Wikipedia

Ostatnia Wieczerza (obraz Leonarda da Vinci): Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MBi (dyskusja | edycje)
30 011 edycji
uzupełn. dot. "Wstępu do metody Leonarda da Vinci" P. Valery
na zlecenie Centrum Badań nad Centrum i Okolicą (edycja niepłatna)
Linia 12:
|commons = Category:Last Supper by Leonardo da Vinci
}}
{{Wikicytaty|o Ostatniej Wieczerzy|Ostatnia Wieczerza}}▼
'''Ostatnia Wieczerza''' ([[Język włoski|wł.]] ''Il Cenacolo'' lub ''L'Ultima Cena'') – [[Malarstwo ścienne|malowidło ścienne]] autorstwa [[Leonardo da Vinci|Leonarda da Vinci]] przedstawiające [[Ostatnia Wieczerza|Ostatnią Wieczerzę]], wykonane w [[refektarz]]u (jadalni) klasztoru [[Dominikanie|dominikanów]] przy bazylice [[Santa Maria delle Grazie]] w [[Mediolan]]ie.
 
Malowidło powstało na zamówienie księcia Mediolanu [[Ludwik Sforza|Ludwika Sforzy]]. Da Vinci malował [[fresk]] przezmiędzy trzy1494 lataa 1498 rokiem{{odn|Szybowska|2012|s=20-22}}. Posłużył się on nietypową techniką, która okazała się nietrwała – mimo wielu renowacji fresk jest nadal w złym stanie (w maju 1999 zakończono wielką konserwację malowidła pod kierownictwem [[Pinin Brambilla Barcilon|Pinin Brambilli Barcilon]]; prace konserwacyjne trwały 21 lat – siedmiokrotnie dłużej niż malowanie dzieła<ref>[[The Independent]]: [https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/art/news/have-art-restorers-ruined-leonardos-masterpiece-7565727.html Have art restorers ruined Leonardo's masterpiece?] {{lang|en}}.</ref>). Dodatkowo w 1652 w ścianie, na której znajduje się malowidło, wykuto prowadzący do klasztornej kuchni otwór drzwiowy, który pozbawił je centralnego fragmentu obejmującego część stołu oraz stopy [[Jezus Chrystus|Chrystusa]] – przejście wkrótce zamurowano, lecz fragment dzieła został bezpowrotnie zniszczony<ref name="Ostatnia Wieczerza">[[Karolina Stężalska]]: [http://niezlasztuka.net/o-sztuce/ostatnia-wieczerza-leonarda-da-vinci/ „Ostatnia wieczerza” Leonarda da Vinci].</ref>.
 
''Ostatnia Wieczerza'' podziwiana jest głównie ze względu na zachowane w niej proporcje, oraz symetrię, wyrażoną głębią pomieszczenia, w której wraz z Jezusem ucztują [[apostoł]]owie, jak również ze względu na naturalizm obrazu i bijącą z niego iluzję rzeczywistości. W cynowych naczyniach i szkle pierwotnie odbijały się szaty apostołów, lecz detale te zostały bezpowrotnie utracone.
 
Według [[Włochy|włoskiego]] muzyka i informatyka [[Giovanni Maria Pala|Giovanniego Marii Palego]], w obrazie „ukryty” jest zapis muzyczny krótkiego [[Requiem (muzyka)|requiem]]<ref>[http://web.archive.org/web/20131211030111/http://www.nowpublic.com/culture/italian-musician-uncovers-hidden-music-last-supper Italian musician uncovers hidden music in Da Vinci's ''Last Supper''] {{lang|en}}.</ref>. [[Susan Dorothea White]] sparodiowała obraz zastępując w swoim dziele mężczyzn kobietami.
 
== Przedstawiona scena ==
Linia 28 ⟶ 27:
 
{{Fakt|data=2017-05|Jezus nie ma kielicha, chociaż każda z osób posiada swoje naczynie. Brak kielicha może wynikać z faktu, że obraz inspirowany jest [[Ewangelia Jana|Ewangelią Jana]], w której ustanawianie [[Eucharystia (sakrament)|Eucharystii]] nie zostało opisane}}.
 
Mimo naturalizmu wynikającego z dynamiki, sama sytuacja wieczerzy jest nienaturalna. Biesiadujące osoby, co wynika z wygody przedstawiającego scenę malarza, znajdują się tylko po jednej stronie stołu, co jest dalekie od jednoczącej uczty i niesprzyjające interakcjom. Takie ustawienie postaci przy stole może być w różny sposób interpretowane. Dla współczesnych odbiorców może być to nawiązanie do przedstawienia sytuacji w kontekście ołtarza. Takie podejście byłoby jednak anachronizmem z tego powodu, że w czasach współczesnych artyście duchowny odprawiał mszę stojąc tyłem do wiernych. Nawiązanie do czasów z początku nowej ery z kolei byłoby zafałszowaniem realiów, gdyż wówczas Żydzi przejmowali wzorce greckie i rzymskie, ucztując w pozycjach półleżących{{odn|Szybowska|2012|s=20-21}}{{odn|Jankowski|1992|s=13}}.
 
=== Dodatkowa ręka z nożem ===
Linia 33 ⟶ 34:
 
== Odbiór w kulturze ==
Modyfikacje tego dzieła da Vinci doczekały się bardzo wielu form. Polegają one zazwyczaj na zamianie bohaterów obrazu na inne postacie: gwiazdy pop-kultury, postacie fikcyjne, a nawet ustawione za stołem produkty spożywcze, przy czym sama postać Jezusa bywa wówczas wyobcowana. Niektóre nawiązania tworzone są z potrzeby szokowania odbiorcy, np. wykorzystując ten motyw dla ilustracji targów erotycznych, z użyciem gadżetów i fetyszy, część z nich jest celowo bluźniercza. Modyfikacjom towarzyszy mniejsza lub większa wierność w stosunku do oryginału. Tym, co podlega wiernemu kopiowaniu są m.in.: liczba postaci, ich gesty, symentryczne ułożenie postaci, a także dodatkowe przedmioty, których nie ma na obrazie oryginalnym: trzymany przez Jezusa kielich (zastępowany inymi elelentami kulturowymi), aureole{{odn|Szybowska|2012|s=23-27}}.
 
