
| -us, -u
| -es
|-
| '''Dopełniacz'''
| -ae
| -i
| -is
| -us
| -i
|-
|}
=== Funkcje w zdaniu ===
W języku łacińskim najważniejszą funkcją jest wyrażenie relacji posiadania (''genetivus posessivus'') Może występować w funkcji [[przydawka|przydawki]] dopełniaczowej: ''fructus arboris'' → ''owoc drzewa'', a także orzecznika: ''domus est patris'' – ''dom jest ojca''{{odn|Wielewski|1992|s=75}}.
Inne konstrukcje dopełniaczowe{{odn|Wielewski|1992|s=76-79}}:
* '''genetivus qualitatis''' – wyraża jakość lub cechę: ''vir magni ingenii'' → ''bardzo utalentowany mężczyzna''
* '''genetivus subiectivus''' (dopełniacz podmiotowy) – wyraża osobę lub rzecz, która jest wykonawcą czynności: ''amor matris'' → ''miłość matki'' (matka, która kocha)
* '''genetivus obiectivus''' (dopełniacz dopełnieniowy) – wyraża osobę lub rzecz, na której jest wykonywana czynność: ''odium hominum'' → nienawiść do ludzi
* '''genetivus partitivus''' (dopełniacz cząstkowy) – oznacza część całości, występuje przy stopniu wyższym lub najwyższym, a także zaimkach i liczebnikach: ''fratrum maior natu'' → ''starszy z braci''
* '''genetivus criminis''' – wyraża winą lub zbrodnię i występuje po takich czasownikach jak ''accuso'' (oskarżać), ''convinco'' (dowodzić, przekonywać), ''damno, condemno'' (skazywać za coś)
* '''genetivus pretii''' (dopełniacz ceny) występuje po takich czasownikach jak ''aestimo, facio, habeo, puto'' (szacować, cenić)
== Zobacz też ==
* [[lista przypadków]]
Linia 22 ⟶ 57:
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{Cytuj książkę | odn = tak| nazwisko = Nagórko | imię = Alicja | tytuł = Zarys gramatyki polskiej | wydawca = Państwowe Wydawnictwo Naukowe | miejsce = Warszawa | data = 2007 | strony = | isbn = 978-83-01-15390-8}}
* {{Cytuj książkę | odn = tak| nazwisko = Wielewski | imię = Marceli | tytuł = Krótka gramatyka języka łacińskiego | wydawca = Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne | miejsce = Warszawa | data = 1992 | strony = | isbn = 83-02-00754-4}}
{{ka}}
| |||