Carl Friedrich Goerdeler: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
infobox, drobne redakcyjne
Linia 27:
Goerdeler żywił skrajną wrogość do ideologii [[Komunizm|komunistycznej]] i miał sympatie [[monarchizm|monarchistyczne]]. Będąc w opozycji do [[Adolf Hitler|Adolfa Hitlera]], tworzył plany pokojowe wysyłane rządowi brytyjskiemu, w których domagał się granic Niemiec z roku 1914 i przyłączenia Austrii. Opisując swe zamierzenia, domagał się również ''utrzymania w rękach niemieckich przeznaczenia Polski''. Pisał: ''Polska może uzyskać rekompensatę za Prusy Zachodnie i Poznań poprzez unię państwową z Litwą. Dzięki temu obydwu krajom pomoże się w uzyskaniu dostępu do morza''.[...] ''Poza tym istnieje możliwość, by Polska dzięki portom niemieckim włączyła się do handlu światowego''<ref>''Zbliżenia Polska-Niemcy'', nr 1(7)/1994, H. R. Sassin, ''Liberałowie niemieccy przeciwko Hitlerowi'', s. 89.</ref>.
 
Był typowany na [[Kanclerze Niemiec|kanclerza]] w przypadku powodzenia [[Zamach 20 lipca|spisku generałów i oficerów]] z 20 lipca 1944 ([[Prezydenci Niemiec|prezydentem]] miał zostać generał [[Ludwig Beck]]). Zamach jednak nie powiódł się. Za Goedelerem ogłoszono list gończy. Wyjechał z Berlina, usiłując się ukryć. Początkowo ukrywał się we wsi [[Myśliwiec (województwo kujawsko-pomorskie)|Myśliwiec]] w [[powiat wąbrzeski|powiecie wąbrzeskim]]. Później przeniósł się do powiatu kwidzyńskiego. Podczas wizyty na grobie rodziców w [[Kwidzyn]]ie został rozpoznany przez Helenę Schwärzel, która kojarzyła go jeszcze z czasów, gdy był zastępcą [[burmistrz]]a w [[Kaliningrad|Królewcu]]. Kobieta wypatrzyła go 12 sierpnia 1944 roku jako obcego gościa gospody. Dzięki jej informacji Goerdeler został zadenuncjowany do [[gestapoGestapo]] i tego samego dnia aresztowany. 8 września [[Volksgerichtshof|Trybunał Ludowy (Volksgerichtshof)]] skazał go na [[Kara śmierci|karę śmierci]], ale przez dłuższy czas wyroku nie wykonywano, gdyż – torturując Goerdelera – usiłowano wydobyć informacje o innych spiskowcach. Dopiero 2 lutego 1945, po długotrwałych przesłuchaniach, Goerdeler został stracony przez powieszenie w berlińskim [[więzienie Plötzensee|więzieniu Plötzensee]].
 
Pod koniec sierpnia 1944 denuncjatorka Schwärzel osobiście od Hitlera otrzymała w nagrodę czek na milion marek. W 1946 roku musiała jednak odpowiadać przed sądem za swój [[donos]] na Goerdelera. 14 listopada sąd przysięgłych w [[Berlin]]ie skazał ją na 15 lat ciężkiego więzienia za [[Zbrodnia przeciwko ludzkości|zbrodnię przeciwko ludzkości]]. Rok później, w rozprawie rewizyjnej, sąd zmniejszył jej wymiar kary do sześciu lat. Schwärzel była jedyną osobą, która została kiedykolwiek pociągnięta do odpowiedzialności za [[Mord sądowy|„Justizmord”]] na Goerdelerze (poza nią nie skazano żadnego [[sędzia|sędziego]], [[prokurator]]a, [[gestapo]]wca czy [[cywil]]a). Była także pierwszą z łącznie 490 [[donos]]icieli skazanych w Niemczech po wojnie<ref>Kompisch, Kathrin: ''Täterinnen. Die Frauen im Nationalsozialismus''; Boehlau 2008, s. 97.</ref>.