Akt 5 listopada: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
ilustracja
Mathiasrex (dyskusja | edycje)
drobne techniczne
Linia 1:
[[Plik:Akt 5 listopada.jpeg|thumb|Plakat zawierający treść proklamacji]]
[[Plik:Piąty listopada 1916 roku, plansza 1. z teki „Pro memoria. Prusak w Polsce (1915-1918)”.png|thumb|''Piąty listopada 1916 roku'', plansza 1. z teki „Pro memoria. Prusak w Polsce (1915-1918)” [[Józef Rapacki|Józefa Rapackiego]] z 1919 roku]]
'''5 listopada 1916''' w wyniku [[Konferencja w Pszczynie|konferencji]] w [[Pszczyna|Pszczynie]] władze [[Cesarstwo Niemieckie|niemieckie]] i [[Austro-Węgry|austro-węgierskie]] wydały proklamację, z podpisami swych [[Generalne Gubernatorstwo (1914-1918)|generalnych gubernatorów]] [[Hans Hartwig von Beseler|von Beselera]] i [[Karl Kuk|Kuka]], zawierającą obietnicę powstania [[Królestwo Polskie (1917–1918)|Królestwa Polskiego]], pozostającego w niesprecyzowanej „łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami”<ref>Proklamacja cesarza niemieckiego oraz cesarza Austrii i króla Węgier zapowiadająca utworzenie Królestwa Polskiego (Dz. Rozp. c. i k. Jeneralnego Gubernatorstwa Wojskowego dla Austryacko-Węgierskiego Obszaru Okupowanego w Polsce z 1916 r., Cz. XV).</ref>. W akcie tym nie określono granic przyszłej monarchii<ref>Akt poświęcał tej sprawie enigmatyczne zdanie: ''Dokładniejsze oznaczenie granic Królestwa Polskiego zastrzega się.''</ref>, a jej status wyrażało słowo „samodzielne” zamiast „niepodległe”, co nie satysfakcjonowało m.in. polskich działaczy narodowych na Śląsku, którzy uznali ogłoszenie tego aktu za działanie pozorne<ref>[[Stanisław Krzyżowski]] na łamach „Polonii” tak pisał o ówczesnym stanowisku śląskich działaczy niepodległościowych: ''Śląska nie oślepiło nawet pozorne tworzenie „niepodległego państwa” polskiego. Ducha prawdziwej niepodległości podtrzymywał jego wódz ''[Wojciech Korfanty]'', podnosząc hasło: „dobrowolnie zaborcy wysługiwać się nie będziemy”'' ([https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Stanisław_Krzyżowski,_W_obronie_godności_człowieka,_„Polonia”_z_7_XI_1927,_s._2.jpg Stanisław Krzyżowski, ''W obronie godności człowieka'', „Polonia” z 7 listopada 1927, nr 306, s. 2)].</ref><ref>[[Jan F. Lewandowski]] w 2014 w katowickim kwartalniku „Fabryka Silesia” podał informację o opinii [[Wojciech Korfanty|Wojciecha Korfantego]] na ten temat: ''Z dzienników wojennych Hanssena, wydanych w Kopenhadze w 1924 roku, wiemy, że Korfanty oceniał sceptycznie powołanie Królestwa Polskiego pod egidą niemiecką i austriacką w 1916 roku, powiadając ironicznie, że zwolennicy tego rozwiązania zmieszczą się w jednej dorożce. Gdy zamierzał wybrać się do Warszawy pod okupacją niemiecką, odmówiono mu wizy'' (Jan F. Lewandowski, ''Korfanty w Berlinie'', „Fabryka Silesia” nr 2/2014, s. 14).</ref><ref>Edward Balawajder w swojej książce przytoczył słowa Wojciecha Korfantego dotyczące zamiarów odbudowania Królestwa Polskiego przez Prusy: „wyzbyłem się wszelkich iluzji co do zamiarów Prus odbudowania Królestwa Polskiego choćby w ramach najszczuplejszych” (Edward Balawajder, ''Wojciech Korfanty. Myśl katolicko-społeczna i działalność'', Katowice 2001, s. 101).</ref>. Dokument ten zawierał natomiast sformułowania dotyczące utworzenia armii polskiej.