Słynne malowidło pojawia się w znanym eseju [[Paul Valéry|Paula Valéry]] pt. ''Wstęp do metody Leonarda da Vinci'' (1895), będącym filozoficznym portretem wybitnego humanisty i przyrodnika. Francuski poeta i myśliciel „niechcący” uciął tu w zarodku wszelkie późniejsze dywagacje dotyczące niezwykłych tajemnic ukrytych w dziełach Leonarda da Vinci, które blisko sto lat później stały się jedną z osi niezwykle popularnej powieści sensacyjnej [[Dan Brown|Dana Browna]] pt. [[Kod Leonarda da Vinci]]:
 
„''Leonardem kierowała wieczna dociekliwość. W tle "Ostatniej Wieczerzy" widzimy trzy okna. Środkowe, które otwiera się poza postacią Jezusa, odróżnia się od innych wygiętym łukowato gzymsem. Przedłużając ten łuk otrzymalibyśmy okrąg, którego środek wypada na twarzy Chrystusa. Wszystkie główne linie malowidła zbiegają się w tym punkcie; symetria całości jest symetrią w stosunku do tego punktu centralnego oraz w stosunku do długiej linii stołu wspólnej wieczerzy. Jeśli jest w tym tajemnica, to w tym tylko stopniu, w jakim wydają się nam tajemnicze takie układy przestrzenne; a tę tajemnicę; obawiam się, można wyjaśnić.''”<ref>Paul Valéry: ''Wstęp do metody Leonarda da Vinci'' (tłum. Aleksandra Frybesowa), w: "Estetyka słowa", Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1971, s. 62.</ref>
 
[[Susan Dorothea White]] bazując na dziele Leonarda da Vinci namalowała obraz „Pierwsza Wieczerza” ([[Język angielski|ang.]] ''The First Supper''). Sparodiowała ona pierwowzór poprzez zastąpienie 13 białych mężczyzn kobietami o zróżnicowanym pochodzeniu, co odzwierciedlają ich stroje oraz karnacja, a w szczególności, w miejscu Jezusa namalowała czarnoskórą kobietę. Jak sama stwierdziła, jej obraz reprezentuje bezpośrednie ''wyzwanie dla akceptacji wizerunku trzynastu mężczyzn po jednej stronie stołu jako wychwalanego symbolu [[Patriarchalizm|patriarchalnej]] religii''{{refn|grupa="uwaga"|ang. ''challenge [to] the acceptance of the image of thirteen men on one side of a table as a celebrated symbol of a patriarchal religion''{{odn|Shugart|1999}}}}<ref>{{Cytuj pismo | odn = tak | nazwisko = Shugart | imię = Helene A. | tytuł = POSTMODERN IRONY AS SUBVERSIVE RHETORICAL STRATEGY | czasopismo = Western Journal of Communication | wydanie = 4 | wolumin = 63 | strony = od 433 | język = en | data = 1999 | rok = 1999 | url = https://pdfs.semanticscholar.org/17c0/cc70ac44bad90bdc8aaa13e0326fc80fa264.pdf}}</ref><ref>[http://www.susandwhite.com.au/zoom.php?workID=94 Obraz w powiększeniu na stronie artystki] {{lang|en}}.</ref>.
 
== Zobacz też ==
* [[twórczość malarska Leonarda da Vinci]]
* [[Uczta (dialog Platona)]]
 
== Uwagi ==
{{Uwagi}}
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Bibliografia ==
▲{{Wikicytaty|o Ostatniej Wieczerzy|Ostatnia Wieczerza}}
* {{Cytuj pismo | odn = tak | nazwisko = Shugart | imię = Helene A. | tytuł = POSTMODERN IRONY AS SUBVERSIVE RHETORICAL STRATEGY | czasopismo = Western Journal of Communication | wydanie = 4 | wolumin = 63 | strony = od 433 | język = en | data = 1999 | rok = 1999 | url = https://pdfs.semanticscholar.org/17c0/cc70ac44bad90bdc8aaa13e0326fc80fa264.pdf}}
* {{Cytuj pismo | odn = tak | nazwisko = Szybowska | imię = Antonina | tytuł = The last supper właściwie. Ostatnia wieczerza w stu odsłonach. Próba analizy memetycznej | url = http://www.memetyka.us.edu.pl/dokumenty/pliki/zm14_2012_Szybowska.pdf | czasopismo = Teksty z Ulicy. Zeszyt memetyczny | rok = 2012 | wolumin = 14 | issn = 2081-397X }}
* {{Cytuj książkę | odn = tak | nazwisko r = Jankowski | imię r = Augustyn | autor r link = Augustyn Jankowski | rozdział = Eucharystia Nową Paschą | inni = [[Wacław Świerzawski]] (red.) | tytuł = Msza święta (tom 3) | seria = Mysterium Christi. Podręcznik liturgiki ogólnej i szczegółowej | wydawca = Polskie Towarzystwo Teologiczne | miejsce = Kraków | rok = 1992 | isbn = 83-85017-59-4 }}
 
== Linki zewnętrzne ==
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Ostatnia_Wieczerza_(obraz_Leonarda_da_Vinci)”