Konstytucja Chińskiej Republiki Ludowej: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
Linia 1:
{{Polityka Chińskiej Republiki Ludowej}}
'''Konstytucja Chińskiej Republiki Ludowej''' ([[uproszczone pismo chińskie|chin.upr.]] 中华人民共和国宪法, [[Hanyu pinyin|pinyin]]: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó Xiànfǎ)
== Historia konstytucji ChRL ==
=== Wspólny program Ludowej Politycznej Rady Konsultatywnej Chin z 1949 ===
Pierwszym dokumentem o charakterze tymczasowej ustawy zasadniczej był wspólny program Ludowej Politycznej Rady Konsultatywnej Chin, przyjęty podczas I sesji tego organu w [[Pekin]]ie w dniach
=== Konstytucja z
W styczniu
Konstytucja z 1954 sankcjonowała przewodnią rolę [[Komunistyczna Partia Chin|KPCh]] i sojusz z [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]] i innymi państwami socjalistycznymi. Najwyższym organem władzy państwowej stało się [[Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych|OZPL]], a zwłaszcza jego Stały Komitet. Utworzone zostało także stanowisko Przewodniczącego ChRL.
Konstytucja wprowadzała także formalną niezawisłość sądów, wykluczając je spod władzy zgromadzeń ludowych.
Postanowienia konstytucji stały się jednak bardzo szybko jedynie prawami spisanymi na papierze, co uwidoczniła już [[kampania przeciwko prawicowcom]] w latach
=== Konstytucja z 1975 ===
W czerwcu
W sierpniu
Konstytucja została ostatecznie przyjęta na plenum KC KPCh w dniach
Konstytucja sankcjonowała totalitarny system maoistowski. Znosiła prokuratury, powierzając ich funkcje organom służby bezpieczeństwa. Zniesiono jawność rozpraw sądowych, prawo oskarżonego do obrony, niezawisłość sądów i równość wobec prawa.
Konstytucja wprowadzała również prawo do [[strajk]]ów, które ''de facto'' miało być usankcjonowaniem prawnym działań [[hunwejbini|hunwejbinów]].
=== Konstytucja z
Po śmierci [[Mao Zedong]]a i aresztowaniu [[banda czworga|bandy czworga]], w
Konstytucja z
Przywrócone zostały prokuratury i niezawisłość sądów, jednak nie zrezygnowano ze zdobyczy rewolucji kulturalnej
Konstytucja z 1978 przekazała kontrolę nad armią Przewodniczącemu KC KPCh.
Wraz z dojściem [[Deng Xiaoping]]a do władzy wprowadzono do konstytucji dwie nowelizacje (w
== Konstytucja Chińskiej Republiki Ludowej ==
Obecnie obowiązująca konstytucja została uchwalona przez V sesję [[Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych|OZPL]] dnia
Składa się z 5 części:
Linia 39:
Obowiązuje do dnia dzisiejszego, wraz z czterema nowelizacjami:
=== Nowelizacja z [[12 kwietnia]] [[1988]] ===▼
Przyjęta w 1988 nowelizacja uznała sektor prywatny za "uzupełnienie gospodarki opartej na systemie własności publicznej". Dopuściła także możliwość obrotu prawem użytkowania gruntów.▼
=== Nowelizacja z [[29 marca]] [[1993]] ===▼
Nowelizacja z 1993 wprowadziła do preambuły konstytucji zapis o "reformach i otwarciu" i "socjalizmie o chińskiej specyfice". Stwierdzono także, że Chiny "znajdują się w początkowej fazie budowy socjalizmu". ▼
Nowelizacja ta odegrała niezwykle ważną rolę w rozwoju chińskiej gospodarki, gdyż wykreślała z konstytucji zapis o [[gospodarka planowa|gospodarce planowej]], zastępując ją "[[socjalizm|socjalistyczną]] [[gospodarka rynkowa|gospodarką rynkową]]". Zdjęto także obowiązek realizowania przez podmioty gospodarcze państwowych planów gospodarczych. Komuny i spółdzielnie ludowe zostały wyłączone z bezpośredniego zarządzania przez państwo i zorganizowane na zasadzie odpowiedzialności kontraktowej.▼
▲Przyjęta w 1988 nowelizacja uznała sektor prywatny za
W preambule znalazł się również nowy zapis o "wielopartyjnym systemie współpracy i konsultacji" pod przewodnictwem [[Komunistyczna Partia Chin|KPCh]].▼
▲Nowelizacja z 1993 wprowadziła do preambuły konstytucji zapis o
=== Nowelizacja z [[15 marca]] [[1999]] ===▼
Przyjęta w 1999 nowelizacja wprowadziła [[Teoria Deng Xiaopinga|Teorię Deng Xiaopinga]] jako ideologiczny drogowskaz dla partii i państwa. Stwierdzała także, że budowa socjalizmu "będzie trwała przez długi czas". Sektor prywatny przestał być "uzupełnieniem" gospodarki i stał się jej "ważną częścią składową", wprowadzono też możliwość "różnych form własności".▼
▲Nowelizacja ta odegrała niezwykle ważną rolę w rozwoju chińskiej gospodarki, gdyż wykreślała z konstytucji zapis o [[gospodarka planowa|gospodarce planowej]], zastępując ją
Po raz pierwszy znalazł się w konstytucji zapis o tym, że ChRL jest państwem prawa. Wykreślono też zapis o zwalczaniu przez państwo "działalności kontrrewolucyjnej", zastępując go "działalnością zagrażającą bezpieczeństwu państwa".▼
▲W preambule znalazł się również nowy zapis o
=== Nowelizacja z [[14 marca]] [[2004]] ===▼
Nowelizacja z 2004 wprowadziła jako nowy drogowskaz ideologiczny [[Zasada Trzech Reprezentacji|Zasadę Trzech Reprezentacji]] i zapis o budowie "cywilizacji materialnej, politycznej i duchowej". Wprowadzono konstytucyjną gwarancję nienaruszalności własności prywatnej i odszkodowań za mienie przejęte przez państwo. Przewiduje również stworzenie systemu zabezpieczenia społecznego.▼
▲Przyjęta w 1999 nowelizacja wprowadziła [[Teoria Deng Xiaopinga|Teorię Deng Xiaopinga]] jako ideologiczny drogowskaz dla partii i państwa. Stwierdzała także, że budowa socjalizmu
▲Po raz pierwszy znalazł się w konstytucji zapis o tym, że ChRL jest państwem prawa. Wykreślono też zapis o zwalczaniu przez państwo
▲Nowelizacja z 2004 wprowadziła jako nowy drogowskaz ideologiczny [[Zasada Trzech Reprezentacji|Zasadę Trzech Reprezentacji]] i zapis o budowie
Do konstytucji wpisano zapis o obronie [[prawa człowieka|praw człowieka]].
Wprowadzono również poprawkę, która po 55 latach usankcjonowała ''[[Hymn Chińskiej Republiki Ludowej|Marsz Ochotników]]'' jako hymn państwowy.
Linia 66 ⟶ 69:
Suwerenem jest [[lud]], który sprawuje władzę poprzez swoich przedstawicieli.
Podstawą ustroju gospodarczego jest socjalistyczna gospodarka rynkowa, podlegająca kontroli państwa. Zasoby naturalne i grunty są właśnością państwa. Zakazany jest obrót prawem własności gruntów, dopuszczalny jest jedynie obrót prawem do ich użytkowania.
Konstytucja nakłada na państwo obowiązek ochrony środowiska, utrzymywania porządku publicznego i kontrolę urodzeń.
|