Terpentyna: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
int., usunięcie powtórzeń, jęz., WP:SK, wikizacja
Linia 2:
[[Plik:Terpentyna20131001.jpg|mały|230px|Terpentyna w probówce]]
{| class="wikitable" style="font-size:85%; width:240px; float:right; clear:right"
! colspan="2" | [[Globalnie Zharmonizowanyzharmonizowany Systemsystem Klasyfikacjiklasyfikacji i Oznakowaniaoznakowania Chemikaliówchemikaliów]]
|-
| colspan="2" style="text-align:center; font-size:90%"| ''Na podstawie podanej karty charakterystyki''<br />{{Piktogram GHS|02|08|07|09}} '''Niebezpieczeństwo'''
Linia 12:
| [[karta charakterystyki|MSDS]] || {{Sigma-Aldrich|link=tak|24245|Aldrich|data dostępu=16-03-13}}
|}
'''Terpentyna''' (''sylwestren''; [[numer CAS]]: 8006-64-2, [[Registry of Toxic Effects of Chemical Substances|numer RTECS]]: YO8400000) – mieszanina [[Terpeny|terpenów]] (głównie [[α-Pinen|pinenów]]) o charakterystycznym, intensywnym zapachu. Jest bezbarwną lub żółtą cieczą[[ciecz]]ą, łatwopalną i źlesłabo rozpuszczalną w [[Woda|wodzie]]. Terpentyna rozpuszcza [[tłuszcze]], [[parafina|parafiny]], [[żywica|żywice]] i inne substancje organiczne.
 
Ma postać żółtej lub bezbarwnej cieczy o charakterystycznym zapachu. Jej gęstość wynosi około 0,86&nbsp;g/cm³, [[temperatura topnienia]] od −60 do −50&nbsp;°C{{r|msdspoch}}, a [[temperatura wrzenia]] 149–180&nbsp;°C{{r|msdspoch}}. Bardzo słabo rozpuszcza się w wodzie. Jej [[temperatura zapłonu]] wynosi 30–46&nbsp;°C (mierzona w tyglu zamkniętym){{r|msdspoch}}, natomiast [[temperatura samozapłonu]] 220–255&nbsp;°C{{r|msdspoch}}. [[dawka śmiertelna|LD<sub>50</sub>]] to 3956 mg/kg (szczur, doustnie){{r|msdspoch}}.
 
Otrzymuje się ją z żywicy [[iglaste|drzew iglastych]], głównie [[sosna|sosny]], przez [[destylacja|destylację]] z parą wodną lub [[ekstrakcja|ekstrakcję]] [[benzyna|benzyną]] [[karpina|karpiny]] sosnowej. Pozostałością stałą po destylacji jest [[kalafonia]].
 
Stosowana jest jako rozpuszczalnik [[farba|farb]] i [[lakier]]ów, [[lak (materiał)|laklaku]]u, do wyrobu past do obuwia i podłóg, jako surowiec do syntez organicznych. W medycynie jako środek do nacierań, wywołujący miejscowe [[przekrwienie]] (używany w leczeniu zapalenia [[opłucna|opłucnej]], [[odmrożenie|odmrożeń]], do uśmierzania [[neuralgia|nerwobólów]]). Terpentyna działa drażniąco i jest szkodliwa, a jej spożycie może trwale uszkodzić [[płuco|płuca]].
 
== Zobacz też ==