Koine: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
m Poprawiam Szablon:Przypisy i dodaję nagłówek
drobne redakcyjne, WP:SK+ToS+mSK
Linia 1:
{{Dopracować|źródła=2011-11}}
{{Inne znaczenia|odmiany języka greckiego|[[Koine (językoznawstwo)|koine - termin językoznawczy]]}}
'''Koine''', '''koinè'''{{r|Eco}}, greka wspólna{{r|Eco}} (od [[greka|gr.]] {{grc|ἡ κοινὴ διάλεκτος}}, ''he koine dialektos'' – wspólny [[dialekt]]) – określenie powszechnej formy [[język grecki|języka greckiego]], która zastąpiła [[Język grecki klasyczny|klasyczny język starogrecki]] i pozostawała w użyciu od początków [[Epoka hellenistyczna|epoki hellenistycznej]] do czasów późnoantycznych (ok. 300 p.n.e. - 300 n.e.). Greka koine stała się [[lingua franca]] wschodniej części basenu [[Morze Śródziemne|Morza Śródziemnego]] i nieoficjalnie drugim po [[łacina|łacinie]] językiem [[Cesarstwo Rzymskie|cesarstwa rzymskiego]]. W koine powstało wiele znanych ksiąg, m.in. [[Septuaginta]] i [[Nowy Testament]].
 
''Koine'' stanowiła produkt epoki hellenistycznej zapoczątkowanej podbojami [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]]. Od [[III w. p.n.e.|III]]/[[II w. p.n.e.|II wieku p.n.e.]] była potocznym językiem [[Grecy|Greków]] zamieszkałych w basenie Morza Śródziemnego oraz językiem międzynarodowym w większej części cesarstwa rzymskiego. Była używana szeroko w [[Starożytny Egipt|Egipcie]], [[Azja Mniejsza|Azji Mniejszej]] i na [[Starożytny Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], stanowiąc język handlu, dyplomacji, nauki i literatury. Za koniec okresu tej fazy rozwoju języka greckiego zwykło się przyjmować rok 330, w którym [[Konstantyn I Wielki|cesarz Konstantyn]] ufundował [[Konstantynopol]]. Od tego momentu koine stała się podstawą [[język średniogrecki|greki bizantyńskiej]].
 
== Pochodzenie ==
Lingwiści nie są zgodni co do pochodzenia formy języka koine. W starożytności uważano, iż koine powstała ze zmieszania czterech dialektów języka starogreckiego. Austriacki lingwista [[Paul Kretschmer]] w książce ''Die Entstehung der Koine'' z roku 1901 podtrzymywał pogląd starożytnych filologów, iż początek grece koine dało zmieszanie dialektów greki klasycznej.
Z kolei takie autorytety jak m.in. [[Ulrich von Wilamowitz-Moellendorff|Willamowitz]] popierały przekonanie, iż koine zawierająca olbrzymią ilość elementów [[dialekt attycki|dialektu attyckiego]] stanowi uproszczoną formę dialektu jońskiego. Obecnie większość uczonych akceptuje pogląd sformułowany przez greckiego lingwistę G. N. Hatzidakisa, wedle którego rdzeń greki koine, mimo naleciałości czterech dialektów greki klasycznej, stanowi dialekt attycki.
 
Linia 12:
Charakterystyczne przemiany prowadzące do formy koine to przede wszystkim:
* stopniowy zanik różnicy między długimi i krótkimi samogłoskami
* zmiana natury akcentu
* wymawianie dyftongów ει, οι jako samogłoski [{{IPA|i}}] oraz αι jako samogłoski [{{IPA|e}}].
* dyftongi αυ, ευ zaczynają być wymawiane jako [av], [ev]
Linia 24:
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name=Eco>{{Cytuj książkę | nazwisko = Eco | imię = Umberto | tytuł = W poszukiwaniu języka uniwersalnego | data = 2002 | wydawca = Marabut ; Warszawa : Volumen | miejsce = Gdańsk | isbn = 83-916989-1-2 | strony = 21}}</ref>
}}