Komisja śledcza (prawo międzynarodowe): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
Pilot Pirx (dyskusja | edycje)
uzupełnienie, dodane linki zewnętrzne
Linia 11:
Pierwszą sprawą rozpatrzoną w tym trybie był [[incydent na Dogger Bank]] zwany też ''incydentem pod Hull'' w 1905 r.<ref>Po pomyślnym rozstrzygnięciu sprawy pomysłodawca komisji śledczych [[Fiodor Martens]] zyskał w kręgach [[pacyfizm|pacyfistycznych]] przydomek ''zwycięzcy spod Hull''. Kamiński, ''op. cit.'', s. 181.</ref>
 
Traktaty zawarte w latach 1913–1915 przez [[Stany Zjednoczone|USA]] z kilkudziesięcioma innymi państwami, głównie amerykańskimi i kilkoma europejskimi (znane od nazwiska negocjatora jako Traktaty [[William Bryan|Bryana]]), ustanawiały stałe komisje, uprawnione do obejmowania jurysdykcją sporów wszelkiej natury, mogące badać zagadnienia faktyczne i prawne. Strony zobowiązywały się rezygnować z użycia siły przed końcowym sprawozdaniem, lecz podobnie jak w konwencjach haskich opinia komisji miała charakter wyłącznie doradczy<ref>W składzie pięcioosobowej komisji znaleźć się mieli przedstawiciele zwaśnionych stron oraz kraju [[państwo neutralne|neutralnego]]. ''Idea ta zaprezentowana w piśmie okólnym z 24 kwietnia 1913 r., kierowanym do przedstawicieli zagranicznych w [[Waszyngton]]ie, zyskała żywy oddźwięk. Wyrazem tego było podpisanie jeszcze do końca 1913 r. przez 6 państw wspomnianych układów. W sumie zaś do wybuchu wojny w 1914 r. USA zawarły 30 podobnych układów, z czego ratyfikację zakończono w 21 przypadkach.'' ([[Krzysztof Michałek]] ''Na drodze ku potędze'', Warszawa 1991, s. 254). Nazywano je ''Cooling-Off Treaties''. W latach 1925 – 29 w czasie sprawowania urzędu [[Sekretarze stanu Stanów Zjednoczonych|sekretarza stanu]] przez [[Frank Billings Kellogg|Franka Kellogga]] USA zawarły 16 podobnych traktatów z innymi państwami. (Tamże, s. 352). Jednym z nich był Traktat Koncyliacyjny między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisany w Waszyngtonie 16 sierpnia 1928 r. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19300040027 (Dz.U. 1930 nr 4 poz. 27)]</ref>.
 
[[Liga Narodów]] rozpatrzyła w ten sposób szereg sporów (m. in. [[kryzys alandzki]] w 1921, [[Kłajpeda]] w 1923, [[interwencja na Korfu]] w 1923), art. 12 jej Paktu nakazywał skierować na drogę postępowania rozjemczego lub sądowego bądź do Rady Ligi każdy spór mogący spowodować zerwanie [[stosunki dyplomatyczne|stosunków dyplomatycznych]] między członkami organizacji. Pierwszym niepowodzeniem był [[incydent mukdeński]].
 
Układy [[arbitraż międzynarodowy|arbitrażowe]] zawarte w [[Traktat z Locarno|Locarno]] przez [[Republika Weimarska|Niemcy]] z [[Francja|Francją]], [[Belgia|Belgią]], [[Polska|Polską]] i [[Czechosłowacja|Czechosłowacją]] przewidywały, że przed wdrożeniem jakiegokolwiek postępowania spór, za obopólną zgodą stron, może być w celu doprowadzenia do zgody oddany stałej komisji międzynarodowej, utworzonej pod nazwą „Stała Komisja Pojednawcza” (ang. ''Permanent Conciliation Commission'', fr. ''Commission permanente de Conciliation''). Strony zamianować miały każda po jednym komisarzu, wybranym spośród swych obywateli i wyznaczyć za obopólną zgodą trzech pozostałych komisarzy spośród obywateli państw trzecich; ci trzej komisarze musieli być różnych narodowości. Spośród nich Strony wyznaczały przewodniczącego Komisji. Przy braku zgody o wyznaczenie proszony był [[Prezydenci Szwajcarii|Prezydent Szwajcarii]]. Pod względem śledztwa Komisja, o ile jednomyślnie nie powzięła innej decyzji, stosowała się do postanowień Działu III o międzynarodowych komisjach śledczych Konwencji Haskiej z 18 października 1907 r<ref>[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19261140662 Dz.U. 1926 nr 114 poz. 662]</ref>.
Linia 28:
== Linki zewnętrzne ==
* [http://bazekon.icm.edu.pl/bazekon/element/bwmeta1.element.ekon-element-000170657182 Postępowanie badawcze w pokojowym rozstrzyganiu sporów międzynarodowych w ramach Ligi Narodów i Narodów Zjednoczonych]
* [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Zeszyty_Prawnicze/Zeszyty_Prawnicze-r2011-t11-n3/Zeszyty_Prawnicze-r2011-t11-n3-s287-312/Zeszyty_Prawnicze-r2011-t11-n3-s287-312.pdf Międzynarodowe komisje badawcze w nowoczesnym systemie pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych]
 
{{Rozwiązywanie sporów międzynarodowych}}