|
|załoga = 5
|data prototypu = czerwiec 1941 (Ram I)
|lata produkcji = 1941-19431941–1943
|data wycofania =
|wyprodukowano = 50 (Ram I)<br />
1899 (Ram II)
|silnik = 1 [[silnik benzynowy]], 9-cylindrowy ''Continental R-975-EC2''<br />o mocy 400 [[Koń mechaniczny|KM]] (298 kW)
|transmisja = mechaniczna
|pojemność zbiorników =
|pancerz = 13 – 76 mm
|długość = 5,79 m
|szerokość = 2,87 m
|wysokość = 2,67 m
|rozstaw osi =
|prześwit = 0,43 m
|masa = 29 480 kg
|moc jednostkowa =
|nacisk jednostkowy =
|prędkość = 40 km/h (po drogach)
|zasięg = 223 km (po drogach)
|rowy = 2,25 m
|ściany = 0,61 m
|kąt podjazdu =
|przechył boczny =
|uzbrojenie = 1 [[armata 6-funtowa|działo 6-funtowe Mk OQF Mk V kal. 57 mm]]<br />
3 [[karabin maszynowy|karabiny maszynowe]] [[Karabin maszynowy Browning M1919|''Browning'']] kal. 7,62 mm
|wyposażenie =
|użytkownicy = [[Kanada]], {{fakt|[[Holandia]]|data=2012-04}}
|rzuty =
|commons = Ram tank
}}
'''Ram''' (z [[język angielski|ang.]] "baran"„baran”) – [[Kanada|kanadyjski]] [[czołg pościgowy]] z okresu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] bazowany na [[Stany Zjednoczone|amerykańskim]] [[czołg]]u średnim [[M3 Lee]]. Nazwa czołgu "RAM"„RAM” pochodziła od nazwy miejscowości, gdzie urodził się dowódca kanadyjskich sił pancernych generał porucznik Worthington<ref name=domek />. ▼
▲'''Ram''' (z [[język angielski|ang.]] "baran") – [[Kanada|kanadyjski]] [[czołg pościgowy]] z okresu [[II wojna światowa|II wojny światowej]] bazowany na [[Stany Zjednoczone|amerykańskim]] [[czołg]]u średnim [[M3 Lee]]. Nazwa czołgu "RAM" pochodziła od nazwy miejscowości, gdzie urodził się dowódca kanadyjskich sił pancernych generał porucznik Worthington<ref name=domek/>.
== Historia powstania ==
W momencie wybuchu II wojny światowej [[Wielka Brytania]] nie była w stanie zaopatrzyć w czołgi własnej produkcji innych państw [[Wspólnota Brytyjska|Wspólnoty Brytyjskiej]]. Rząd kanadyjski zdecydował się więc na produkcję własnego czołgu. Do tego celu zmobilizowano zakłady [[Montreal Locomotive Works]] (które należały do amerykańskiej firmy [[American Locomotive Company]]). {{fakt|Otrzymały one nazwę ''Canadian Tank Arsenal''|data=2012-04}}. Aby maksymalnie skrócić czas projektowania nowego pojazdu postanowiono, że będzie on wzorowany na istniejącym już czołgu amerykańskim M3.
W odróżnieniu od pierwowzoru amerykańskiego, "Ram"„Ram” zbudowany był w standardowej konfiguracji (główne działo czołgu umieszczone było w wieży, a nie w kadłubie). Wspólne z M3 miał m.in. podwozie, układ kierowniczy i silnik. Sugerowano aby czołg został uzbrojony w armatę 75 mm, ale ówczesne brytyjskie czołgi pościgowe były standardowo uzbrojone w [[Armata 2-funtowa|armatę 2-funtową]] i "Ram"„Ram” został wyposażony właśnie w to działo, choć przewidziano możliwość przezbrojenia go w przyszłości w armatę o większym kalibrze.
Pierwszy prototyp powstał w czerwcu [[1941]], a produkcja Ram I rozpoczęła się w listopadzie tego roku. {{fakt|Od lutego [[1942]]|data=2012-04}} rozpoczęto produkować modele uzbrojone w [[armata 6-funtowa|armatę 6-funtową]]. Produkcja czołgu została zakończona w lipcu [[1943]] kiedy zdecydowano, że podstawowym czołgiem aliantów zachodnich zostanie [[M4 Sherman]]. {{fakt|Łącznie wyprodukowano 1948 pojazdów tego typu, włącznie z 84 opancerzonymi pojazdami kierowania ogniem artyleryjskim.|data=2012-04}}
== Użycie bojowe ==
[[Plik:Ram_II_tank_Base_Borden_frontRam II tank Base Borden front.jpg|left|thumb|left|Ram II -– późna wersja]]
"Ram"„Ram” nigdy nie został użyty bojowo, ale służył do treningu załóg aż do połowy 1944 (od 1943 był stopniowo zastępowane przez M4 Sherman). Większość czołgów została przebudowana, często w warsztatach polowych, na transportery amunicyjne, ruchome punkty obserwacyjne lub transportery opancerzone [[Kangaroo]].
