Sublimacja: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika Tarnoob (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Rrudzik.
Znaczniki: Wycofanie zmian Anulowanie edycji
m poprawa przek., WP:SK, źródła/przypisy
Linia 1:
{{inne znaczenia|pojęcia z dziedziny fizyki|[[Sublimacja (psychologia)|sublimacja w psychologii]]}}
'''Sublimacja''' – [[przemiana fazowa]] bezpośredniego przejścia ze [[Ciało stałe|stanu stałego]] w [[gaz|stan gazowy]] z pominięciem [[Ciecz|stanu ciekłego]]. Zjawisko odwrotne do sublimacji to [[resublimacja]]<ref>{{Cytuj |autor = Hans-Dieter Barke, Al Hazari, Sileshi Yitbarek |tytuł = Misconceptions in chemistry. Addressing perceptions in chemical education |data = 2009 |isbn = 9783540709893 |miejsce = Berlin |wydawca = Springer |oclc = 656393870 |s= 75}}</ref><ref name="PWN">{{Cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/resublimacja;3967324.html | tytuł = resublimacja | opublikowany = Encyklopedia PWN | data dostępu = 2018-12-06}}</ref>.
 
[[Plik:Sublimacja.png|thumb|left|Wykres fazowy z oznaczonym zakresem sublimacji (czerwona strzałka); p.p. – [[punkt potrójny]]; p.k. – [[Punkt krytyczny (fizyka)|punkt krytyczny]]]]
[[Plik:IodoAtomico.JPG|thumb|200px|right|Pary sublimującego jodu]]
[[Plik:Sublimation apparatus.svg|thumb|right|200px|Prosty aparat do sublimacji. Zimna woda przepływa przez [[palec chłodzący]], wymuszając kondensację par substancji ([[Resublimacja|resublimację]]) sublimującej na dnie naczynia.<br />'''1''' Dopływ wody chłodzącej<br />'''2''' Odpływ wody chłodzącej<br />'''3''' Połączenie z pompą próżniową<br />'''4''' Komora sublimacyjna<br />'''5''' Resublimowana substancja osadzona na palcu chłodzącym<br />'''6''' Sublimowana substancja<br />'''7''' Zewnętrzne źródło ciepła]]
Po raz pierwszy najdokładniej proces ten opisał nieznany alchemik średniowieczny zwany [[pseudo-Geber]]em (XII w.). W następnych wiekach sublimacja stała się procesem powszechnie stosowanym w laboratoriach chemicznych. Sublimację wykorzystuje się w laboratoriach i w przemyśle do oczyszczania względnie wydzielania z mieszanin [[jod]]u, [[kamfora|kamfory]], [[chlorek amonu|salmiaku]], [[naftalen]]u, [[antracen]]u i innych substancji.
 
Większość [[związek chemiczny|związków chemicznych]] nie sublimuje w temperaturze i przy ciśnieniu zbliżonym do [[warunki normalne|warunków normalnych]]. Dla danej substancji sublimacja zachodzi w takich warunkach termodynamicznych (ciśnienie i temperatura), w których nie może ona istnieć w formie ciekłej. Warunki te określa ciśnienie [[punkt potrójny|punktu potrójnego]] dla tej substancji. Aby zachodziła sublimacja, [[ciśnienie cząstkowe|ciśnienie parcjalne]] bezpośrednio nad powierzchnią sublimującego ciała musi być niższe od ciśnienia równowagi dla danej temperatury ciała. Dla ciśnień powyżej ciśnienia równowagi zachodzi resublimacja. Dla temperatur poniżej punktu potrójnego stan równowagi wyznacza zależność ciśnienia sublimacji od temperatury. Ze wzrostem ciśnienia wzrasta temperatura sublimacji, jednak jest ona zawsze niższa od temperatury punktu potrójnego.
 
Przykładem ciała sublimującego w warunkach normalnych jest [[suchy lód]] czyli zestalony [[dwutlenek węgla]]. Jego punkt potrójny wypada przy ciśnieniu 5,1 [[Atmosfera fizyczna|atm]] i temperaturze −56,6&nbsp;°C, zatem blok zamrożonego dwutlenku węgla wystawiony do pomieszczenia, w którym panuje typowe ciśnienie atmosferyczne (ok. 1 atm) i temperatura ok. 20&nbsp;°C będzie sublimował, a nie topił się. Temperatura sublimacji suchego lodu przy ciśnieniu normalnym jest równa −78&nbsp;°C. Uzyskanie równowagi między cieczą a gazem dla dwutlenku węgla wymaga uzyskania ciśnienia powyżej 5,1 atm.
Linia 15:
== Zobacz też ==
* inne przemiany fazowe: [[topnienie]], [[parowanie]], [[wrzenie (fizyka)|wrzenie]], [[skraplanie]], [[krzepnięcie]].
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
[[Kategoria:Przemiany fazowe]]
[[Kategoria:Procesy rozdziału]]