Bacówka (chata pasterska): Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy
WP:SK+mSK+ToS, +wikisłownik
Linia 10:
Nie wszystkie budynki pasterskie nazywa się szałasami, czyli bacówkami. W [[Tatry|Tatrach]] i na [[Podtatrze|Podtatrzu]] nazwą tą obejmowano tylko te, w których mieszkali pasterze owiec. Te budynki, które przeznaczone były do celów gospodarczych (np. do gromadzenia siana) nie nazywano bacówkami, lecz [[szopa (pomieszczenie gospodarcze)|szopami]]. Pasterze krów i owiec mieszkali w szopach lub wolarniach. Teren przeznaczony na spęd owiec wokół szałasu (bacówki) nazywany jest [[Szałasiska|szałasiskiem]].
 
Etymologcznie słowo ''koliba'' odnosiło się do związku i bliskości budynku z życiem człowieka. Słowo ''koliba'' pochodzi od greckiego słowa ''kalibe'', które oznaczało - chatę, namiot, altanę, a jego rdzeniem znaczeniowym jest słowo ''kolebka''<ref>{{Cytuj|autor=Zygmunt Gloger|tytuł=Encyklopedia Staropolska|data=1978|opis=tom 1|miejsce=Warszawa|s=231}}</ref>.
 
== Budowa ==
Linia 40:
Opis przygotowania miejsca pod wypas i szałas w XIX wieku, w Beskidzie Śląskim, podała Anna Kowalska-Lewicka w artykule „Gospodarka i trzebież żarowa w Karpatach Polskich":
 
''Osada, która potrzebowała nowych pastwisk, wynajmowała wspólnie koziarza;'' (...) ''brał on ze sobą do lasu pięć do sześciu kóz, psa, siekierę i kopaczkę i z tym wiosną wyruszał w puszczę, w miejsce, gdzie miała w przyszłości powstać polana. Tam budował sobie szałas i żywiąc się przez całe lato mlekiem kozim odrąbywał korę większych drzew.'' (...) ''Jesienią wracał do wsi, by znów wiosną powrócić w to samo miejsce, gdzie zastawał „suchary", czyli wyschnięte drzewa. Rozniecał pod nimi ogniska i pilnował ich przez kilka dni, dopóki ogień nie wdarł się do wnętrza drzewa. Takie drzewo tliło się przez kilka tygodni, dopóki się nie zwaliło - „tram" dopalał się już na ziemi. Tym sposobem wielkie drzewa waliły się same zżarte ogniem, mniejsze wycinał i spalał koziarz.'' (...) ''Kiedy po kilku latach koziarz skończył „cierchlenie"'' („cierchlić" oznacza odzieranie z kory) ''i wypalanie drzew, na nowo powstałą polanę, zwaną teraz „cierchłą", przychodził „owczarz z kierdelem " i budował szałas i koszar''<ref>{{Cytuj|autor r=Anna Kowalewska-Lewicka|rozdział=Gospodarka i trzebież żarowa w Karpatach Polskich w XIX i XX wieku|tytuł=Etnografia polska|data=1961|opis=Tom 5|miejsce=Wrocław - Warszawa - Kraków|wydawca=Zakłada Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN|s=109}}</ref>''.''
 
== Zabudowa szałasowa ==
Linia 61:
 
== Linki zewnętrzne ==
{{commonscat|Bacówka}}
{{wikisłownik|bacówka}}
* [http://www.poronin.pl/?strona,menu,pol,glowna,0,0,1537,szlak_oscypkowy,ant.html http://www.poronin.pl/?strona,menu,pol,glowna,0,0,1537,szlak_oscypkowy,ant.html] – szczegółowe informacje o współczesnych Bacówkach.
 
{{commonscat|Bacówka}}
 
[[Kategoria:Budynki mieszkalne]]