{{fakt|Po zakończeniu wojny w [[1945]] Królewska Armia Holenderska otrzymała pozwolenie od rządu kanadyjskiego na przejęcie za darmo wszystkich "Ramów"„Ramów” znajdujących się w tymczasowych magazynach na terytorium [[Holandia|Holandii]]. Z tych czołgów został sformowane dwa pierwsze bataliony pancerne w historii armii holenderskiej – 1. i 2. Batalion Czołgowy (''1e en 2e Bataljon Vechtwagens''), każdy z nich miał na stanie 53 czołgi. Jednego z holenderskich "Ramów"„Ramów” można oglądać w muzeum w [[Amersfoort]]. Inne egzemplarze tego czołgu znajdują się w muzeach [[Worthington Park]], [[Canadian Forces Base Borden]] i [[Bovington Tank Museum]].|data=2012-04}}
== Warianty i modyfikacje ==
[[Plik:Ram Mark I tank.jpg|thumb|250px|Ram Mk I|thumb|250px]]
* '''Ram I''' -– wersja uzbrojona w [[armata 2-funtowa|armatę 2-funtową]] kal. 40 mm oraz sprzężony z nią km Browning M1919A1 kal. 7,62 mm. Wyprodukowano 50 sztuk<ref name=domek />.
* '''Ram II'''
: Wczesne wersje – uzbrojone w [[armata 6-funtowa|armatę 6-funtową]] Mk III
: Późne wersje: uzbrojone w armatę 6-funtową Mk V, {{fakt|dodano [[karabin maszynowy Vickers]]|data=2012-04}}
* '''Badger''' -– czołg z [[miotacz ognia|miotaczem ognia]]. Pierwsze Badgery powstały jako modyfikacja "Kangurów"„Kangurów” z miotaczem ognia Wasp II zamiast karabinu maszynowego, późniejsze modele powstały jako modyfikacja czołgu, gdzie miotacz ognia zastąpił w wieży armatę.
* '''[[Kangaroo|Ram Kangaroo]]''' -– [[transporter opancerzony]] dla 11 osób oraz dwóch osób załogi.
* '''Ram OP/Command''' -– ruchomy punkt obserwacyjny bazujący na wariancie Ram II, współpracujący z działami samobieżnymi [[Sexton]]. W pojeździe zamontowano dwie dodatkowe radiostacje i usunięto uzbrojenie główne, na miejsce którego zamontowano fałszywą lufę. Łącznie zbudowano 84 pojazdy tego typu.
* '''Ram GPO''' -– odmiana Ram OP/Command służąca w regimentach Sextonów.
* '''[[Sexton]]''' -– [[działo samobieżne]] na podwoziu czołgu Ram uzbrojone w [[Haubicoarmata 25-funtowa|haubicę 25-funtową]]
* '''Wallaby''' -– opancerzony transporter amunicyjny dla Sextonów.
* '''Ram ARV Mk I''' -– "Armoured„Armoured recovery vehicle"vehicle”, prototypowy opancerzony pojazd inżynieryjny bazowany ma Ram Mk I z dodatkowym wyciągiem.
* '''Ram ARV Mk II''' -– prototypowy opancerzony pojazd inżynieryjny bazowany na Ram II, ale bez wieży.
* '''Ram Gun Tower''' - – opancerzony traktor artyleryjski służący do holowania [[Armata 17-funtowa|17-funtowego]] [[armata przeciwpancerna|działa przeciwpancernego]].
* '''Ram AA''' -– doświadczalne przeciwlotnicze działo samobieżne na podwoziu czołgu Ram. Działo posiadało armatę przeciwlotniczą kalibru 94mm<ref name=domek> {{cytuj stronę | url =http://mtg.domek.org/kanada/ram.htm | tytuł =Czołg szybki RAM | data dostępu = 2012-04-19| autor = | opublikowany = | pracadata = | datajęzyk =pl |data językdostępu =pl 2012-04-19}}</ref>.
== Przypisy ==
== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę | autor =Andrzej Zasieczny | tytuł =Czołgi II wojny światowej | wydawca =Oficyna Wydawnicza Alma-Press | miejsce =Warszawa| rok =2005 | strony =26-2726–27 | isbn =83-7020-325-6}}
== Linki zewnętrzne ==
| 