Swat: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Redakcyjne
m ort., int., drobne techniczne
Linia 3:
'''Swat''' – wyraz pochodzący od staropolskiego słowa swadźba, czyli wesele<ref>A. Brückner, ''Słownik etymologiczny języka polskiego'', Wiedza Powszechna, Warszawa 1996, s. 527.</ref>, i oznacza osobę, która jest pośrednikiem w zawieraniu małżeństwa. Zależnie od regionu Polski określany też jako ''dziewosłęb<ref>W. Boryś, ''Słownik etymologiczny języka polskiego'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, s. 937.</ref>, swach, raj, rajek, rajca, rajko, rajbieda, rajbasz, faktor lub faktur''. Jego zasadniczą rolą było przedstawienie kandydata lub kandydatki do wstąpienia w związek małżeński w jak najlepszym świetle, ponadto swat zachęcał rodziców do obdarzenia panny pokaźnym wianem.
 
FunkcjeFunkcję te pełnili zwykle starsi i doświadczeni mężczyźni, cieszący się zaufaniem lokalnej społeczności, potrafiący przekonać innych do swoich racji. Kobiety pełniły tę rolę rzadziej niż mężczyźni, ponieważ w niektórych regionach wierzono, że przyniesie to pecha młodej parze. Źródła podają jednak, że pierwotnie to przede wszystkim one się tym parały. Swatami zostawały osoby spokrewnione z zaręczonymi, jak też nie połączone więzami krwi (np. sąsiad).
 
Zasadniczo rola swata była pełniona honorowo, choć często okazywano swą wdzięczność naturaliami, pieniędzmi czy częściami garderoby. Swatanie było wieńczone zaproszeniem rajka na wesele jako gościa honorowego.
 
Przyjście swata mogło się łączyć z określonymi czynnościami o charakterze magicznym, np. stawianiem jego i kawalera pod pierwszą belką sufitu chaty, zanim gospodarza zaprosi do wejścia w głąb domu.
 
Swat często przynosił na rozmowy o małżeństwie wódkę. Jak uważano, miała ona zbawienny wpływ na przebieg negocjacji małżeńskich i samo jej odkorkowanie prognozowało zgodę na propozycje swata<ref>A. Drożdż, A. Pieńczak, ''Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego'', t. 8, ''Zwyczaje i obrzędy weselne'', cz. 2, ''Rola i znaczenie swata w kojarzeniu małżeństw'', Wyd. Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Wrocław 2004, s. 43-93.</ref>. {{Wikiźródła|Encyklopedia staropolska/Swat|hasło ''Swat'' w Encyklopedii staropolskiej|tekst=nie}}
{{ISG|Swacha|Swacha}}
 
== Zobacz też ==
{{Wikisłownik|swat}}
 
* [[Dziewosłęb]]{{Wikisłownik|swat}}
 
== Przypisy ==