Pomnik Aleksandra II w Częstochowie: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Pomnik infobox}}
Holdenhk (dyskusja | edycje)
akt.
Linia 21:
|commons = Category:Monument to Alexander II in Częstochowa
}}
'''Pomnik Aleksandra II w Częstochowie''' – zniszczony w 1917 roku pomnik ''Cara-Wyzwoliciela'' [[Aleksander II Romanow|Aleksandra II Romanowa]] w [[Częstochowa|Częstochowie]], wzniesiony w 1889 roku na [[Jasna Góra (Obniżenie Górnej Warty)|Jasnej Górze]] w sąsiedztwie zespołu klasztornego [[Jasna Góra]] z inicjatywy naczelnika powiatu częstochowskiego Michała Konensynowa<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Andrzej Chwalba |rozdział = Defraudacje i kradzieże |tytuł = Imperium korupcji. Korupcja w Rosji i Królestwie Polskim w latach 1861–1917 |data = 2001 |isbn = 83-7233-065-4 |wydanie = 2 |miejsce = Warszawa |wydawca = Oficyna Wydawnicza Volumen}}</ref>. Budowę pomnika sfinansowano z dobrowolnych, jak i wymuszonych przez władze, składek [[Chłopi w Polsce|chłopów]] doceniających wagę [[Uwłaszczenie chłopów w Polsce|uwłaszczenia włościan w Królestwie Polskim]] jakie przeprowadzono w 1864 na mocy carskiego dekretu<ref>Andrzej Szwarc, Marek Urbański, Paweł Wieczorkiewicz, ''Kto rządził Polską? Nowy poczet władców-od początków do XXI wieku'', Warszawa 2007, s. 5312.</ref> oraz gminnych.
 
Koncepcja wzniesienia monumentalnego pomnika Aleksandra II pojawiła się tuż po jego śmierci na skutek zamachu (1881). Nie licząc się z uczuciami religijnymi polskich katolików, jako miejsce budowy pomnika prawosławnego władcy jednego z państw zaborczych wybrano Częstochowę – miejsce stanowiące cel wielotysięcznych pielgrzymek Polaków do [[Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej|obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej]]. Monument został wzniesiony według projektu [[Aleksandr Opiekuszyn|A. M. Opiekuszyna]] i I. W. Majewskiego. Figura cara została odlana w fabryce Morana w [[Petersburg]]u, zaś ozdobny postument przygotowała firma Kuźmina. Wzniesienie monumentu razem z aranżacją otoczenia kosztowało 76.817 [[Rubel|rubli]].
Linia 28:
 
Na czterech ścianach pomnika rozmieszczono inskrypcje w [[język rosyjski|języku rosyjskim]] i [[język polski|polskim]]. Na przedniej pojawił się napis ''Carowi Wyzwolicielowi Aleksandrowi II'' po rosyjsku, zaś na tylnej jego tłumaczenie polskie. Ściana lewa zawierała napis rosyjski ''Dekret'' 2 marca ''1864 – niech ten dzień zostanie na wieczną pamięć chłopom Królestwa jako dzień ponownego ich dobrobytu'', zaś prawa jego polski odpowiednik. W dolnej części zawarto tekst ''Wybudowany w 1889 przez wiejską społeczność Królestwa Polskiego''. Cokół posągu był dodatkowo podwyższony, prowadziły do niego szerokie na 12 metrów granitowe schody. Obiekt był stale strzeżony przez stróża, dla którego wzniesiono osobne pomieszczenie za monumentem.
 
Po odsłonięciu pomnika, Konesynow odwołany został ze stanowiska. ''"Jak się okazało, z "zabezpieczonych" pieniędzy mógł wybudować drugi, ale już prywatny pomnik, podobny w cenie i wielkości do pierwszego".''<ref name=":0" />
 
W 1904 została podjęta nieudana próba wysadzenia pomnika. W 1917 roku Komitet dla uczczenia pamięci Tadeusza Kościszki powołał specjalną komisję w składzie: Feliks Ebert, Marian Jurkowski i inż. Leon Mańkowski, która zajęła się sprawą demontażu pomnika cara. Ostatecznie zdemontowano go 11 listopada 1917 roku, ustawiając na kamiennej podstawie drewniany posąg Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia. Autorem rzeźby był śp. Józef Proszowski, a darczyńcami Firma "Bracia Proszowscy".<ref>Usunięcie pomnika Aleksandra II Czas 1917 nr 514 z 7 listopada s. 2 [http://mbc.malopolska.pl/dlibra/publication?id=49525&tab=3]</ref> Część postumentu z czerwonego granitu została wykorzystana przy wykonaniu balustrad dla [[Bazylika archikatedralna Świętej Rodziny w Częstochowie|kościoła Świętej Rodziny]] w Częstochowie.