Many (mitologia): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
usunięcie bałamutnej treści bez podstaw dla ponownego uźródłowionego opracowania encyklopedycznego Znacznik: Zastąpiono |
ponowne napisanie hasła opartego na miarodajnych źródłach |
||
Linia 1:
'''Many''' – w [[mitologia rzymska|wierzeniach Rzymian]] duchy zmarłych przodków, będące bóstwami opiekuńczymi domu.
Były personifikacją dusz zmarłych członków rodziny. Nazwa ich powstała w wyniku przeciwstawienia, określającego je jako „dobrotliwe” (''manes'') dla odwrócenia ich niełaski a zjednania przychylności. Wywodzone niekiedy od Matki Manów, należały do opiekuńczych geniuszów rzymskiego domostwa. Rzymianie później nazywali tak jedynie dusze ubóstwionych zmarłych (''di manes'' - dobre bóstwa) jako mieszkańców świata podziemnego ([[Orkus]]u). Wymieniono je już w Prawie dwunastu tablic z V wieku p.n.e.
Poza składaniem im przez rodzinę bezkrwawych ofiar we własnym domu, czczono je w ustanowionym kulcie publicznym. Do głównych świąt należały Parentalia, odbywające się corocznie w dniach 18-21 lutego i według tradycji wprowadzone przez [[Eneasz]]a dla uczczenia jego ojca [[Anchizes]]a. Ostatnim dniem tych obchodów były Feralia, kiedy na groby zmarłych przynoszono wino, miód, mleko i kwiaty, porównywalne ze słowiańskimi [[dziady (zwyczaj)|dziadami]]. Innym ważnym świętem były Rosaria, gdy rodzinne groby przystrajano kwiatami (różami lub fiołkami).
Dla Rzymian wyrażenie „odejść do manów” w przenośni oznaczało "umrzeć". Wskutek związków ze światem pozagrobowym obawiano się ich gniewu: przypadkowe zaniedbanie obchodów Feraliów podczas wojny miało poskutkować pojawieniem się na ulicach tłumów wychodzących z grobów i błąkających dusz oraz pomorem, co ustało dopiero po dopełnieniu obrzędów. Natomiast dla zyskania ich przychylności wystarczyło wymienić ich imię jako przygodne pochlebstwo.
== Bibliografia ==
* [[Pierre Grimal]]: ''Słownik mitologii greckiej i rzymskiej''. Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 220
* Lucyna Stankiewicz: ''Ilustrowany słownik mitologii greckiej i rzymskiej'', Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 233
* ''Bogowie, demony, herosi. Leksykon''. Kraków: Znak , 1996, s. 254-255
* [[Jan Parandowski]]: ''Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian''. Poznań: Wyd. Poznańskie, 1989, s. 205-206
[[Kategoria:Mitologia rzymska]]
| |||