Henryk I Kardynał: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
poprawa przek., WP:SK, usunięcie nadmiarowych linków do dat, infobox
Linia 64:
|data święceń =
|data nominacji =
|data sakry = 13 kwietnia 1539{{r|hierarchy}}
|data patriarchatu =
|data kreacji = 16 grudnia 1545
Linia 80:
'''Henryk I Kardynał''' ([[Język portugalski|port.]] ''Dom Henrique, O Grande Inquisidor'', ur. [[31 stycznia]] [[1512]] w [[Lizbona|Lizbonie]], zm. [[31 stycznia]] [[1580]] w [[Almeirim]]) – [[Władcy Portugalii|król Portugalii]] w latach 1578–1580, piąty syn króla [[Manuel I Szczęśliwy|Manuela I]] i jego drugiej żony, [[Maria Aragońska|Marii Aragońskiej]].
 
JakoUrodził się 31 stycznia 1512 roku w [[Lizbona|Lizbonie]], jako piąty syn [[Manuel I Szczęśliwy|Manuela I]],{{r|FIU}}. Henryk nie liczył na sukcesję tronu. Oddał się więc duchowieństwu, postanowił w ten sposób reprezentować interesy portugalskie, w czasach, gdy na półwyspie Iberyjskim [[Kościół katolicki|Kościołowi Katolickiemukatolickiemu]] przewodziła [[Hiszpania]]. Szybko wspinał się po szczeblach hierarchii kościelnej. Był [[arcybiskup]]em [[Braga|Bragi]], pierwszym [[arcybiskup]]em [[Évora|Evora]], aż w końcu [[arcybiskup]]em [[Lizbona|Lizbony]]{{r|hierarchy}}. 16 grudnia 1545 roku został kreowany [[Stopnie kardynalskie#Kardynałowie prezbiterzy|kardynałem prezbiterem]] i otrzymał kościół tytularny Santi Quattro Coronati{{r|hierarchy}}. Od 1539 do 1579 był [[Generalni inkwizytorzy Portugalii|zwierzchnikiem]] [[Inkwizycja portugalska|inkwizycji portugalskiej]]{{r|FIU}}. Choć nie uczestniczył w żadnym, został uznany za jednego z faworytów do sukcesji na tronie watykańskim na [[konklawe 1549–1550]], oraz [[Konklawe 1559]] (brat Henryka, król [[Portugalia|Portugalii]] – [[Jan III Aviz|Jan III]] poprosił swojego kuzyna, cesarza [[Karol V Habsburg|Karola V]], żeby poparł jego kandydaturę, kupując głosy kardynałów){{r|FIU}}.
 
Był zwolennikiem niezależności [[Portugalia|Portugalii]], przyciągnął do swych przekonań [[Jezuici|jezuitów]], z których usług chciał korzystać również w [[Imperium]] zamorskim. W 1550 roku ustanowił [[uniwersytet]] w [[Évora|Evorze]]. W latach 1562–1568 [[regent]], opiekował się nieletnim [[infant]]em [[Sebastian I Aviz|Sebastianem I]] z dynastii [[Avis (dynastia)|Aviz]]. Po tragicznej bitwie w 1578 pod [[Al-Kasr al-Kabir|Alcácer-Quibir]], w której młody Sebastian zginął, Henryk wstąpił na tron [[Portugalia|Portugalii]], w Mosteiro de [[Alcobaça]] po otrzymaniu potwierdzenia o śmierci kuzyna. Gdy wstąpił na tron zrezygnował z duchowieństwa, i szukał sposobu na zapewnienie kontynuacji dynastii [[Avis (dynastia)|Aviz]], ale jego prośbom nie przychylił się ówczesny papież [[Grzegorz XIII]], który był spowinowacony z [[Habsburgowie|Habsburgami]].
Gdy wstąpił na tron zrezygnował z duchowieństwa, i szukał sposobu na zapewnienie kontynuacji dynastii [[Avis (dynastia)|Aviz]], ale jego prośbom nie przychylił się ówczesny papież [[Grzegorz XIII]], który był spowinowacony z [[Habsburgowie|Habsburgami]].
 
Pomimo problemów z sukcesją, Henryk I nigdy nie ustanowił swoim następcą kuzyna o Prior do Crato ([[Język portugalski|port.]] Przeor Crato; Tytuł – najwyższy w hierarchii w zakonie Hospitalários. Nazwa pochodzi od dominium w Crato, które zakonowi przekazał król [[Sancho II (król Portugalii)|Sancho II]] w 1232 roku), ponieważ nie uznawał legitymizmu Dom Antonia. Wskutek tego, po śmierci Henryka nastąpił okres kryzysu w sukcesji tronu portugalskiego. Antonio, Prior do Crato wstąpił ostatecznie na tron, ale nie udało się mu go utrzymać. Stracił go na rzecz swojego kuzyna – [[Filip II Habsburg|Filipa II]], króla [[Hiszpania|Hiszpanii]].
 
Zmarł w31 styczniustycznia 1580 roku w Almeirim{{r|FIU}}. W listopadzie [[Filip II Habsburg|Filip II]] wysłał [[Ferdynand Álvarez de Toledo, książę Alba|księcia Alby]], aby zdobył Portugalię. Lizbona upadła bardzo szybko i Filip II Hiszpański został wybrany królem portugalskim przyjmując imię Filipa I. Wybór został przeprowadzony pod warunkiem, że teren [[Portugalia|Portugalii]] oraz jej terytoria zamorskie nie zostaną jedną z prowincji hiszpańskich.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy|
<ref name="FIU">{{cytuj stronę|url=http://webdept.fiu.edu/~mirandas/bios1545.htm#Portugal|tytuł=Henryk I Kardynał|opublikowany=The Cardinals of the Holy Roman Church|język=en|data dostępu=2019-01-21}}</ref>
<ref name="hierarchy">{{cytuj stronę|url=http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bportglh.html|tytuł=Henryk I Kardynał|opublikowany=catholic-hierarchy.org|język=en|data dostępu=2019-01-21}}</ref>
}}
 
{{Biskupi i patriarchowie Lizbony}}